Ondermijning op het platteland

Voorwoord 9

1 Algemene inleiding 11
1.1 Achtergrondschets 11
1.2 Georganiseerde misdaad en bestuurlijke aanpak in Nederland 12
1.3 ‘Ondermijnende’ criminaliteit: het begrip 14
1.4 Kwetsbaarheden van kleinere en middelgrote gemeenten 16
1.5 Het Programma ondermijning De Langstraat 17
1.6 Leeswijzer 20

2 (Ondermijnende) criminaliteit op het platteland 21
2.1 Inleiding 21
2.2 Plattelandscriminologie 21
2.3 Criminaliteitsproblemen op het Nederlandse platteland 23
2.3.1 Zwaardere vermogenscriminaliteit op het Nederlandse platteland 24
2.3.2 Middelengebruik op het Nederlandse platteland 24
2.3.3 Arbeidsuitbuiting op het Nederlandse platteland 25
2.3.4 Milieuproblematiek op het Nederlandse platteland 25
2.4 Georganiseerde (drugs)criminaliteit op het platteland 27
2.5 Een culturele kloof tussen platteland en stad? 28
2.6 Opsporing en handhaving op het platteland 33
2.7 Tot slot 36

3 Handhavingsvraagstukken in het buitengebied 37
3.1 Inleiding 37
3.2 Criminaliteit en overlast in het buitengebied 37
3.2.1 Dumping en lozing van (drugs)afval 37
3.2.2 Stroperij 38
3.2.3 Wildcrossen en andere vormen van verstoring 39
3.2.4 Criminaliteit in relatie tot de agrarische sector 40
3.3 Knelpunten in de handhaving 40
3.3.1 De diversiteit van het aantal betrokken partijen 41
3.3.2 Capaciteitsproblemen 43
3.3.3 Knelpunten bij informatiedeling 44
3.4 Integrale samenwerking in het buitengebied 45
3.4.1 Integrale samenwerking 45
3.4.2 Initiatieven tegen ondermijning in het buitengebied 47
3.5 Tot slot 51

4 Organisatorische weerbaarheid 53
4.1 Inleiding 53
4.2 Weerbaarheid van de gemeenteraad 54
4.2.1 Voorkomen van beïnvloeding van raadsleden 54
4.2.2 Voeren van bewustwordingsgesprekken met raadsleden 57
4.3 Betrekken van de gemeenteraad bij ondermijningsbeleid 61
4.4 Weerbaarheid tegen (ondermijnende) juridische procedures 63
4.4.1 Aard van de juridische procedures 64
4.4.2 Omvang van de problematiek 65
4.4.3 Vergroten van weerbaarheid 66
4.5 Tot slot 68

5 Het vraagstuk van meldingsbereidheid 71
5.1 Inleiding 71
5.2 Wetenschappelijke inzichten in meldingsbereidheid 71
5.2.1 Maatschappelijk klimaat 72
5.2.2 Persoonskenmerken 73
5.2.3 De (perceptie van de) ernst 74
5.2.4 Afwegingen van kosten en baten 75
5.2.5 Het meldingsproces (toegankelijkheid en afhandeling) 76
5.2.6 Opvolging van de melding 78
5.2.7 Vertrouwen in de autoriteiten 79
5.3 Vergroten van meldingsbereidheid 80
5.3.1 Vergroten van de bewustwording van de problematiek 80
5.3.2 Verlagen van drempels voor het melden van signalen 82
5.3.3 Wettelijke meldingsverplichtingen 83
5.4 Tot slot: naar een model inzake meldingsbereidheid 84

6 Zoeken naar handelingsperspectieven: de automotive branche en vakantie parken 87
6.1 Inleiding 87
6.2 Ondermijningsproblemen in de automotive-branche 88
6.2.1 De aard van de problematiek 88
6.2.2 De aanpak van de problemen in de automotive-branche 89
6.3 Ondermijningsproblematiek op vakantieparken 93
6.3.1 De aard van de problematiek 93
6.3.2 De aanpak van de problemen op vakantieparken 95
6.4 Organised Crime Field Labs De Langstraat 97
6.4.1 De methodiek 97
6.4.2 Het De Langstraat Field Lab automotive-branche 99
6.4.3 Het De Langstraat Field Lab vakantieparken 101
6.5 Tot slot 103

7 Slotbeschouwing 105
7.1 Inleiding 105
7.2 De aandacht voor ondermijning in kleinere gemeenten 106
7.3 De aanpak van ondermijning in kleinere gemeenten 107

Referenties 111