U schrijft in uw inleiding: Nederland zit midden in een generatiewisseling. Welke generatiewisseling is dat?
Die van alle generaties. Het betekent dat iedere generatie naar een volgende levensfase gaat. Generatie X bijvoorbeeld, dat zijn de nieuwe leiders, die vorm aam het geven zijn aan hun leiderschap, dat fundamenteel anders is dan het leiderschap van de protestgeneratie.
Voor de duidelijkheid: generatie X is de generatie geboren tussen 1955 en 1970. En de protestgeneratie – dat zijn de Babyboomers – die zitten daarvoor. En tussen die twee generaties wordt op dit moment het leiderschap van Nederland uitgevochten?
Ik zou zeggen: het wordt van de ene op de andere generatie overgedragen.
Generatiewisselingen zijn toch van alle tijden? Waarom nu dit boek erover?
Dat klopt. Al eeuwen. Maar er is veel veranderd. Ik denk dat we in een periode zitten in Nederland dat we veel beter gebruik zullen gaan maken van de verschillen tussen die generaties. Sinds ik mijn proefschrift schreef in 2007 is de belangstelling voor dit onderwerp – generaties op de werkvloer – enorm toegenomen.
Waarom denkt u?
De diepere rede weet ik niet. Maar het aantal HR-managers en mensen op scholen dat hiermee bezig is, neemt enorm toe.
Zien ze het als een sleutel voor effectief werken?
Ik denk inderdaad dat mensen hierin in toenemende mate de sleutel zien om de krachten van generaties in een bedrijf beter te benutten. Dus dat niet het management dat daar boven zit bedenkt wat er moet gebeuren, maar dat ze zien dat er via de opvolgende generaties een ontwikkeling gaande is in het bedrijf.
Maar wat zijn dan de praktische toepassingen van die kennis waar je in een bedrijf iets mee kan?
Ik zit nu middenin een aantal projecten bij bedrijven, onder andere bij de Hema. Daar begon het met de vraag: ‘Wij willen nieuw leiderschap ontwikkelen en dat willen we niet uit een boekje doen. We bestaan 85 jaar en hebben toch ook zelf wel wat in huis.’ Ik heb hen geholpen om met behulp van mijn generatiemethodiek te onderzoeken – aan de hand van video – welke ontwikkelingen er gaande zijn via de opeenvolgende generaties, onder andere in de ontwikkeling van het leiderschap. Ik zit daar nu middenin, de videobeelden zijn klaar. En de vraag waar we nu mee bezig zijn luidt: hoe kun je vanuit het management die ontwikkeling van elkaar opvolgende generaties beter ondersteunen?
En zijn daar concrete zaken uitgekomen?
Het allerbelangrijkste is dat bijvoorbeeld de HR-managers in het bedrijf zelf ervaren dat die verschillen er zijn en dat je ze dus kunt benutten. Bijvoorbeeld dat je als het om de jongste generatie gaat, ze niet gaat beperken in het gebruik van sociale media. Het is juist zaak om ze zoveel mogelijk te ondersteunen en te faciliteren op dat gebied, zodat ze er daadwerkelijk goed in kunnen worden. Dan maak je gebruik van de vaardigheden van hun generatie.
Het is ook een vorm van diversiteitsbeleid eigenlijk.
Het is een vorm van diversiteit waar je zo beter gebruik van gaat maken.
En op leiderschapsniveau, waar de Babyboomgeneratie vertrekt en de X-generatie hun plaats inneemt: is daar iets specifieks te zeggen over hoe je dat kunt faciliteren?
Het faciliteren bestaat op dit moment uit mensen bewust maken dat dat verschil er is. Alleen al als het gaat om besluitvorming doen de generatie X’ers dat heel anders dan de Babyboomers. Ze bekijken vraagstukken van meer kanten, maken gebruik van verschillende perspectieven waardoor een idee rijker wordt. Ze staan meer tussen de mensen in plaats van erboven. Dus moeten ze proberen die hiërarchie van zich af te schudden. Hoe doe je dat? Ja, soms weet ik het ook niet precies. Maar door ze daar bewust van te maken en stap voor stap te ondersteunen, heb ik wel een paar noties. Belangrijk is in ieder geval dat je niet te snel oordeelt over de andere generaties, maar kijkt waar ze energie van krijgen en ze daarin ondersteunt. Dat is een totaal andere aanpak dan dat je discussies gaat voeren over de vraag of diversiteit al dan niet gunstig is. Diversiteit is er, en eigenlijk is de enige goede vraag: hoe kunnen we die beter benutten?
Wat hoopt u dat dit boek teweegbrengt?
Het aantal mensen dat met generaties bezig is, neemt enorm toe. Dus ik hoop dat ik hen help om nog scherper te pakken te krijgen wat de essentie van generaties is en sleutels weet aan te reiken waarmee ze dat proces kunnen ondersteunen.
Over Pierre de Winter
Pierre de Winter is freelance journalist.
