Korte verhalen van een pagina of vijf rechtstreeks uit de praktijk (doorleefd dus) en daarop reflectie van kenners, afgewisseld met columns van mensen die van toeten nog blazen wisten, behalve (dat ze) de titel van het beoogde boek ingefluisterd hadden gekregen. Eigenlijk een glossy tijdschrift, maar dan zonder foto’s. Alleen inhoud, de verbeelding mag je helemaal zelf doen, soms met behulp van een gedicht. Je kunt lekker bladeren, ligt goed in de hand en zo de puzzelstukjes tot je nemen en zelf achteraf de ‘big picture’ maken.
Misschien is de titel - Doorleven van Nieuw Organiseren - al misleidend. Dit boekje gaat over humaniteit, over het leven zelf. Dat doen we soms in groepen, in organisaties zoals verpleeghuizen. De vraag is hoe we dan die humaniteit, de menselijk maat, in stand houden? Margaret Weathley noemt dat in haar bijdrage ‘to willingly step forward to serve the human spirit’. We hebben het vaak genoeg gezien tijdens de coronacrises bij zorgmedewerkers. We klapten zelfs voor ze. Ondanks structuren en regeltjes steeds in het hier & nu je gezonde verstand blijven gebruiken. Dat kan niet anders betekenen dan zelfsturing, ieder vanuit zijn eigen rol in het geheel. Verbinding maken met wat ertoe doet. Je weet dan in ieder geval gelijk waar een RvT toezicht op moet letten: hoofd, hart en handen. ‘Tarten onze professionals wel voldoende de bureaucratie?’
In de praktijk werken nu eenmaal veel mensen die er samen voor andere mensen willen zijn. Kennelijk valt dat niet mee in een organisatie, het oude organiseren houdt ze eerder van het echte werk. ‘En toen kwam de dag van de bevrijding. We zaten voor de TV en de premier vertelde live op alle zenders dat de noodtoestand voorbij was. En dat het virus had verloren. Dat alle mensen hadden gewonnen. Dus gingen we de straat op. Met tranen in onze ogen. Zonder mondkapjes en handschoenen. Onze buurman omhelzend. Alsof het onze broer was.’ Aldus een passage uit een van de gedichten.
Soms word het mijmeren ruw verstoord door de praktijk: de vijfminutenregistratie in een hospice, een Arbo-risico-inventarisatie en evaluatie met 700 (sic) vragen, dat medewerkers denken dat het handelen naar ‘de geest van de wet’ bedacht is door Wouter Hart, dat het juist Rijnlands is als je je vrijwillig weer overgeeft aan de nukken van een manager. Dat Mandela bij zijn vrijlating, zegt: ‘Laat mij maar, ik blijf de rest van mijn leven vrijwillig in de gevangenis, ik weet niet beter, de cipier is mijn beste vriend.’ Alsof we bij zelf sturen in auto’s niets collectief vanuit Den Haag kunnen afspreken, bij wijze van beleid: rij in ieder geval rechts, geef rechts voorrang, en stop bij rood licht. Je moet zelfs een rijbewijs halen om zelf te mogen sturen en dat is maar goed ook.
Al met al een boekje met een serie mooie LEGO-steentjes – Freestyle! - die je zelf nog betekenis mag geven op weg naar jouw beeld van Nieuw Organiseren. Schaf dit Lego-doosje aan. Om even te citeren uit het gedicht van Marion Kooistra: ‘Ga aan de slag, met en voor elkaar, stap voor stap, niet zonder hen, papier is koud, binnen is het warm, op weg, met dat wat ertoe doet!’
Drs. Jaap Peters is directeur van DeLimes | organisatieontwikkeling in Zwammerdam en is auteur van onder andere 'Intensieve Menshouderij'. Hij is mede-oprichter van www.organisatieactivist.nl en Slow Management.
