De auteurs Tom Kreling en Esther Rosenberg beschrijven het SNS Reaal verhaal vanuit de betrokkenen. Een prettig perspectief. Van de komst van Sjoerd van Keulen in 2002, de beursgang in 2006, de start van de crisis waarmee de risico’s langzaam in de openbaring bloot kwamen te liggen tot aan het slotakkoord in 2013.
De SNS was een prima bank. Niet te klein, maar zeker geen grote speler zoals ING, ABN AMRO en de Rabobank. Sjoerd van Keulen startte met en na de beursgang in 2006 een avontuur waar risicovolle kredietverstrekking in vastgoed een onderdeel van was. Een ander, zeker meer succesvol onderdeel in de groeistrategie was het openen van meer vestigingen. Dit leverde hem in 2008 de titel ‘Topman van het Jaar’ op. Maar tussen de kantoren in Utrecht en Leusden (hemelsbreed 20 kilometer) was weinig communicatie. De vastgoedtak deed zijn werk en leende jaarlijks honderden miljoenen euro’s uit. De SNS directie blonk uit in afwezigheid bij het beoordelen van kredietverstrekking in de kredietcommissie.
Risicovol was het toen de SNS de Bouwfondstak al overnam. SNS was de enige partij in de markt die kredieten verstrekte ver boven de normale risicoquota en zonder controle op de voortgang van de projecten. Slimme vastgoedhandelaren en adviseurs wisten, soms tegen beter weten in, ver over de kredietlijn te gaan. Personeel dat hier tegen protesteerde (auditors, risico-analisten en controllers) kregen intern de wind van voren of werden niet gehoord. Of ontslagen. In de markt kreeg deze afdeling de titel ‘putje van de kredietverstrekking’. Het duidde op de ondeskundigheid van de vastgoedfinanciers én op de liquiditeitspositie van de klanten.
Dit duurde van 2006 tot 2008. Toen was ingrijpen feitelijk al veel te laat. En ook nog eens veel te halfslachtig: het Utrechtse management in Leusden haalde alleen een serie externe adviseurs aan boord die tot taak had de internationale activiteiten af te bouwen en de risicovolle posities te verminderen. De zeer zwakke positie van de Property Finance tak werd in die periode wel met de maand zichtbaarder. Van een bescheiden winstje in 2008 gingen de prognoses al snel naar een verlies van 1 miljard in 2010. Het kon nog enige tijd onder het tafelkleed geveegd worden, maar in het laatste kwartaal van 2010 moet Ronald Latenstein, de opvolger van de inmiddels afgezwaaide Sjoerd van Keulen, met de billen bloot. De eerste voorzieningen ter waarde van honderden miljoenen euro’s moeten worden genomen. Het zal niet de enige keer worden.
De auteurs hebben geput uit heel veel bronnen. Er is genoeg aanleiding om als voormalig aandeelhouder eens na te gaan denken over de bestuurlijke schuldvraag. Er ging honderden miljoenen aan waarde verloren en verdween in de zakken van slimme en frauderende vastgoed handelaren. Het laatste juridische woord is nog zeker niet gezegd.
Het SNS verhaal is een thriller met een al bekende afloop, maar de auteurs weten het niettemin spannend te maken en te houden. En samen met het meer journalistieke De val van SNS Reaal en het persoonlijke De ondergang van SNS Bank heeft u een eigentijdse Millennium trilogie in handen.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
