De afgelopen maanden zijn we weer geconfronteerd met seksueel grensoverschrijdend gedrag in de mediawereld. Mannen die blijkbaar het verschil niet opmerken tussen een vrouw die van seks geniet of het verstijfd over zich heen laat komen. Mannen die zogenaamd hulp zoeken maar ongepaste appjes en foto’s blijven sturen. De tendens lijkt: ik heb macht, ik kom ermee weg, niemand gaat jou geloven…
Grensoverschrijdend gedrag in de organisatie
Dit is de mediawereld, maar is er ook seksueel grensoverschrijdend gedrag in de gewone organisatie? Zeker wel, alleen wat onopvallender of het is onderdeel van de bedrijfscultuur. Ook de volgende situaties vallen bijvoorbeeld onder ongepast gedrag:
- Het maken van seksueel getinte opmerkingen
- Intieme vragen stellen over je privéleven
- Iemand vastpakken of knijpen
- Seksueel getinte afbeeldingen tonen
Het bijzondere is dat het grensoverschrijdende gedrag vaak gezien wordt als een overkomelijk detail. De man functioneert tenslotte goed, werkt hard en is leuk in de omgang. Ja hij gaat af en toe over de grens, maar als je er wat van zegt als (mannelijke) collega’s, dan zegt hij sorry en stuurt een paar maanden geen ongepaste appjes. Als je als vrouwelijke collega in het begin meteen hebt aangegeven dat je hier niet van gediend bent, dan probeert hij het niet meer bij jou. En als er nieuwe medewerker komt? Die waarschuw je gewoon, dat is Piet, die maakt seksuele grappen, niks van aantrekken.
Heeft hij zelf het inzicht dat zijn gedrag niet klopt? Nee, want zijn grappen en grensoverschrijdend gedrag werden 15 jaar niet gecorrigeerd. In bovenstaande voorbeelden komt er seks bij kijken, dit is echter niet de kern. De kern is dat zijn eigen behoeften groter zijn dan zijn empathie voor anderen.
Er is meer nodig
Seksueel grensoverschrijdend gedrag binnen een machtsverhouding past niet meer in deze tijd. Daarom wordt er nu eindelijk geluisterd naar de vele vrouwen die dit overkomt. En dat is fantastisch maar er is meer nodig: niet alleen het aanpakken van de ongepaste collega maar juist de organisaties moeten zorgen dat dit niet meer voorkomt.
Onbewust weten collega’s namelijk wel dat er iets niet klopt, maar niemand begrenst de collega, daardoor ontstaat er ruimte voor dit gedrag. Dit patroon van gezamenlijk “wegkijken” heet ook wel het bystander effect. Leren doorbreken van dit effect is belangrijk bij het veranderen naar een veiliger organisatiecultuur.
Aanpakken
Wat kun je doen als dit in jouw organisatie speelt?
- Opvang en nazorg voor alle betrokken collega’s zonder veroordeling.
- Plan van aanpak maken met de directie om de aanleiding te benutten voor bewustwording van iedereen in de organisatie.
- Bewustwording en normstelling door alle medewerkers tijdens (organisatie brede) workshops in kleine groepen
- Elke workshop eindigt met tips voor het protocol en een gedragscode, zodat er gedragsregels gedefinieerd worden die passen bij de huidige tijd en door iedereen gedragen worden.
- Melden wordt makkelijker gemaakt. In vertrouwen kun je naar managers die boven jou manager staan, of directie, of intern vertrouwenspersoon, de OR, de externe vertrouwenspersoon en bedrijfsarts.
- Managers besteden vier keer per jaar aandacht aan het thema intern seksueel of anderszins grensoverschrijdend gedrag en bespreken cases.
Dit thema aanpakken in een organisatie is vaak een enorm proces maar laten we deze International Women's Day afspreken dat we niet langer meer wegkijken! Voor meer ideeën en tips rond het begrenzen van ongepaste medewerkers, klanten en leidinggevenden zie ook mijn boek: Help, ik word gemanipuleerd.
Deze column is verschenen in het kader van internationale vrouwendag op 8 maart 2022. Ontdek meer vrouwelijke auteurs op managementboek.nl/v.