In mijn werk als managementadviseur in het onderwijs, maar ook in mijn werk als vrijwilliger, kom ik veel in aanraking met de jeugd. Maar ook met hen die met de jeugd omgaan. Te vaak zie ik gebeuren dat er oplossingen die een generatie terug hielpen, aangeboden worden voor problemen die de jeugd nu ervaart.
Iedereen die 'De jeugd van tegenwoordig' leest, zal begrijpen dat dit in heel veel gevallen niet meer kan. Pedor De Bruyckere en Bert Smits bespreken hierin vele onderzoeken die onder de jeugd zijn uitgevoerd. Als docenten mopperen dat de 'jeugd van tegenwoordig' achter een laptop zit weggedoken tijdens de colleges, kunnen zij lezen in dit boek dat dit logisch is voor digital natives. Zij groeien immers op in een digitale wereld en hebben nooit anders meegemaakt dan omringd te zijn door technologie.
Als docenten en schoolleiders gaan nadenken of een laptop voortaan verboden moet worden tijdens de colleges, geven De Bruyckere en Smits aanwijzingen om te ontdekken bij de jeugd of ICT-vaardigheid hetzelfde is als mediawijsheid. Om bronnen kritisch tegen elkaar af te wegen, heb je als gebruiker kennis nodig. Is het hedendaagse onderwijs zo ingericht dat de jeugd dit voldoende leert? De jeugd stelt heel veel de waarom-vraag. Dat was vroeger zo, dat is alleen maar toegenomen. Waarom? Omdat er zoveel prikkels op hen afkomen, dat ze verplicht worden om te selecteren.
Wie maakt hen er op attent wat wel of geen prioriteit vraagt? Als volwassenen dit niet doen of zelfs niet kunnen, moet de jeugd het zelf uitzoeken. Op het gebied van geloof en zingeving speelt ook iets interessants. De jeugd heeft ook hier heel veel waarom-vragen. Uit een onderzoek bleek dat de jeugd beperkte kennis heeft over deze zaken, maar ook dat ze met existentiële vragen rondlopen.
Volwassenen kunnen geen pasklare antwoorden geven omdat zij zelf ook met veel vragen rondlopen. Wie geeft de jeugd dan wel antwoord op hun vragen? Dit zien we in de politiek ook gebeuren. Het is nodig om het maatschappelijke debat in de media terug naar de inhoud te brengen. De jeugd haakt nu af omdat de politiek in de ogen van de jeugd bestaat uit verouderde, trage, starre en ondoorzichtige besluitvormingsprocessen. Jongeren groeien op in een wereld waarin vrijwel alle dominante instituten en structuren (de overheid, het rechtssysteem, de economie, het onderwijs, de kerk) niet meer functioneren, evenals de manier waarop ze georganiseerd zijn.
De generatie die vandaag opstaat, wordt verplicht tot een fundamenteel andere manier van samenleven. Tijdens de Occupy-bijeenkomsten zagen we hier iets van terug. De gevestigde orde kan heel veel leren van hoe de jeugd communiceert. De jeugd heeft namelijk een extra lichaamsdeel: hun gsm. Een groeiend aantal jongeren heeft een smartphone waarmee ze via Facebook, Twitter en Google+ digitaal in contact staan met hun netwerk. Waar de digitale netwerken eerst anoniem via nicknames functioneerden, is nu vaak hun hele sociale leven op internet te volgen.
Waarom doet de jeugd dit? Om er bij te horen? Deels. Het andere deel ligt bij de ouders. Die hebben bijna geen tijd over om met hun kinderen te praten en interessante dingen te doen omdat ze zelf nog bouwen aan instandhouding van de eerder genoemde instituten en aan een flitsende carrière.
De Bruyckere en Smits besluiten daarom met de oproep aan de opvoeders om 'prikkelarme' momenten in te bouwen. Momenten waarin rust, gezamenlijkheid en optimisme een plaats krijgen. De jeugd is optimistisch, dat moeten we onszelf als opvoeders realiseren. Sterker nog: hun optimisme houdt onze motor draaiende. Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Maar de toekomst zijn wij allemaal. Dit leerzame boek geeft nog veel meer richtingwijzers dan hierboven beschreven om hier samen vorm aan te geven.
Over Willem Poppe
Willem P. Poppe is sinds 2007 werkzaam als senior managementadviseur. Hij maakte deze carrièrestap na negen jaar leiding te hebben gegeven aan een basisschool, gedurende welke periode hij tevens de opleiding TOP-management volgde. Momenteel studeert hij in Antwerpen voor een mastergraad in Publiek Management. Hij is lid van de kenniskring van Penta Nova en doet onderzoek op het gebied van onderzoeksmatig leiderschap. Hij heeft ervaringen opgedaan op het gebied van leiderschap tijdens werkbezoeken aan de Verenigde Staten, Zuid-Afrika, IJsland en Schotland.
