In dit handboek voor organisatieactivisten wordt alles dat vandaag nog vanzelfsprekend lijkt per hoofdstuk ter discussie gesteld. Organisaties moeten eerst en vooral zinvol zijn en de wereld helpen veranderen in plaats van alleen winst najagen.
Het boek wil een revolutie op gang brengen en vertrekt vanuit de gedachte dat als je de manier van denken van gisteren wilt gebruiken om de problemen van morgen op te lossen, mislukking je beloning zal zijn. Dit soort catastrofale leerprocessen wordt al sinds Einstein regelmatig aan de kaak gesteld. Managers blijven elkaar echter vrolijk na-apen. Zij herhalen hun zetten oeverloos en creëren alleen maar meer van hetzelfde.
Toen Frederick Taylors boek The Principles of Scientific Management in 2011 honderd jaar bestond, vonden de auteurs het tijd een proces te starten met als eindresultaat Unboss. Een boek waar honderden auteurs van over de hele wereld aan meewerkten. Het klassieke leiderschap dat door Taylor werd beschreven, ontstond in het tijdperk van de Industriële Revolutie, het machinetijdperk waarin de massaproductie tot stand kwam.
In 2014 worden de machinemetaforen uit die periode nog steeds volop gebruikt. Mensen zijn resources of radertjes en jaarlijks vinden vlootschouwen plaats. Werkwijzen uit technische productieomgevingen worden nog steeds onverkort toegepast op bijvoorbeeld overheids- en zorginstellingen. In drieëntwintig hoofdstukken passeren aspecten als de organisatie, het middenmanagement, het kantoor, de communicatie, inkoop, productie en kennismanagement de revue.
Telkens wordt de dominante manier van kijken naar het onderhavige onderwerp gepresenteerd en vervolgens wordt die stevig omgedacht in een nieuwe richting, wat zorgt voor ruimte, reflectie en hopelijk ook reformatie. Unboss is een bundel met waardevolle inzichten hoe het beter zou kunnen in onze organisatiewereld. De onderwerpen worden helder en toegankelijk neergezet. Het omslag van het boek bestaat uit een psychedelische verzameling lijnen die eruit zien als schijnbaar ongestructureerde doolhofjes – die verbeelden dat de meeste organisaties verdwaald zijn.
De lezer die er niet al te duizelig van wordt en er met een andere blik naar durft te kijken, ziet dat zijn opdracht er zes keer in verwerkt zit. Hij moet gaan unbossen: zijn traditionele organisatie transformeren om beter tegemoet te komen aan zijn eigen doelen om te komen tot een organisatie die duurzamer is en één waar hij graag bij wil blijven werken. Kortom, een waanzinnig waardevol boek.
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
