Hart voor de dokter - Met zelfcompassie aan het werk

Zorgprofessionals worden inmiddels ruim een jaar geconfronteerd met opschalen en afschalen van Covid- en reguliere zorg. Er is personeelstekort door ziekte of burn-out. Zij worden geconfronteerd met de effecten van de Corona-maatregelen, maar hebben er zelf niets over te zeggen.

Veel zorgprofessionals die wij spreken hebben last van angst en stress om zelf ziek te worden, of kwetsbaren in hun omgeving te besmetten. Onduidelijk is wanneer ze gevaccineerd worden. Sommigen hebben Covid gehad en knappen maar niet op. Patiënten hebben veel vragen en ook kortere lontjes. De bedankjes zijn opgedroogd. De rek is eruit en het einde is nog niet in zicht.

Vorig jaar februari hebben wij ons boek Hart voor de dokter, met zelfcompassie aan het werk gepubliceerd. En het boek verkocht heel goed. Niet alleen artsen maar heel veel zorgprofessionals vonden het een behulpzaam en fijn boek. We hadden toen geen idee dat binnen een maand Covid-19 de hele gezondheidszorg op scherp zou zetten. En dat ons boek, onbedoeld, precies op een moment kwam dat de artsen en zorgprofessionals voor wie wij ons boek geschreven hebben, nog extra onder druk kwamen te staan. Een gezondheidscrisis op deze schaal hebben artsen eigenlijk nog nooit meegemaakt.

Artsen hebben van nature een sterk verantwoordelijkheidsgevoel. Ze lossen graag alles zelf op, zijn zelfkritisch, zorgzaam en zeer betrokken bij de patiënt. Zij tonen liever geen zwakte en zetten zelfzorg vaak op de laatste plaats. Dit wordt versterkt door de cultuur binnen de opleiding en gezondheidszorgorganisaties. Artsen zijn getraind in een medische cultuur van niet zeuren maar doorgaan.

Daarnaast zijn dokters ook gewoon mensen. Ze zijn partner, moeder/vader, dochter/zoon, vriendin/vriend en hebben net zoals iedereen minder mogelijkheden om op te laden buiten het werk door sport, sociale contacten en vakantie.

De combinatie van hoge werkdruk, weinig autonomie en controle, grote betrokkenheid, een sterk verantwoordelijkheidsgevoel en weinig zelfzorg blijft niet zonder gevolgen. Veel artsen hebben last van vermoeidheid, stress, angst, boosheid, schuldgevoel en eenzaamheid. De kwaliteit van zorg lijdt eronder en ziekenhuizen en instellingen dragen de kosten van uitval en disfunctioneren.

Deze combi is killing. Hoe je hier als arts op een gezonde manier mee omgaat leer je niet tijdens je medische opleiding. In ons boek Hart voor de dokter laten wij je kennismaken met zelfcompassie. We beschrijven de wetenschappelijke onderbouwing en laten zien waarom zelfcompassie werkt. Juist ten aanzien van de specifieke setting waarin de arts werkzaam is.

Daarnaast leren we artsen met behulp van praktische, makkelijk toepasbare en effectieve oefeningen werken met zelfcompassie. Zelfcompassie is geen hippe trend. Het is een belangrijke tool die bijdraagt aan je welbevinden en levensgeluk.

Zelfcompassie is niet hetzelfde als zelfvertrouwen of zelfverzekerd zijn. En het is ook geen zelfmedelijden. Deze begrippen gaan namelijk allemaal over hoe je over jezelf denkt. Zelfcompassie gaat echter over hoe je jezelf behandelt. Uit wetenschappelijk onderzoek onder artsen blijkt zelfcompassie stress, angst, depressie, zorgverlenersmoeheid en burn-out significant te verminderen en welzijn, werktevredenheid, veerkracht, zelfzorg en daarmee kwaliteit van zorg te verhogen.

Zelfcompassie is het perfecte antidotum tegen de externe en interne stress die dokters dagelijks ervaren. En het is verrassend eenvoudig te leren. Zo leren we artsen werken met een koel hoofd en een warm hart. En dat gunnen we iedere dokter en iedere patiënt!