Laten we aan de basis beginnen: wat is Business Aikido precies?
Business aikido is een aanpak die is gericht op het ontwikkelen van jezelf als mens en als professional. Centraal staat het leren van ervaringen. Een uitgangspunt hierbij is dat een evenwichtig mens ook een betere professional is en veel beter in staat is om met anderen samen te werken. Business aikido is gericht op het herkennen van onbewust contraproductief gedrag bij jezelf en het aanleren van alternatief gedrag. Vanuit de juiste grondhouding kun je met kleine aanpassingen in houding en gedrag een groot effect bereiken.
Hoe ziet dat er in de praktijk precies uit?
In business aikido leer je van ervaringen. Dat wil zeggen: ervaren, hierop reflecteren, daaraan betekenis geven en vervolgens weer terug vertalen naar je eigen dagelijkse werkelijkheid. Van meet af aan ben je met elkaar in beweging. Rondom een zeker thema – bijvoorbeeld leiderschap, wendbaarheid, zelforganisatie of weerbaarheid – doe je met elkaar een serie eenvoudige oefeningen waarbij je steeds het verschil kunt meten en ervaren tussen onbewust automatisch handelen en bewust handelen volgens een aangeboden alternatieve manier. Het verschil spreek boekdelen. Je ziet, voelt, merkt en meet haarscherp wanneer en waardoor je uit balans raakt en daarmee je effectiviteit verliest. Maar je leert ook hoe je in diezelfde situaties vol in je kracht kunt staan en anderen daarin kunt meenemen. Dat geeft inzicht maar ook uitzicht. Het feit dat je het enerzijds zelf ervaart en anderzijds bij anderen ziet gebeuren, overtuigt. De oefeningen worden omkleed met prikkelende verhalen of herkenbare voorbeelden. Soms worden specifieke thema’s uitvergroot door gebruik te maken van houten wapens; een zwaard of een stok. Dat maakt het een beetje spannend maar tegelijk ook leuk om te doen. Het levert vaak fundamentele eyeopeners op en daarover wordt nagepraat. Zoals gezegd: in elke sessie wordt aandacht besteed aan het vertalen van de opgedane inzichten naar ieders eigen dagelijkse werkelijkheid.
Lijkt business aikido niet veel op mindfulness?
Business aikido is ‘mindfulness in beweging’. Het gaat in beide aanpakken onder meer om rust vinden en overzicht houden in hectische situaties. Anders dan mindfulness, waarbij men oefent op een rustige plek, gaat het er in business aikido juist om dat te leren bereiken in het moment, in iedere situatie. Qua vorm is het juist interactief waarbij steeds vertalingen worden gemaakt naar herkenbare alledaagse situaties. Je leert het toepassen in je eigen praktijk waardoor je er dus gelijk mee aan de slag.
Wat is de toegevoegde waarde van business aikido ten opzichte van alle theorieën, modellen en aanpakken die in de loop der jaren over organisatie-effectiviteit gepresenteerd zijn?
Business aikido onderscheidt zich op een aantal aspecten. In plaats van sec een conceptueel model is business aikido gericht op het ontwikkelen van de hele mens. Dus niet alleen de ratio – het hoofd dus – maar ook het hoofd, hart en lijf. Dat is een totaal ander, veel rijker vertrekpunt. Daarnaast is business aikido is geen verzameling slimme trucs of technieken, maar een fundamentele aanpak. Het gaat juist om de grondhouding van waaruit je vertrekt. Dat werkt door in alles. Een ander aspect heb ik ‘niet meer maar juist minder’ genoemd: in business aikido gaat het er niet om je (nog meer) te wapenen om nog beter te kunnen ‘vechten’ in de harde, competitieve zakenwereld, maar juist om het ontwapenen van anderen. Harmoniëren in plaats van nog meer kracht zetten. Medestanders inschakelen in plaats van tegenstanders uitschakelen. Dat is bijzonder. En dan natuurlijk, last but not least, de beweging: business aikido impliceert leren in beweging, met elkaar. Dat is niet alleen leerzaam maar ook leuk om te doen. In het boek vind je allerlei eenvoudige oefeningen die je alleen of met elkaar kunt doen.
Kunnen alle andere boeken over persoonlijke effectiviteit en professioneel samenwerken nu de oud-papierbak in?
Nee, zeker niet. Persoonlijke effectiviteit of professioneel samenwerken kun je van allerlei kanten belichten en iedere kant heeft zo z’n waarde. Juist door je breed te oriënteren ontdek je welke weg jou het beste past. Zelf heb ik thuis ook een ruim gevulde boekenkast waar je naast boeken over aikido ook boeken vindt van Peter Senge, Stephen Covey en Joseph Jaworski. Maar ook van Nederlandse auteurs zoals Daniel Ofman, Ap Dijksterhuis en Leen Zevenbergen. Zeker niet in de oud-papierbak. Gewoon ‘business aikido’ er bij zetten; nadat je het hebt gelezen natuurlijk.
Wat heeft business aikido leidinggevenden te bieden? Die leren toch dat leidinggeven ook een bepaalde autoriteit vereist; op je strepen kunnen staan?
Ik zou iedere leidinggevende aanraden om heel zuinig om te gaan met ‘op je strepen staan’. Er zijn vast situaties te bedenken dat het niet anders kan, maar meestal is dat helemaal niet nodig. In business aikido leg ik uit hoe je invloed kunt uitoefenen of anderen kunt leiden op een krachtige manier, maar zonder kracht te zetten. Daartoe moet je als leider eerst jezelf kunnen managen. Vanuit aikido geredeneerd betekent dit zelfbewust zijn, kunnen ontspannen onder druk, oog hebben voor anderen en het grotere geheel willen dienen. Vooral jongere generaties verwachten dat ook van je. Een aardig weetje: aikido is ontstaan vanuit de zwaardkunst van de samoerai. Samoerai betekent namelijk: ‘Hij die dient’.
Geven de principes van aikido je werkelijk macht in iedere situatie, ook als de ander de principes ervan niet kent of accepteert?
Het gaat niet om macht maar om invloed. Het verschil is de intentie van waaruit je vertrekt. Macht is - hoewel dat sommige machthebbers het lang volhouden - altijd eindig doordat het ongelijkwaardigheid impliceert. Ergens ontstaat weerstand, gericht op het beëindigen van het machtsverschil. Business aikido laat zien dat je zeer invloedrijk kunt zijn zonder anderen onder druk te zetten. Dus op basis van gelijkwaardigheid, dus duurzaam. Het werkt heel direct, in iedere situatie en voorbij verschillen in cultuur, generatie of communicatiestijlen. Dit maakt het interessant voor iedere professional die echt een verschil wil maken!
Over Bert Peene
Bert Peene werkte jarenlang als kerndocent bij IMAGO Groep, Via Vinci Academy en C-Lion, opleiders voor het onderwijs. Daarnaast voerde hij als zelfstandige opdrachten op het gebied van organisatieontwikkeling uit in profit en non-proft. Tegenwoordig werkt hij als free lance docent en schrijft hij voor diverse bladen over managementliteratuur.
