Veel managers houden zich bij probleemoplossing te veel bezig met het hoe (de input). Het gevaar van een dergelijke benadering is dat de kwaliteiten en competenties van medewerkers ondergewaardeerd worden. Het gevolg is veelal een lagere betrokkenheid. Managers dienen zich echter meer bezig te houden met de output, het resultaat. In hun boek 'Leidinggeven zonder bevelen' putten Vandendriessche en Clement uit hun praktijkervaring om aan te geven welke resultaten met outputmanagement geboekt kunnen worden. Hierbij wordt slechts beperkt aangesloten bij theorieën van andere auteurs, waardoor het geen theorieboek maar een echt praktijkboek is geworden. Het boek beoogt inzicht te geven in de factoren die een belangrijke rol spelen bij het oplossen van een probleem. Van groot belang hierbij is het feit dat een doel dichter bij het probleem staat dan een oplossing. Outputmanagers dienen dan ook meer in termen van doelen te denken dan is termen van oplossingen. Hierbij snijdt het mes aan twee kanten, zo blijkt. Outputmanagement leidt tot efficiënter, krachtiger en inspirerend leiderschap, aldus Vandendriessche en Clement, maar tegelijkertijd kan tot een hogere arbeidssatisfactie van de medewerker worden gekomen. De weg naar de oplossing van een probleem gaat vanuit het strategische niveau, via het tactische niveau naar het operationele niveau. Dit wordt door de auteurs de managementtrechter genoemd. Naarmate de manager zich echter meer bemoeit met het operationele niveau, neemt de kans op conflicten disproportioneel toe. De kans op een goed resultaat (de output) wordt hierdoor verkleind. Welke factoren zijn nu van belang? Het eerste aspect dat genoemd wordt is het realiseren van een balans tussen vertrouwen en controle. Het belangrijkste uitgangspunt is hier: beloon ik wat ik wil bereiken? Het is van essentieel belang dat medewerkers hun eigen inbreng en hun talenten kunnen inzetten. Daarnaast is het gewenst dat de manager duidelijk weet te maken welke output gewenst is, maar vooral ook ingaat op het waarom en waartoe. Hierbij is een heldere visie op de beoogde output noodzakelijk, maar deze visie is ook zeer behulpzaam bij het stellen van prioriteiten. Wie veronderstelt dat het opvolgen van de aanbevelingen van de auteurs om onze medewerkers te 'overtuigen' automatisch leidt tot een goed resultaat, komt bedrogen uit. Niet alleen medewerkers dienen 'overtuigd' te worden maar ook superieuren en collega's. Bovendien is weerstand alomtegenwoordig en daar dient terdege rekening mee gehouden te worden. Voor een goed resultaat is het niet alleen belangrijk dat goed wordt omgegaan met weerstand maar vooral ook dat weerstand serieus genomen wordt, en dat men niet gaat argumenteren. Persoonlijk engagement vervult hierbij een sleutelrol. Brengt dit boek nu veel nieuws? Dat er aandacht en ruimte moet zijn voor medewerkers en hun creativiteit komt bekend voor. Ook het omgaan met weerstand is niet nieuw. De toegevoegde waarde van het boek zit wat mij betreft in het feit, dat alle belangrijke factoren in een samenhangende context worden geplaatst. Evenmin nieuw is het feit dat het resultaat gelijk is aan wat je beloont. Dit laatste aspect zorgt er echter voor dat de praktisch ingestelde manager zich focust op het resultaat. Veel boeken met 'goede raadgevingen' blijken in de praktijk uitsluitend succesvol in de praktijk van de auteurs. Omdat dit boek voorzien is van een aantal oefeningen en toetsen denk ik dat het een voor velen toepasbare leidraad biedt, waardoor het in de praktijk van velen gebruikt kan worden. Leidinggeven zonder bevelen is hiermede binnen handbereik gekomen.
Over John Daamen
John Daamen MBA is directeur en senior consultant bij Daamen Consultancy B.V. Dit bureau vervult interim-managementopdrachten op financieel en algemeen management terrein. Uitgangspunten hierbij zijn: de ontwikkeling en inzet van de kwaliteiten die reeds in de organisatie aanwezig zijn en de zelfredzaamheid van de organisatie. John Daamen is Alumnus van Business School Nederland, de Action Learning MBA, en voert momenteel een promotieonderzoek uit naar samenwerking binnen de overheid.