(Lees hier een uitgebreid verslag van de feestelijke avond waar dit boek werd bekroond.) Uiteraard vanwege de inhoud, maar ook omdat het zo mooi laat zien dat er kennelijk in de wereld van het managementboek ook iets is als these-antithese, of actie-reactie. Was een paar jaar geleden de platformstrategie helemaal hip, nu is hier het antwoord. Alles transactie: een bevlogen pleidooi om anders om te gaan met alle data die als gevolg van de digitalisering van de wereld achtergelaten wordt. Op dit moment, zo weten de auteurs, is er geen sprake van iets als controle, integendeel, er is sprake van een gigantische digitale milieuvervuiling. En dat moet veranderen. ‘Zonder er verder over na te denken, laten wij een gigantisch digitaal spoor na bij grote platforms als Facebook, WeChat en Google, waar we verder geen enkele controle meer over hebben. Dat is eigenlijk heel vreemd. De digitalisering die wij meemaken is leuk, maar lang niet iedereen heeft in de gaten wat er achter de schermen gebeurt. Enerzijds hebben we te maken met enorme fragmentatie, zeker op het gebied van de digitale infrastructuur, anderzijds laten we alles over aan een paar megaplatforms.’ Aldus Douwe Lycklama.
In feite is ook dit boek deels een waarschuwing tegen de enorme macht van een paar grote spelers die de wereld als hun eigen platform zien. In 2012 verscheen De macht van Facebook van Peter Olsthoorn waarin nog gesproken werd over de ‘groeiende’ macht van dit platform en hoe we ervoor zouden kunnen zorgen dat Facebook ook ‘onze’ vriend kon worden. Inmiddels klinken er andere geluiden. Zo pleit Viktor Mayer-Schönberger er in De data-economie onomwonden voor het monopolie van grote databedrijven te kraken want de maatschappelijke ontwrichting die ze veroorzaken, is enorm. Van hetzelfde kaliber zijn de waarschuwingen van Scott Galloway in The Big Four: het DNA van datamonopolisten als Facebook, Google Apple en Amazon is heel simpelweg ‘winner takes all’, en dat is dus precies wat we niet willen. Een stap verder gaat Amy Webb. Zij stelt in The Big Nine dat de toekomst van artificial intelligence wordt bepaald door maar negen bedrijven: de G-MAFIA in de Verenigde Staten (Google, Microsoft, Amazon, Facebook, IBM en Apple), en BAT (Baidu, Alibaba en Tencent) in China. Dat handjevol spelers heeft de potentie om de mensheid in een catastrofe te storten. De ongebreidelde verzameling van data en gebruik en verspreiding in combinatie met een onmachtige overheid zorgt ervoor dat het publieke belang wordt gemangeld.
Maar al deze boeken waarschuwen alleen maar, ze vertellen niet wat dan wel. En dat is nou precies wat Alles transactie wel doet. De auteurs presenteren twee werkmodellen (het transactiecontext- en het trust-model) die ervoor zorgen dat de gebruiker weer controle krijgt over zijn data, en niet alleen een partij als Facebook of Google. Daarmee zijn deze modellen tegelijk een opmaat naar een situatie waarin de gebruiker weer vertrouwen krijgt in platforms, en zo de gestage erosie van het internet tot staan brengt. Kijk, daar kun je wat mee. Het kind niet met het badwater weggooien bijvoorbeeld.
Over Pierre Pieterse
Pierre Pieterse was tot februari 2022 hoofdredacteur van Managementboek Magazine.
