Menselijke gebreken voor gevorderden is een boek dat een van onze meest menselijke zwaktes op een prettige manier voedt: de behoefte aan kortetermijnbevrediging. Roos Vonk schrijft met zoveel spot – zowel over zichzelf als over anderen – dat het zowel herkenbaar als komisch is. Tegelijkertijd biedt het boek ook troost: de gedachte dat jouw eigen stommiteiten ook die van anderen zijn, relativeert een hoop.
De opmaak van het boek versterkt het luchtige karakter. Korte stukken, eerder gepubliceerd in Psychologie Magazine of Intermediair, volgen elkaar in rap tempo op. Via verwijzingen in de kantlijn blader je makkelijk door naar een thema dat je aanspreekt. Toch doet het boek tekort om het louter als luchtig en grappig te bestempelen. Vonk onderbouwt haar stukjes immers met wetenschappelijke artikelen – van haarzelf en van anderen – en biedt ook in professioneel opzicht veel herkenning en reflectie.
Een voorbeeld dat mij als adviseur bijzonder raakte, is haar column over een tv-interview van Martin Šimek met Piet Vroon. Šimek probeert contact te maken door indringende vragen te stellen, maar Vroon reageert rationeel en ongemakkelijk. Vonk reflecteert treffend: intimiteit heeft niets te maken met het stellen van confronterende vragen. Juist door mee te bewegen met de ander, weerstand te respecteren én – minstens zo belangrijk – ook iets van jezelf te tonen, ontstaat echte verbinding. Een inzicht dat ook in mijn werk als adviseur van grote waarde is. Wanneer de tijd schaars is, ligt de valkuil op de loer om, net als Šimek, te vervallen in een spervuur van scherpe vragen. Vonks analyse herinnert eraan dat een andere aanpak vaak effectiever is.
En dit is slechts één voorbeeld van de vele waardevolle reflecties die het boek biedt. Tegelijkertijd zou een kritische lezer kunnen opmerken dat Vonk in feite voortborduurt op haar vorige werk. Dat klopt. Maar ik vermoed dat Roos Vonk daar niet wakker van ligt. Als vergevorderde in menselijke gebreken weet zij als geen ander: als ‘meer van hetzelfde’ goed is, komen de lezers vanzelf wel weer terug.
