Ik lees het boekje te midden van een gillend zwemparadijs waar ik mijn dochter beloofd heb heen te gaan. Zij gaat samen op pad met een vriendinnetje en ik verdwijn op een plastic stoel aan de zijkant in ‘De kunst van het ongelukkig zijn'.
Ik word normaliter een beetje ongelukkig van zo'n golfzwembad. Maar, deze keer wordt dat ruimschoots teniet gedaan door het lezen van dit boek. En dat is misschien wel het knapste. Dat De Wachter een boekje heeft geschreven met diepgang en betekenis dat ook nog goed leesbaar is, zelfs tussen uitgelaten kinderen in een golfzwembad.
Welvaart maar ‘comfortabel ongelukkig'
We leven in een wereld van welvaart maar voelen weinig welzijn, aldus De Wachter. Uit onderzoek blijkt dat ondanks alle rijkdom in Nederland 43% van de ondervraagden zich eenzaam voelt en 10 procent ernstig of zeer ernstig eenzaam. Hoe kan dat, vraagt De Wachter zich af, die dit beeld herkent in zijn praktijk als psychiater.
Volgens De Wachter is het succestreven doorgeslagen en een dwang geworden. Wie niet gelukkig is heeft het niet gemaakt, heeft niet zijn best gedaan. Verwachtingen worden steeds hoger. Je moet toch minstens een aantal marathons lopen, hoge bergen beklimmen en een succesvolle baan combineren met een goedlopend gezin en sprankelend sociaal leven.
‘Zelfgenoegzaam wegzinken in ledigheid?'
De Wachter waarschuwt voor het doorslaan van deze ‘geluksobsessie'. Hij ziet een ‘ijdel clubje zelfgenoegzamen ontstaan die neerkijken op mis-lukten'. Een groep ‘succesvolle' mensen die zich boven anderen plaatst en gelooft dat het puur de eigen schuld is van degenen die het minder goed gaat. Alsof geluk volledig maakbaar zou zijn en enkel afhangt van eigen inzet. Hij laat er geen misverstand over bestaan dat omstandigheden, biologische/genetische aspecten en domweg ‘geluk hebben' een even grote invloed kunnen hebben als inzet en motivatie.
Wat is ongeluk?
Ongeluk kan ontstaan door vele oorzaken. Wat we wel eens vergeten is dat verdriet van tijd tot tijd normaal is. Het wegdrukken hiervan is niet goed voor ons. We zouden het meer moeten toelaten. Juist het verzetten hiertegen maakt ongelukkiger. Daarom, stelt hij, is ‘een beetje ongelukkig zijn het eigenlijke talent van het leven'. Hij heeft het over de ‘gewonigheid' van het leven en ongemakken die we allemaal van tijd tot tijd tegenkomen. De oplossing ligt eigenlijk erg voor de hand stelt hij:
‘De kunst van het leven is accepteren dat lastigheden en tekorten bij het leven horen, en ze delen met anderen. Als je dat doet, zal verdriet, groot en klein draaglijker worden.'
De Wachter concludeert in deel drie van zijn boekje dat mensen die ‘zin of betekenis' beleven in wat ze doen een grotere vorm van voldoening kennen dan de pure geluksstrevers. Het helpen van anderen, het intomen van de torenhoge verwachtingen en het bijdragen aan een groter geheel zijn de oplossing voor het tegengaan van eenzaamheid en ongeluk, ook voor de meer ‘geslaagden'.
‘Zonder een goede verbinding met een ander lukt het leven niet goed' stelt hij.
En zo is het ook. Dat herken in ook. Juist als het lukt er echt voor een ander te zijn, bij te dragen voel ik voldoening, een gevoel dat ik er toe doe.
En zo kom ik weer in het gillende zwemparadijs terug. Want de moeite die ik voor mijn dochter doe door met haar hiernaar toe te gaan maakt háár heel gelukkig. En al is zij verder niet ongelukkig en zie ik mijn gang naar deze Aquamundo niet als een daad van grote betekenis, toch zie ik wel een klein verband. Met stralende ogen komt ze me vragen of ik mee ga op de glijbaan. Met een zucht en glimlach sta ik op, roetsj een paar glijbanen af en beleef er zowaar genoegen aan. Al gaat het mij om haar grote glimlach, en neem ik de rest voor lief.
Over Ruerdje van Mierlo
Ruerdje van Mierlo is een ervaren en senior loopbaancoach bij het Talenthuis. Zij is gespecialiseerd in hoogopgeleide 40ers, leidinggevenden en directeuren. Zij is tevens gecertificeerd Noloc loopbaanprofessional en was 6 jaar bestuurslid bij de beroepsvereniging van loopbaanprofessionals. Ze heeft een academische achtergrond en 25 jaar werkervaring, zowel in profit- als non profit organisaties.
