Uitkeringsfraude

1 Algemeen 11
1.1 Inleiding 11
1.1.1 Fraude 11
1.1.2 Soorten uitkeringen en voorzieningen 11
1.1.3 Wet- en regelgeving 14
1.2 Plichten 18
1.3 Misbruikvormen 21
1.4 De maatregelen 21
1.5 De bestuurlijke boete 25
1.5.1 Algemeen 25
1.5.2 De ommekeer 26

2 Voorzieningen 31
2.1 Plichten 31
2.1.1 De inlichtingenplicht voor de betrokkene 31
2.1.2 De onderzoeksplicht van de uitkeringsinstantie 32
2.1.3 De inlichtingenplicht voor anderen 33
2.2 Misbruik 33
2.2.1 Het verzwijgen van een gezamenlijke huishouding 33
2.2.2 Het niet wonen op het uitkeringsadres 37
2.2.3 Het verzwijgen van inkomen 38
2.2.4 Het fictief inkomen 41
2.2.5 Het verwijtbaar werkloos zijn 42
2.2.6 Het verzwijgen van vermogen 43
2.2.7 Het niet of onverantwoord interen op vermogen 46
2.2.8 Het opgeven van gefingeerde arbeidsongeschiktheid 47
2.2.9 Het manipuleren van de kostendelernorm 48
2.3 De maatregelen 48
2.3.1 Waarschuwing 48
2.3.2 Verlaging 49
2.3.3 Opschorting 51
2.3.4 Herziening/intrekking 52
2.3.5 Weigering 53
2.3.6 Terugvordering 54
2.4 De bestuurlijke boete 56


3 Werknemersverzekeringen 59
3.1 Plichten 59
3.1.1 De inlichtingenplicht voor de betrokkene 59
3.1.2 De inlichtingenplicht voor anderen 60
3.1.3 Wet huisbezoek 60
3.1.4 Meewerkplicht 60
3.2 Misbruik 61
3.2.1 Het verzwijgen van een dienstbetrekking 61
3.2.2 Het verwijtbaar werkloos zijn 62
3.2.3 Het opzettelijk werkloos blijven 64
3.2.4 Het opgeven van een gefingeerd dienstverband 65
3.2.5 Het verzwijgen van inkomen 67
3.2.6 Het opgeven van een gefingeerde ziekte of ongeschiktheid 69
3.2.7 Benadelingshandeling 70
3.3 De maatregelen 71
3.3.1 Waarschuwing 71
3.3.2 Opschorting 72
3.3.3 Herziening/intrekking 72
3.3.4 Weigering 74
3.3.5 Terugvordering 75
3.4 De bestuurlijke boete 77

4 Volksverzekeringen 79
4.1 Plichten 79
4.1.1 De inlichtingenplicht 79
4.1.2 Wet huisbezoek 80
4.1.3 Meewerkplicht 80
4.2 Misbruik 81
4.2.1 Het verzwijgen van een gezamenlijke huishouding 81
4.2.2 Doen alsof men gescheiden woont 82
4.2.3 Het verzwijgen van een (partner)inkomen 83
4.2.4 Niet-bestaande of niet-eigen kinderen opgeven 84
4.2.5 Geen bijdrage leveren in het levensonderhoud van het kind 85
4.2.6 Doen alsof men nabestaande is 86
4.3 De maatregelen 86
4.3.1 Waarschuwing 86
4.3.2 Opschorting 87
4.3.3 Herziening/intrekking 88
4.3.4 Weigering 89
4.3.5 Terugvordering 90
4.4 De bestuurlijke boete 92


5 De bestuurlijke controle 95
5.1 Controlebevoegdheid 95
5.2 Bewijs 97
5.2.1 Bewijslast 97
5.2.2 Cautie 98
5.2.3 Verschoning 100
5.2.4 Rechtsbeginselen 100
5.2.5 Rechtmatigheid van bewijsgaring 101
5.2.6 Redelijke termijn 103
5.3 Wet bescherming persoonsgegevens 103
5.3.1 Algemeen 103
5.3.2 Bestandskoppeling 104
5.3.3 Observatie 106
5.4 Controlemiddelen 107
5.4.1 Inleiding 107
5.4.2 Administratie 107
5.4.3 Bankrekeningen 109
5.4.4 Berekeningen (schattingen) 112
5.4.5 Bestandskoppeling 113
5.4.6 Bouwvergunning gemeente 115
5.4.7 Budgethandboeken 116
5.4.8 Buitenland 119
5.4.9 Buurtonderzoek 121
5.4.10 Controlebezoek (huisbezoek) 122
5.4.11 Deskundige 126
5.4.12 Informatiemakelaar 126
5.4.13 Internet 127
5.4.14 Kadaster 129
5.4.15 Kasopstelling 130
5.4.16 Kamer van Koophandel 132
5.4.17 Kilometerstanden auto 132
5.4.18 Meterstanden nutsbedrijven 133
5.4.19 Observatie 135
5.4.20 RDW 137
5.4.21 Screening 138
5.4.22 Verhoren 139
5.4.23 Wijkagent 141

6 Sfeerovergang 143
6.1 Inleiding 143
6.2 Controlebevoegdheden 143
6.3 Onderzoeksbevindingen bestuursfase 144
6.4 Onderzoeksbevindingen straffase 145
6.5 Gebondenheid 146

6.6 Dubbele vervolging 147

7 Strafrecht 149
7.1 Wet- en regelgeving 149
7.1.1 Strafbepalingen 149
7.1.2 Aanwijzing en richtlijn socialezekerheidsfraude 150
7.1.3 Ontnemen 151
7.1.4 Schadevoeging 152
7.2 Misbruikvormen 153
7.2.1 Algemeen 153
7.2.2 Niet melden gezamenlijke huishouding 153
7.2.3 Niet melden van werk 155
7.2.4 Niet melden van inkomen 156
7.2.5 Niet melden vermogen 156
7.2.6 Het niet melden van overlijden 157
7.3 Delicten 158
7.3.1 Valsheid in geschrift (artikel 225 Sr) 158
7.3.2 Niet naar waarheid verstrekken van gegevens (227a Sr) 161
7.3.3 Nalaten tijdig benodigde gegevens te verstrekken (227b Sr) 163
7.3.4 Heling (416/417bis Sr) 165
7.3.5 Oplichting (artikel 326 Sr) 167

8 Het strafrechtelijk onderzoek 169
8.1 Inleiding 169
8.2 Opsporingsbevoegdheid 170
8.2.1 Wettelijke grondslag 170
8.2.2 Aanwijzingen 171
8.3 Bewijs 172
8.3.1 Bewijslast 172
8.3.2 Cautie 173
8.3.3 Salduz 174
8.3.4 Redelijke termijn 175
8.3.5 Het gelijkheidsbeginsel 177
8.3.6 Rechtmatigheid van bewijs 178
8.4 Onderzoeksmiddelen 180
8.4.1 Algemeen 180
8.4.2 Buurtonderzoek 180
8.4.3 Buitenland 182
8.4.4 Kasopstelling 182
8.4.5 Kosten levensonderhoud 184
8.4.6 Observatie 185
8.4.7 Deskundigen 188
8.4.8 Doorzoeken 188
8.4.9 Opvragen van gegevens 190
8.4.10 Verhoren 191

Bijlage 1 Aanwijzing sociale zekerheidsfraude 193

Serie fraude en integriteit 203