Rini van Solingen schreef een parabel om leiders die overstappen op zelfsturende teams te helpen: De Bijenherder. In een verhaal ontdekt de hoofdpersoon de belangrijkste lessen rond leidinggeven aan zelfsturing, tevens samengevat in een actiegericht model. In deze preview gaat Van Solingen daar kort op in.
In veel organisaties worden medewerkers met een hoge mate van detail aangestuurd. Veel wordt in detail voor hen besloten, terwijl ze tegelijkertijd heel slim en intelligent zijn. Ze bouwen immers de meest geniale systemen of verlenen de meest complexe diensten. Bovendien is er in de huidige maatschappij een versnelling gaande. Er wordt snel en adequaat handelen gevraagd van mensen en organisaties. Zelfsturende teams worden daarbij vaak als oplossing naar voren geschoven, omdat dergelijke teams veel sneller en effectiever zijn.
Verwarring voor leidinggevenden
De aansturing van deze teams is echter een enorme verandering voor leidinggevenden, managers en directeuren. De manager blijft achter met veel (operationele) vragen. Hoe werkt dat dan, leidinggeven aan zelfsturende teams? Hoe houd ik de controle? Waar mag ik me nu wel en niet mee bemoeien? Waar leg ik de balans tussen ruimte geven en controleren? Waarom zou ik niet mogen ingrijpen als het fout dreigt te gaan en waarom moet ik mijn teams zelf hun neus laten stoten? Wanneer doe ik het eigenlijk goed?
Leiden als een herder of als een imker?
Ik heb gemerkt dat de analogie van herder of imker, helpt bij het vinden van antwoorden op deze vragen. Je moet teams niet als schapen behandelen, maar ze zelf hun ding laten doen. Net als bijen. Vertrouw erop dat ze dat heel goed doen, vooral als je ze niet voor de voeten loopt. Wat je moet doen, is de honing eruit halen en hen helpen om hun problemen op te lossen! Snel resultaten leveren, leren wat werkt en niet werkt en tegelijkertijd belemmeringen wegnemen. Als teams snel zien wat klanten en gebruikers waarderen en wat niet, dan krijgen ze veel beter door wat ze moeten doen en wat ze mogen laten.
Zes lessen
Zodoende ontstond het idee voor De bijenherder. Het boek vertelt, in een parabel, het verhaal van Mark en zijn opa die gezamenlijk de belangrijkste lessen ontdekken over leidinggeven aan zelfsturing. De opa van Mark is namelijk lang geleden herder geweest en heeft zich toen zelf omgeschoold tot imker. De lessen in leiderschap in het verhaal over Mark en zijn opa zijn samen te vatten in zes onderdelen:
· Jouw persoonlijke verandering
· Vertrouwen geven en loslaten
· Hoogfrequente resultaten in een stabiel ritme
· Teams zichzelf laten managen binnen kaders en doelen
· Een collectieve cultuur met gezamenlijke doelen
· Constant blijven experimenteren, leren en verbeteren
Veel meer vaardigheden nodig
Afhankelijk van het zelfstandigheidsniveau van een team is ander leiderschapsgedrag nodig. Beginnende teams vragen om heel andere sturing dan zeer ervaren teams. Is dat dan niet veel ingewikkelder? Ja, natuurlijk is het dat! Van een leidinggevende in een organisatie met zelfsturende teams worden veel meer leiderschapsvaardigheden verwacht dan wanneer teams via command and control worden bestuurd. Bij zelfsturende teams ligt de verantwoordelijkheid bij henzelf, dus een leidinggevende zal veel flexibeler moeten zijn en snel moeten kunnen schakelen in het volledige palet aan leiderschapsvaardigheden.
Rini van Solingen – heeft met zijn vorige managementboek – De Kracht van Scrum – in een begrijpelijk verhaal uitgelegd wat Scrum is, en waarom het werkt. Van dat boek zijn meer dan 40.000 exemplaren verkocht. Nu trekt Rini het breder – van Scrum – naar zelfsturende teams in het algemeen. Het voorwoord van De Bijenherder is geschreven door Jos de Blok, directeur van Stichting Buurtzorg – een wereldwijd voorbeeld hoe grote organisaties met zelfsturende teams zeer effectief kunnen zijn.
Over Rini van Solingen
Rini van Solingen is CTO bij Prowareness, waar hij klanten helpt bij het snel en wendbaar maken van hun organisatie. Tevens is hij deeltijdhoogleraar aan de TU Delft en verzorgt hij regelmatig colleges aan Universiteit Nyenrode. Rini heeft technische informatica gestudeerd aan de TU Delft en is gepromoveerd in de bedrijfskunde aan de TU Eindhoven.
