In de statige Cornell Club in Midtown Manhattan gebruikte Stiglitz maar liefst een half uur om de waslijst aan problemen op te sommen. Om te beginnen is het stimuleringspakket te klein gebleken. Ondanks de 800 miljard dollar die de Amerikaanse regering in de economie heeft gepompt schommelt de werkloosheid nog altijd rond de tien procent. Het programma loopt eind dit jaar bovendien ten einde. En dat terwijl de begrotingstekorten op staatsniveau nog altijd toenemen. Omdat Amerikaanse staten met sluitende budgetten moeten werken, hebben ze volgens Stiglitz maar twee opties: belastingenverhogingen of het ontslaan van nog meer mensen. ‘Beide keuzes staan gelijk aan een negatief stimuleringspakket dat de economie alleen maar schade zal toebrengen.’
Met de financiële sector gaat het inmiddels slechter dan ooit. ‘In 2010 zullen meer banken failliet gaan dan de 140 van vorig jaar.’ Veel van de instellingen die overleven zijn er bovendien zo slecht aan toe dat ze nog steeds de hand op de knip houden. ‘Dat hindert het herstel van het midden- en kleinbedrijf dat traditiegetrouw de motor is van de werkgelegenheid.’ Ten derde is de Amerikaanse Centrale Bank gestopt met het overnemen van slechte hypotheken terwijl de huizencrisis nog steeds niet voorbij is. Dit jaar zullen naar schatting 2,5 tot 3 miljoen méér woningbezitters hun huis verliezen dan vorig jaar. Bovendien zijn de problemen in de zakelijke vastgoed nog maar net begonnen.
Maar het meest schokkende is dat anderhalf jaar na de crisis nog steeds niets is ondernomen om herhaling te voorkomen. ‘Zonder snelle en harde maatregelen komt er vrijwel zeker een nieuwe crisis,’ voorspelde Stiglitz. ‘Maar in Washington wordt nu pas over regulering gespróken.’ Het kernprobleem wordt volgens hem echter niet aangepakt. ‘Banken die destijds staatssteun hebben gekregen omdat ze te groot waren om te falen, zijn inmiddels alleen nog maar groter geworden.’ Stiglitz zei van het Amerikaanse Congres dan ook een halfzachte wet te verwachten die hooguit zal dienen als doekje voor het bloeden. ‘Wat in zekere zin erger is dan nietsdoen, omdat het de illusie geeft dat het probleem is opgelost.’
Zelfs het nieuws dat de Amerikaanse economie in maart 162.000 nieuwe banen heeft gecreëerd, kon Stiglitz niet vrolijk maken. ‘Op 15 miljoen werkzoekenden zijn dergelijke cijfers niet meer dan een druppel op een gloeiende plaat. Een derde daarvan komt bovendien voor rekening van de Amerikaanse volkstelling. Die is over een paar maanden weer voorbij. Het zal nog zeker vijf jaar duren voordat de werkloosheid weer op een acceptabel peil is beland.’
Viel er dan helemaal niets positiefs te melden? Jawel, de lakse regulering destijds in Europa. Daar is immers 40 procent van Wall Streets toxische hypotheekderivaten naartoe gegaan. ‘Zonder dat absorptievermogen zou de crisis in Amerika nog veel harder hebben toegeslagen,’ aldus Stiglitz. ‘Dus bedankt Europa, voor de goedgelovigheid.’ Waarna de hoogleraar moest toegeven dat ook dit lichtpuntje inmiddels verdwenen is.
(Lees een uitgebreid interview met Joseph Stiglitz in het meinummer van Management & Literatuur.)
Over Jeroen Ansink
Jeroen Ansink is journalist in New York. Hij schrijft en schreef onder meer voor HP/De Tijd, Elsevier Weekly Magazine en Fortune.com. Voor Managementboek schrijft hij interviews. Ansink voltooide een vrij doctoraal in de Letteren aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en behaalde het certificaat Business Journalism aan de Wharton Business School aan de Universiteit van Pennsylvania.
