De Advocatenbarometer 2020

Overzicht tabellen 9
Overzicht figuren 11

Voorwoord 17
Dankwoord 19

1 Algemene inleiding 21
1.1 Achtergrond van het onderzoeksproject 21
1.2 Doelstellingen van het onderzoek 22
1.3 Opbouw van het onderzoek 23
1.4 Leeswijzer 24

2 Rechtssociologisch onderzoek over de advocatuur sinds 2013 25
2.1 Inleidende beschouwingen 25
2.2 Rechtssociologisch onderzoek in België sinds 2013 26
2.2.1 Bemiddeling 26
2.2.2 De uitdaging van digitalisering 28
2.2.3 Financiële toegankelijkheid en btw-invoering 31
2.2.4 Externe samenwerking 32
2.2.5 De advocaat en andere economische activiteiten 33
2.2.6 Tuchtrecht 34
2.3 Studies vanuit de Orde van Vlaamse Balies (OVB) 35
2.4 De Advocatenbarometer over de taalgrens 35
2.4.1 Sociodemografische gegevens 36
2.4.2 De professionele structuur en tijdsbesteding 36
2.4.3 Cliënteel en erelonen 37
2.4.4 Nieuwe technologieën 38
2.4.5 Professionele identiteit 38
2.4.6 Toekomstperspectieven 39
2.5 Rechtssociologisch onderzoek in Nederland sinds 2013 39
2.6 Conclusie 42

3 Opbouw en methodologie van het onderzoek 45
3.1 Inleiding 45
3.2 Onderzoeksplanning 45
3.2.1 De literatuurstudie 46
3.2.2 Cijfermateriaal Orde van Vlaamse Balies 46
3.2.3 De internetenquête 47
3.2.3.1 Methode 47
3.2.3.2 Structuur van de vragenlijst 48
3.2.3.3 Pretest 49
3.2.3.4 Aankondigingen en herinneringen 50
3.2.4 Respons 51
3.2.5 Representativiteit 52
3.2.6 Dataverwerking en rapportage 55
3.3 Conclusie 57

4 Het Vlaamse advocatenlandschap in cijfers 59
4.1 Inleiding 59
4.2 De structuur van de advocatuur in Vlaanderen 59
4.2.1 De individuele advocaat 59
4.2.2 De kantoren en samenwerkingsvormen 60
4.2.3 De balies en hun overkoepelend orgaan 61
4.3 Een overzicht in cijfers 62
4.3.1 Aantal advocaten 62
4.3.2 Samenstelling van de advocatenpopulatie 64
4.3.2.1 Verhouding advocaten-stagiairs en tableau-advocaten 64
4.3.2.2 Verhouding mannelijke en vrouwelijke advocaten 65
4.4 Conclusie 66

5 Het sociodemografisch profiel van de Vlaamse advocaat 67
5.1 Verdeling mannelijke en vrouwelijke advocaten 67
5.2 Leeftijd van de respondenten 69
5.3 Geboorteland 70
5.4 Burgerlijke staat 71
5.5 Universiteit van afstuderen 72
5.6 Balielidmaatschap (heden en verleden) 73
5.7 Conclusie 75

6 Professionele structuur van de Vlaamse advocaat 77
6.1 Type kantoor: solopraktijk, groepering of associatie 77
6 De Advocatenbarometer 2020
6.2 Toekomstige plannen in verband met de verandering van professionele structuur 80
6.3 Huidig statuut 82
6.4 Conclusie 83

7 Cliënteel en erelonen van de Vlaamse advocaat 85
7.1 Cliënteel van de Vlaamse advocaat 85
7.1.1 Verdeling van het cliënteel volgens professionele structuur 86
7.1.2 Verdeling van het cliënteel per balie 87
7.2 Erelonen en kosten 88
7.2.1 Begroting op basis van gepresteerde tijd 88
7.2.2 Begroting per type cliënteel 89
7.2.3 Communicatie met het cliënteel over erelonen en kosten 91
7.2.4 Kosten 93
7.2.5 Ereloongeschillen 93
7.3 Het inkomen van de Vlaamse advocaat 95
7.3.1 Bruto- en netto-inkomensklassen tableau-advocaten volgens geslacht 99
7.3.2 Inkomensklassen tableau-advocaten volgens professionele structuur 101
7.3.3 Bruto- en netto-inkomensklassen volgens aantal uren werk per week en anciënniteit 103
7.4 Conclusie 104

8 Professionele tijdsbesteding van de Vlaamse advocaat 107
8.1 Rechtstakken waarin de advocaat actief is 107
8.2 Zaken buiten de rechtstakken waarin ze actief zijn 112
8.3 Professionele tijdsbesteding van de advocaat 113
8.4 Bekleedt de advocaat vaak gerechtelijke mandaten? 114
8.5 Afhandeling zaken 115
8.6 Oefent de advocaat nog andere activiteiten uit? 116
8.7 De combinatie werk en vrije tijd 117
8.7.1 Werkbelasting 118
8.7.2 Ontspanning van de Vlaamse advocaat 119
8.7.3 Evenwicht privé-professioneel 120
8.7.4 Overwegingen om het advocatenberoep te verlaten 121
8.7.5 Overweging zelfstandige versus werknemer 124
8.8 Conclusie 125

9 Stage 127
9.1 Voorbereiding stage op beroep 127
9.2 Evaluatie stage 129
9.3 Conclusie 134

10 Gewijzigd advocatenlandschap 135
10.1 Invloed btw-invoering 135
10.2 invloed complexer wordende maatschappij en reglementering 136
10.3 Externe samenwerking 137
10.4 Tuchtrecht 139
10.5 Seksisme 140
10.6 Betrokkenheid bij een aantal formele organen (Jonge Balie, Raad van de Orde, stafhouder, Orde van Vlaamse Balies) 141
10.7 Attitude ten opzichte van de groeiende advocatenpopulatie 142
10.8 Invloed coronacrisis 144
10.9 Conclusie 145

11 Evolutie over drie barometers heen 147
11.1 Inleiding 147
11.2 Sociodemografisch profiel van de Vlaamse advocaat 148
11.2.1 Verdeling advocaten-stagiairs en tableau-advocaten 148
11.2.2 Stagejaren en leeftijd 150
11.2.3 Geboorteland en burgerlijke staat 151
11.2.4 Universiteit van afstuderen, diploma en wijziging balielidmaatschap 152
11.3 Professionele structuur van de Vlaamse advocaat 155
11.4 Cliënteel en erelonen van de Vlaamse advocaat 157
11.4.1 Cliënteel 157
11.4.2 Erelonen en kosten 158
11.4.3 Inkomen 161
11.5 Professionele tijdsbesteding van de Vlaamse advocaten 163
11.5.1 Gerechtelijk mandaat en nevenactiviteiten 164
11.5.2 Combinatie werk en vrije tijd 165
11.6 Tucht en advocatenpopulatie 167

12 Slotbeschouwingen 171

Bibliografie 177
Bijlagen 181
Het groene gras 213