Hoe stimuleer ik een ondernemende mindset binnen mijn team of organisatie?

Herkenbaar? Je ziet collega's die brainstormsessies afwachten in plaats van zelf met ideeën komen. Teams die wachten op opdrachten in plaats van kansen te grijpen. Medewerkers die in hun comfortzone blijven terwijl de markt om verandering vraagt. Als een medewerker het zo treffend verwoordde: "Als het mij iets oplevert, ben ik bereid moeite te doen om te innoveren. Als alleen het bedrijf ervan profiteert, doe ik liever gewoon wat ik betaald krijg."

Het verschil tussen organisaties die floreren en die stagneren? Ondernemend gedrag en een ondernemende houding zijn essentieel voor ambitieuze professionals én organisaties. Zowel de wetenschappelijke als de zakelijke wereld hebben gerealiseerd dat deze ondernemende houding onder medewerkers essentieel is voor een gezond bedrijf. Maar hoe wek je die sluimerende ondernemer in je mensen wakker?

De goede nieuws: Zelfstandig ondernemen binnen een organisatie – ook wel intrapreneurship genoemd – betekent dat je zelf kansen ziet én benut om nieuwe producten, diensten en werkwijzen te introduceren. Het gaat niet om het opzetten van een eigen bedrijf, maar om het omarmen van een mindset die iedere organisatie van binnenuit kan transformeren.

De verborgen ondernemers in jouw organisatie

"Elke organisatie zit vol met ondernemers," beweert Eric Ries. Het probleem? De startup-methode onthult dat veel bedrijfsculturen medewerkers dwingen om dat ondernemende deel van zichzelf te verbergen. Het risicomijdende karakter van traditionele organisaties smoort innovatiekracht in de kiem.

Maar er is hoop. Ries ervoer tijdens workshops hoe teams binnen dagen transformeerden van passieve uitvoerders naar actieve vernieuwers. Een ondernemende houding begint bij intrinsieke motivatie – de motivatie om impact te maken, zaken écht in beweging te krijgen en vooruit te brengen.

Het geheim? Stop met zoeken naar externe ondernemers en begin met het herkennen van het ondernemende potentieel dat al in je organisatie aanwezig is.

Van vaste naar groeimindset: de mentale shift

De basis van elke ondernemende transformatie ligt in de mindset. Cultures of Growth van Mary Murphy laat zien dat organisaties net als individuen een mindset hebben die het gedrag van medewerkers sterk beïnvloedt.

Het verschil is dramatisch: 'genieculturen' geloven dat talent aangeboren is en focussen op het aantrekken van 'slimme mensen'. Groeiculturen daarentegen geloven dat vaardigheden ontwikkeld kunnen worden door inspanning, goede strategieën en ondersteuning. Het resultaat? Meer innovatie, betere samenwerking, verhoogde veerkracht en sterker ethisch gedrag.

Microsoft onder CEO Satya Nadella is het perfecte voorbeeld van deze transformatie. Door van een 'know-it-all' naar een 'learn-it-all' cultuur te gaan, werden medewerkers gestimuleerd om te experimenteren, van fouten te leren en samen te groeien.

Eigenaarschap creëren: van uitvoerder naar ondernemer

Echte verandering begint wanneer medewerkers eigenaarschap voelen. Vergroot eigenaarschap van Jochen Hekker biedt een praktisch kader met vier fasen: richting geven, 'Ja, ik wil', 'Ja, ik kan' en 'Ja, ik mag'.

Het gaat verder dan een zak geld of financiële prikkels. Medewerkers willen zich identificeren met de waarden en doelen van hun organisatie. Ze willen het gevoel hebben dat ze een verschil kunnen maken – dat ze de klok kunnen lezen én afstellen in hun eigen werkomgeving.

De ondernemende organisatie: van theorie naar praktijk

De ondernemende organisatie presenteert een wetenschappelijk onderbouwde aanpak met tien praktische ontwerpprincipes. Het geheim ligt in de dubbele helixstructuur: medewerkers moeten zowel exploitatie (het verbeteren van bestaande processen) als exploratie (het ontwikkelen van nieuwe ideeën) beheersen.

Vijf principes focussen op het maximaliseren van individueel ondernemend vermogen: rekrutering van passionele medewerkers, leer- en ontwikkelingstrajecten, teamontwikkeling, zelfredzaamheid en slim jobdesign. De andere vijf zetten dat vermogen om in daadwerkelijk gedrag: collectieve ambitie, een regelarme omgeving, effectieve feedback, ondernemend leiderschap en gestructureerd experimenteren.

Mentale innovatie: de persoonlijke transformatie

Organisaties bestaan uit mensen, en innovatiekracht begint bij de mentale innovatiekracht van individuele medewerkers. Mentale Innovatie toont aan dat een mindset van optimisme, creativiteit en weerbaarheid fundamenteel bijdraagt aan de innovatiekracht van bedrijven.

Op basis van drie pijlers – passie, weerbaarheid en zelfeffectiviteit – helpt dit boek medewerkers om het denken over zelfontwikkeling om te zetten in duurzaam doen. Want uiteindelijk gaat het om bewustzijn, leren, groeivermogen versterken en vooral: doorzetten.

Startup-denken in gevestigde organisaties

Waarom zijn startups zo succesvol in het ontwikkelen van een ondernemende cultuur? Denk als een startup van Mike Hoogveld onthult dat het niet gaat om de grootte van de organisatie, maar om de mindset.

Startups denken groot maar handelen klein. Ze experimenteren, leren van fouten, stellen de klant centraal en creëren communities van betrokken mensen. Deze principes zijn perfect toepasbaar binnen bestaande organisaties die hun ondernemende potentieel willen ontketenen.

Ambitie als drijfveer

Zonder ambitie geen echte verandering. De Make Mindset van Lidewey van der Sluis stelt menselijke denk- en daadkracht voorop. Het boek introduceert vier soorten leiderschap – inwaarts, zijwaarts, opwaarts en voorwaarts – die samen de ambitie in organisaties aanwakkeren.

De Make Mindset is kenmerkend voor organisaties waar werk de moeite waard is en het bruist van de energie. Het gaat om leiderschap dat de organisatie in beweging brengt en medewerkers het werk als groter maar ook lichter laat ervaren.

Vernieuwing ontketenen

Ontketen vernieuwing! van Arend Ardon laat zien dat vernieuwingskracht overal aanwezig is – je moet het alleen wel zien. Het gaat om loskomen uit vastgeroeste werkwijzen en energie op gang brengen én houden.

In plaats van plannen uitrollen, creëer je beweging. In plaats van brandjes blussen, steek je vuurtjes aan. Net als succesvolle startups leer je snel initiatieven van de grond te krijgen en kleine initiatieven uit te breiden tot een grote beweging.

Innovatie vereenvoudigd

Innovatie hoeft niet ingewikkeld te zijn, leert Het kleine innovatieboek. Kim Spinder toont aan dat 75% van innovatiesucces afhangt van sociale factoren – hoe je organiseert, managet en samenwerkt – en slechts 25% van technologie.

Met acht innovatieversnellers en zeven tactieken om te beginnen, biedt dit boek een praktische route naar een innovatieve cultuur. Het idee is slechts 1% van het succes; doorzettingsvermogen is 99%.

De ondernemende leider worden

Voor wie zelf de stap wil maken van uitvoerder naar ondernemer binnen de organisatie: Driver's seat en Van werknemer naar ondernemer bieden beide waardevolle inzichten in de persoonlijke transformatie die nodig is.

Beide boeken benadrukken dat een verandering in mindset essentieel is. Het gaat om het loslaten van schijnzekerheden, het omarmen van onzekerheid en het ontwikkelen van een ondernemende houding die kansen ziet waar anderen obstakels zien.

Het revolutionaire Semco-model

Geen verhaal over ondernemende mindset is compleet zonder Het weekend van zeven dagen van Ricardo Semler. Hij toonde aan dat het mogelijk is om een traditioneel familiebedrijf om te bouwen tot een organisatie waar werknemers zich gedragen als ondernemers.

Semler's aanpak: laat los, vertrouw op je mensen en creëer een omgeving waarin iedereen eigenaarschap kan nemen. Het resultaat? Een bedrijf met veertig keer de oorspronkelijke omzet en medewerkers die écht ondernemend gedrag vertonen.

Conclusie: De ondernemende transformatie start vandaag

Een ondernemende mindset stimuleren binnen je team of organisatie begint met een fundamenteel inzicht: Met ondernemend gedrag vergroot je de waarde voor organisaties. Ze hebben behoefte aan initiatiefrijke professionals die zelf actie ondernemen.

De formule is helder: begin met het herkennen van de verborgen ondernemers in je organisatie, transformeer van een vaste naar een groeimindset, creëer eigenaarschap door mensen het gevoel te geven dat ze ertoe doen, en implementeer concrete systemen die ondernemend gedrag belonen en faciliteren.

Observeer waar kansen liggen om iets in gang te zetten en draag hiervoor een voorstel aan. Door met een oplossing te komen, creëer je draagvlak en neem je mensen mee in je enthousiasme.

De reis naar een ondernemende organisatie is geen sprint maar een marathon. Het vereist doorzettingsvermogen, geduld en de moed om bestaande patronen los te laten. Maar de beloning is groot: een organisatie vol betrokken, creatieve en proactieve medewerkers die niet wachten op instructies maar zelf het initiatief nemen.

Begin vandaag. Kies één principe uit de boeken hierboven en implementeer het binnen je team. Want zoals Eric Ries al zei: elke organisatie zit vol met ondernemers – het is tijd om ze wakker te maken.