In hun nieuwe boek Het tweede machinetijdperk betogen MIT-hoogleraren Andrew McAfee en Erik Brynjolfsson dat schaakcomputers, sprekende smartphones en zelfrijdende auto's pas het begin zijn. De mensheid staat een omwenteling te wachten staat die net zo radicaal zal zijn als de Industriële Revolutie.
Maakte de stoommachine korte metten met de beperkingen van onze spierkracht, momenteel zijn de limieten van ons brein aan de beurt. Maar waar tijdens de Industriële Revolutie nog sprake was van een symbiotische relatie tussen machine en haar bediener, kunnen computers het in toenemende mate nu ook wel alleen af. Brynjfolfsson wijst er fijntjes op dat artificiële intelligentie in veel gevallen betere beslissingen kan nemen dan mensen.
Al die vooruitgang is goed nieuws voor de consument. Informatie, kleding, en boodschappen worden steeds goedkoper, en smartphones met het calculatievermogen van een supercomputer zijn binnen het bereik gekomen voor zelfs de allerarmsten onder ons.
Nadeel is dat ondernemerschap in het informatietijdperk nauwelijks banen oplevert. De inmiddels failliete foto-en filmfabrikant Kodak Eastman, icoon van het eerste machinetijdperk, verschafte in zijn hoogtijdagen werk aan 145.000 mensen. Internetstartup Instagram lukte het om zich binnen vijftien maanden voor een miljard dollar aan Facebook te verkopen - en deed dat met slechts vijftien mensen.
Dat levert een tamelijk grimmig toekomstbeeld op, waar we als samenleving een behoorlijke dobber aan zullen hebben. Omdat robots superieur zijn in het opvolgen van instructies, zullen beroepen verdwijnen die allang niet meer behoren tot de arbeidersklasse, zoals de diagnostiek en de accountancy.
Een mogelijke oplossing is om als maatschappij te investeren in creativiteit, iets waarover robots (nog) niet beschikken. Werkgelegenheid moet daarnaast komen vanuit de interactie met andere mensen, zoals sales, het kleuteronderwijs, of de ouderenzorg. En ook managers hoeven zich volgens McAfee en Brynjolfsson (voorlopig) geen zorgen te maken: vanwege hun belabberde communicatie-vaardigheden zijn computers niet alleen ineffectieve onderhandelaars, maar kunnen ze ook geen teams leiden.
Over Jeroen Ansink
Jeroen Ansink is journalist in New York. Hij schrijft en schreef onder meer voor HP/De Tijd, Elsevier Weekly Magazine en Fortune.com. Voor Managementboek schrijft hij interviews. Ansink voltooide een vrij doctoraal in de Letteren aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en behaalde het certificaat Business Journalism aan de Wharton Business School aan de Universiteit van Pennsylvania.
