De cijfers over burn-outklachten zijn hartverscheurend: één op de zeven mensen heeft burn-out klachten. Niet alleen individuen vallen om, ook het systeem waar ze deel van uitmaken (hun gezin, de organisatie waar zij werken) heeft het zwaar te verduren. Dit greep me naar de keel. Hier moest ik wat mee. Want burn-out is te voorkomen als er op tijd wordt ingegrepen.
Toen ik vijftien jaar mensen met burn-out en overspanning gecoacht had, heb ik Burn-out-Experts opgezet. Sindsdien gijzelde het thema burn-out me volledig en moest dit boek er komen. Ik ben opgegroeid met een moeder die terugkerende periodes had van overspanning, depressie of burn-out, wat moeilijk van elkaar te onderscheiden is, zoals je in Survivalgids voor burn-out kunt lezen. Als sensitieve dochter heb ik zo van jongs af aan mijn ervaringen (en survival-strategieën) met mentaal welzijn opgedaan.
Burn-out is te voorkomen
Dit boek is er gekomen omdat ik ‘on a mission’ ben om de burn-out cultuur aan te pakken. Burn-out is complexe problematiek en veel groter dan het individu. Langdurig ophopende stress doet mensen omvallen. Deze stress wordt veroorzaakt door externe en interne stressoren. In mijn boek kijk ik vooral naar de interne stressoren: persoonlijkheidskenmerken, gedachten, mindset, angst en onverwerkte situaties in het leven.
Burn-out is te voorkomen als het op tijd wordt gesignaleerd en snel wordt ingegrepen. Toch gebeurt dit vaak niet. Dat heeft vier oorzaken:
1. Er zit een taboe op niet lekker in je vel zitten, op mentaal welzijn, dus houden mensen en-masse hun mond uit schaamte en ploeteren ze gewoon door.
2. Het zijn vaak de over-achievers, pleasers en perfectionisten die neigen naar burn-out. Opgeven komt in hun woordenboek niet voor, het is simpelweg geen optie.
3. Als mensen langere tijd in de overlevingsstand staan, hebben ze niet door dat ze afglijden. Dat komt onder andere door een hoge concentratie van het stresshormoon cortisol, waardoor ze minder voelen.
4. De omgeving (partners, vrienden, collega’s) zijn er te laat bij. Ze kennen en herkennen de voortekenen niet, snappen het niet of vinden het lastig en kunnen daardoor niet op tijd een spiegel voorhouden. Of ze kaarten het wel aan, bieden ook hulp aan, maar laten zich afschepen met ‘Oh, valt wel mee, hoor’.
Er moet breed in de maatschappij meer kennis komen van de voortekenen en de oorzaken van burn-out. We moeten stoppen met zwijgen over ons mentale welzijn en stoppen met wegkijken. Dit boek helpt daar nadrukkelijk bij.
Dit boek geeft hoop
De Survivalgids voor burn-out is een praktisch en diepgaand zelfhulpboek in het toegankelijke jasje van een survivalgids. Ik beschrijf het aanpakken van een burn-out als een expeditie, een rite de passage, die uit zes stappen bestaat. Een rite de passage is een overgangsfase van oud naar nieuw, een fase tussen twee identiteiten. Zoals jongens van de Mandika Indianen in Gambia enkele weken de bush in worden gestuurd om er als man uit te komen, zo zie ik de burn-out als een overgangsfase van een levensstijl die jou niet diende naar een leven met minder stress en meer plezier.
Ik gebruik de klassieker SAS survival handboek (Special Air Service) uit 1986 van John Wiseman als kapstok: als je op onbekend gebied komt, praat dan met de locals, want zij weten waar water en voedsel te vinden is. Verspreid door het boek staan dan ook zeven openhartige verhalen van ervaringsdeskundigen die ik de ‘locals’ noem. Zij kennen het gebied. Ze hadden het lef met naam en foto hun ervaringen te delen en het taboe op burn-out en een gebrek aan mentaal welzijn te doorbreken. De verhalen bieden herkenning en het vertrouwen dat een burn-out te overwinnen is.
Pak je burn-out aan bij de wortel
Met een burn-out ben je even flink de weg kwijt. Je hebt last van ‘brainfog’ en herkent jezelf niet meer. Door langdurige stress en te lang doorgaan sta je al langere tijd in de overlevingsstand. Het contact met je lichaam ben je kwijt. Door mijn achtergrond in de sport en fysiotherapie gebruik ik het lijf als middel om terug te komen bij jezelf. Hoe? Door je opnieuw te verbinden met je lijf, emoties en zingeving.
Het ‘Burn-out bij de lurven’-model vormt de kern van het herstel. Het maakt patronen zichtbaar en biedt de mogelijkheid om ze te veranderen. Patronen die je vaak ziet bij mensen met een burn-out zijn: jezelf wegcijferen, sterk zijn, niet zeuren maar doorgaan, zelf doen. Dit doorbreken biedt ruimte voor duurzaam herstel. Het gratis te downloaden logboek stimuleert om er direct mee aan de slag te gaan. De praktische stappen in de gids geven je houvast en weer grip op je leven.
Juist nu de wereld in brand staat is mijn missie ‘bijdragen aan de innerlijke vrede van mijn medemens’ urgenter en belangrijker dan ooit.
Over Nicolette Verheem
Nicolette Verheem is trainer, coach, spreker en co-founder van Burnout-Experts. Ze verzorgt coach-trajecten en workshops, gericht op preventie van een burn-out. Ze is opgeleid als fysiotherapeute en geschoold in NLP en EMDR, vanuit de overtuiging dat een holistische aanpak de meest duurzame resultaten levert.
