Het idee lijkt zo simpel: bied de lezer een overzicht van alle gangbare modellen, beschrijf die op een consistente wijze en klaar is Kees. Het feit dat dit niet al veel eerder is gepraktiseerd, zegt misschien wel genoeg. Schijn bedriegt namelijk, want welke modellen komen in aanmerking? In de inleiding kunnen we vernemen dat de auteurs (lees: veel medewerkers van het adviesbureau GITP) daarover 'pittige discussies' hebben gevoerd. En terecht, want als je in de inleiding leest: 'Wij hebben de belangrijkste modellen geselecteerd' dan ben je als lezer niet alleen benieuwd hoe een dergelijke indeling tot stand is gekomen, maar vooral welke modellen uiteindelijk zijn geselecteerd. Pragmatische overwegingen als 'herkenbaarheid' en 'praktisch nut' hebben daarbij een belangrijke rol gespeeld. Prettig te vernemen vond ik de ordening die de auteurs hebben aangebracht. Aan de hand van acht thema's (1. Leiderschap & invloed; 2. Communicatie & relatie; 3. Samenwerken & resultaat; 4. Persoonlijkheid & ontwikkeling; 5. Leren & presteren; 6. Geluk & stress; 7. Besluitvorming & creativiteit en 8. Talent & ambitie) zijn de 51 modellen op een logische wijze ingedeeld. Elk model wordt op een consistente wijze beschreven. Allereerst krijgt de lezer aan de hand van het kopje 'Wat is het dilemma?' een korte uitleg over de situatie wanneer het betreffende model aan de orde kan zijn. Vervolgens wordt het model kort beschreven en veelal voorzien van een illustratie. Daarna gaan de auteurs in op de praktijk en illustreren ze wat het model daarin kan betekenen. Sterk vind ik ook dat ze de voor- en nadelen van elk model beschrijven. Dat doen ze overigens heel netjes en bescheiden. Neem bijvoorbeeld het model 'Situationeel Leiderschap' (Wie kent het niet?) van Hersey en Blanchard. Van dit model is bekend dat wetenschappers er niet zo veel mee ophebben, en het conceptueel vinden rammelen. Het model is vele malen aangepast maar het werd er niet beter op. Ook het feit dat beide auteurs – die later uit elkaar gingen – elk hun eigen opvattingen over het model hadden, maakte het er niet overzichtelijker op. De auteurs van het 'Groot Psychologisch Modellenboek' gaan hier natuurlijk niet zo uitvoerig op in, maar plaatsen wel degelijk kort en bondig enkele kanttekeningen bij het model. Voor dit boek lijkt me dat een prima keuze. Wie meer informatie wil, vindt op het eind van de beschrijving van elk model een literatuurlijst waarmee men verder op zoek kan. Ook is niet voorbij gegaan aan de invloed van het internet en de bijbehorende testen die hierop te vinden zijn. Dit kan de lezer veel tijd schelen bij het zoeken naar de juiste sites. Kortom, een prachtig boek dat verrast (ooit van het 'Hamburgersgelukmodel' gehoord?) en samenhang biedt (welke modellen zijn hoe geordend?), maar vooral leuk is om gewoon te 'hebben'.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
