Karel Noordzij antwoordt Bas van de Haterd

Beste Bas

Jouw interpretatie van mijn illustratie over ‘arbeiderszelfbestuur’ berust denk ik op een misverstand. In mijn boek (Op weg naar nieuw leiderschap) geef ik namelijk aan dat één van de 3 principes die we weer meer zouden moeten toepassen om de, in de 21e eeuw zo noodzakelijke integere cultuur in onze organisaties te realiseren, ‘Fair Process’ is. De twee andere zijn ‘De Box’ en ‘Integraliteit en Consistentie’.

‘Fair Process’ heeft juist te maken met het betrekken van de medewerkers bij besluiten en het erkennen van hun deskundigheid. Het vergt goed luisteren, maar daarna worden er wel besluiten genomen. Men heeft proefondervindelijk vastgesteld dat mensen best kunnen leven met beslissingen in hun nadeel, mits er maar goed en oprecht naar hun argumenten is geluisterd en is uitgelegd waarom het toch niet kon. In toenemende mate komen mensen in opstand tegen besluiten die over hen, maar zonder hen zijn genomen; door lieden in de top die geen idee hebben hoe het in werkelijkheid in elkaar zit.

Om aan te geven wat ‘Fair Process’ niet is, heb ik daarom een aantal ‘argumenten’ van niet-gelovers in dit principe willen opvoeren, waaronder het zinnetje waar jij commentaar op hebt: ‘Arbeiderszelfbestuur instellen, waarbij een kortetermijnfocus mogelijk de langetermijnkoers uit het oog verliest.’

Andere ‘argumenten’ van sceptici zijn bijvoorbeeld dat ‘Fair Process’ zou betekenen:
- Compromissen sluiten, omwille van de lieve vrede: dan is iedereen uiteindelijk per definitie half ontevreden.
- Consensus zoeken, uit angst voor de confrontatie, waardoor het respect voor leiderschap erodeert.
- Achter de wens van de massa aanlopen.
- Democratie bedrijven, waarbij het alleen zou gaan om ‘de meerderheid’ en niet om de kwaliteit van het besluit.

Ook met bovenstaande redenaties ben ik het dus niet eens. Ik geef juist aan wat ‘Fair Process’ wèl is, namelijk:
- Betrokkenheid en erkenning tonen.
- Oprecht luisteren naar collega’s, medewerkers en betrokkenen, met begrip en respect voor hun kennis, ervaring en vakmanschap.
- Besluiten nemen en uitleggen; met een duidelijke argumentatie en uiteenzetting van wat de redenen zijn voor het besluit.
- Helderheid geven over wat er vanaf nu verwacht wordt.

Om Fair Process werkelijk goed te kunnen toepassen moet de leider overigens wel innerlijk stevig in zijn schoenen staan. Het is geen teken van zwak management, integendeel!

Of het op zichzelf waar is dat bij arbeiderszelfbestuur de kortetermijnbelangen juist géén grote rol spelen, weet ik niet. Er zijn een paar voorbeelden waar het goed gaat, zoals jij in jouw interessante boek aangeeft, maar er zijn ook situaties denkbaar waar dat niet zo is. Het hangt kennelijk af van de rijpheid van de medewerkers.

Wellicht zijn we het dus nu méér eens dan jij aanvankelijk veronderstelde!

Hartelijke groet,

Karel Noordzij