Het boek verscheen voor het eerst in 2001 en kent inmiddels de achtste druk. In de tussenliggende jaren is er zeer veel veranderd, aldus de auteur, hetgeen voldoende aanleiding vormde voor een geheel herziene versie. De vormgeving is fraai, mede door de vele kleurenafbeeldingen. 'Met ziel en zakelijkheid' gaat over het hanteren van paradoxen en vereist van de beoefenaar dat hij de gebruikelijke manier van kijken kan loslaten. Er worden vijf paradoxen uitvoerig besproken. De eerste is de spanning tussen wat mensen van binnen voelen en wat ze naar buiten uitdragen. De auteur gebruikt een mooi citaat van Max Weber om dit duidelijk te maken: 'Het innerlijk leven van de mens is irrelevant.' De tweede paradox gaat over de spanning tussen wie mensen zijn, en wat ze doen. Mensen worden immers nog steeds geselecteerd op wat ze doen en veel minder op wie ze zijn. De derde paradox laat de spanning zien tussen het doel, en de weg ernaartoe. Beide zijn onlosmakelijk verbonden maar de auteur laat zien dat mensen soms het uitgangspunt kiezen dat het doel de middelen heiligt en daarmee de weg als het ware verloochenen. De vierde paradox gaat over de spanning tussen loslaten en controle houden. Een spanning die veel leiders zullen herkennen maar desondanks maar zo moeizaam weten te hanteren. Leiders willen namelijk wel de controle houden maar vaak niet de verantwoordelijkheid nemen. Tot slot gaat de vijfde paradox over de verbinding tussen individualiteit en gemeenschap. Het gevaar van doorgeslagen individualiteit wordt gepareerd wanneer we beginnen te beseffen dat er sprake is van wederzijdse afhankelijkheid. Van elke paradox worden de kenmerken en de dilemma's beschreven waarna de auteur in de laatste paragraaf van elk hoofdstuk bespreekt hoe de verbinding gelegd kan worden. Hoe prettig het boek ook leest en hoe fraai het ook is uitgegeven, toch wil ik een kritische kanttekening plaatsen. Door het ontbreken van samenvattingen krijgt het boek iets ongrijpbaars. Als lezer moet je soms terugslaan om te zien waar je ook al weer meer bezig was. De schrijfster lepelt met het grootste gemak de ene anekdote na de andere op, maar daardoor wordt het soms wat onoverzichtelijk voor de lezer. Dat wordt alleen nog maar versterkt wanneer de auteur in een overzicht aankondigt welke paragrafen zij gaat beschrijven en dan niet consequent deze paragraaftitels hanteert. Wie kan leven met het ontbreken van deze zakelijkheid, heeft een inspirerend boek in handen dat kan helpen de ziel in organisaties terug te laten keren.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
