Eerst was ABN Amro de kneus van de financiële wereld der Lage Landen, maar uiteindelijk was het de Belgische bankverzekeraar Fortis die in mei 2009 daadwerkelijk van het toneel verdween. Hoe dat kon gebeuren en wie daar welke rol in heeft gespeeld, hebben de Belgische economisch journalisten Stefaan Michielsen en Michaël Sephina vaardig gereconstrueerd in hun boek Bankroet - Hoe Fortis al zijn krediet verspeelde.
Beide auteurs zijn werkzaam bij het financiële dagblad De Tijd en ervaren rotten in het Belgische financiële leven. Dat is aan de pagina’s van dit boek af te lezen. Net als bij Smit zitten ze bovenop ‘de actie’ en leest hun reconstructie van de financiële nachtmerrie waar Fortis in belandde als een trein. Ze hebben dezelfde onderzoeksmethode gebruikt: interviews met de direct betrokkenen, onder garantie van anonimiteit.
Waar Smit ‘zijn’ bank beschreef vanaf eind jaren tachtig, toen ABN en Amro fuseerden, hebben Michielsen en Sephina een veel recenter startpunt genomen: september 2004, het moment waarop Jean-Paul Votron wordt benoemd tot CEO van Fortis. Lezend over Votron vallen al snel de parallellen met ABN Amro’s Rijkman Groenink op. Beide zijn krachtige persoonlijkheden, mensen met moed, die dynamiek in een organisatie kunnen aanbrengen (hoewel Votron daar heel wat beter in leek te slagen dan Groenink) en beide missen elk vermogen om andere mensen te vertrouwen.
Lastig, zo blijkt ook in ‘Bankroet’. Aanvankelijk weet Votron de bankverzekeraar tot grote hoogte op te stuwen met meer dan prachtige cijfers over het jaar 2006. Maar als vervolgens de omstandigheden tegen komen te zitten, de kredietcrisis dient zich aan, blijkt succesnummer Votron allebehalve een crisismanager. Wild slaat hij om zich heen, zijn mede-directieleden intimiderend en kleinerend. Tegelijkertijd weet hij met list en bedrog zijn danig gekrompen bonuspakket weer op pijl te brengen, tot woede van zijn president-commissaris (in België Voorzitter van de Raad van bestuur geheten) Maurice Lippens, die hem zomer 2008 - de bankverzekeraar staat dan al op instorten - persoonlijk het Fortis-hoofdkantoor uit jaagt.
De bewuste weekends van 27-28 september en 4-5-6 oktober waarin de belangrijkste besluiten over Fortis worden genomen, eindigend in de nationalisering van Fortis Nederland door de Nederlandse overheid, reconstrueren de auteurs en detail. En dat is spannende kost, die soms wrange taferelen oplevert.
Nog onlangs beschuldigde Lippens - de man die het concern groot heeft gemaakt - de Nederlandse overheid van hoogverraad, omdat ze begin oktober tot nationalisering van Fortis Nederland overging. Of ze het daarmee eens zijn laten de auteurs in het midden. Feit is dat Bos cs. met die actie het bedrijf de nek om hebben gedraaid. Michielsen en Sephina laten weten prima te begrijpen waarom de Nederlanders dat hebben gedaan. Maar in hun beschrijving ervan klinkt het chagrijn over dit nieuwe verdriet van België door.
Voor wie De prooi boeiende leeskost vond, is dit een aanrader.
Over Pierre de Winter
Pierre de Winter is freelance journalist.