Weinig zo lastig als goed te luisteren. Vol van onszelf (onze eigen ideeën, meningen, zorgen en dromen), is het nu eenmaal moeilijk ruimte te maken voor de ander. Terwijl het voor zowel voor leidinggevenden als medewerkers cruciaal is het stapje voor stapje te leren, willen we effectief met elkaar kunnen werken.
Gelukkig verschijnen er steeds meer boeken waarin ons luistervaardigheden worden aangeleerd. Zo ook ‘Luister!' van Dale Carnegie & Associates. Een citaat van Joe Hart, directeur en CEO van Dale Carnegie Training, verwoordt het op de cover van het boek goed: ‘Het mooiste geschenk dat je anderen kunt geven, is een betere versie van jezelf te worden. En dat begint met het worden van een betere luisteraar.' In het voorwoord voegt hij hieraan toe dat het er bij echt luisteren niet om gaat wat we van de ander kunnen krijgen, maar om een dienende instelling te hebben. ‘Echt luisteren is een mogelijkheid om op het hoogste niveau te dienen.' Mijn aandacht is dus getrokken!
In Luister! komen zowel de zender als de ontvanger aan bod. Zo hebben zij beide in de communicatie te maken met frames en filters. Een frame is een begrip van een situatie of onderwerp. (In het onlangs verschenen boek Word een meesterframer gaan Sarah Gagestein en Jolijn Mes hierover meer de diepte in.) Carnegie benadrukt dat frames onze vooroordelen beïnvloeden, bewust en vaker onbewust. Zien we een lichtflits in de lucht, zal de een roepen dat het een UFO is, zegt de ander dan het een teken van God is en stelt een derde dat een gasvormige meteoor de atmosfeer binnendringt. ‘In elk van de gevallen beïnvloedt hun persoonlijke frame wat ze geloven en hoe ze die gebeurtenis interpreteren.' Zaak dus goed te luisteren wat iemand nu echt zegt.
Naast frames is het belangrijk ons te realiseren dat we ook communiceren vanuit onze filters: ‘Daar waar een frame het beeld van het grote plaatje van een situatie is, is een filter een bewuste keuze om meer op het ene dan op het andere te focussen.' Goed voorbeeld hiervan is een glas half vol of half leeg te zien. Effectief luisteren ontstaat volgens Carnegie door het begrip van eigen frames en filters en hoe die de boodschap die je van de ander ontvangt, beïnvloeden.
Naast enkele handige zelftesten die in het boek staan opgenomen (Hoe goed of slecht is het gesteld met eigen luistervaardigheden?), neemt Carnegie de moeite om af te sluiten met enkele luistermythen de das om te doen.
1) Mythe 1: Luisteren betekent overeenstemming
Onzin. Je kunt heel goed naar iemand luisteren, zonder dat je het met die ander eens bent. ‘Je luistert niet naar me!' is in dit geval eerder een frustratie dat de ander niet meegaat in jouw ideeën.
2) Mythe 2: Luisteren is veel inspanning en werk
‘In werkelijkheid kost het maar 45 seconden gefocust, diepgaand luisteren om de spreker zich gehoord te laten voelen.'
Mythe 3: Doen alsof je luistert, is hetzelfde als luisteren
Met luistertrucjes alleen kom je er niet. Een beetje knikken en oogcontact zoeken, is niet genoeg.
Voor velen van ons werk aan de winkel dus. Met het toegankelijke boek Luister!, vol heldere voorbeelden kunnen we in ieder geval aan de slag. Een investering in onszelf waarmee uiteindelijk de ander zullen dienen.
Henk Jan Kamsteeg is eigenaar van het trainingsbureau Proistamenos. Hij heeft trainingen en coaching op het gebied van (persoonlijk) leiderschap en storytelling. Daarnaast is hij auteur van diverse boeken zoals Dienend leiderschap, De kracht van het compliment en Spreken met passie; de kracht van storytelling. www.hjkamsteeg.nl
Over Henk Jan Kamsteeg
Henk Jan Kamsteeg is eigenaar van het trainingsbureau Proistamenos. Hij geeft trainingen en keynotes op het gebied van o.a. dienend leiderschap, inclusief leiderschap en storytelling. Daarnaast is hij auteur van diverse boeken zoals Dienend leiderschap, De kracht van het compliment en Spreken met passie; de kracht van storytelling, Inclusief leiderschap en Op weg naar een vitale organisatie