Ik heb Rolswitch met plezier gelezen. Laat je trouwens niet weerhouden door de lijvigheid van het boek. Dat wordt fijn gecompenseerd door de heldere structuur en de prettige schrijfstijl. Je voelt wat de auteur in haar voorwoord zelf al zegt: het is met hart en ziel geschreven.
Rollen
Van Oosterhout begint haar boek met verklaren waarom de huidige manier van werken in organisaties het behalen van resultaten in de weg staat. Zo maakt ze de noodzaak voelbaar om in complexe opgaven niet meer te denken vanuit functies, maar in rollen waartussen je voortdurend wisselt. Daarna bouwt ze haar betoog op in drie delen: rolbewustzijn, rolprofessionaliteit en rolswitch. Zo ontvouwen zich de vijf rollen die professionals als opdrachtnemer kunnen innemen: de projectleider, de procesregisseur, de programmamanager, de adviseur en de procesbegeleider. Elke rol is geschikt in een bepaald soort uitdaging en vraagt specifieke competenties. Ze werkt elke rol uit met behulp van negen ankerpunten, zodat je goed de finesses leert begrijpen en de verschillen kunt doorgronden. Ook de belangrijke relatie van elk van die rollen met de opdrachtgever komt ruimschoots aan de orde. In het derde deel laat ze zien hoe je tussen verschillende rollen kunt switchen. Ten slotte zijn er voorbeelden van pioniers en werkvormen.
Stretchen
Het onderscheid tussen de vijf rollen is van grote waarde voor al die professionals die vanuit een inhoudelijk vak in hun werk zijn aangenomen, ook al vanwege het nuchtere uitgangspunt dat iedereen elke rol in zich heeft. Je hoeft er niet een bepaalde persoonstype voor te zijn. Of, zoals Van Oosterhout het zegt: je kunt jezelf prima stretchen. Dat zijn fijne woorden. Zo ademt het boek in alles de noodzaak van wendbaarheid, maar zonder de gebruikelijke veranderromantiek. Het schept een realistisch én bereikbaar perspectief over hoe professionaliteit er anno 2022 uit kan zien, en hoe anders dat is dan de klassieke manier van werken, waarin we vaak ‘met een ander pak aan toch weer dezelfde rol spelen’. Met gevolg dat je er meteen mee aan de slag wilt.
Diepgang
De rollen krijgen hun diepgang doordat de auteur ze van alle kanten belicht: strategie, sturing, planning, politiek, samenspel, psychologie en een vleugje spiritualiteit. De verwevenheid tussen de harde en de zachte aspecten van complexe opgaven wordt zo mooi duidelijk. Diepgang en toepasbaarheid blijken prima samen te gaan. Het boek zit vol met originele handvatten (bij mij sloegen ‘het IK-moment’, ‘je eigen mindfuck’ en ‘de beslagen spiegel’ meteen haakjes), stappenplannen, modellen, voorbeelden en werkvormen die je aan denken zetten over de manier waarop je met je eigen opgave bezig bent.
Procesvaardigheden
Al met al doet de titel Rolswitch het boek bijna tekort. Want het boek gaat over veel meer dan de rollen waarin professionals werken. Het gaat over procesvaardigheden. Over het ‘hoe’, als alternatief én aanvulling op alles wat we vooraf al denken te weten over het ‘wat’. Daar is meer dan ooit behoefte aan. Sterker nog: zonder redden we het niet. Gelukkig maakt de ondertitel dat weer ruimschoots goed. Want procesvaardigheden zijn inderdaad de sleutel om (weer) van waarde te zijn in een vloeibare wereld. Dat maakt Rolswitch tot een onmisbaar handboek voor elke professional die werkt aan complexe opgaven in een omgeving die razendsnel verandert.
Over Annemarie Mars
Annemarie Mars is veranderkundig adviseur en spreker. Ze is de auteur van onder andere ‘Hoe krijg je ze mee?’ en ‘De functie van frictie’.
