Het zijn momenten waarop mensen open en onbevangen zijn. Ze gaan helemaal op in zichzelf, ze vergeten even dat er een ‘ik’ bestaat. ‘Dat is denk ik waar het om draait als we het over authenticiteit hebben en over charisma: iemand die authentiek is, is niet bezig met zich zichzelf,’ schrijft Roos Vonk op een van de laatste bladzijden van haar boek ‘Menselijke gebreken voor gevorderden’. Het is een van de weinige keren dat Vonk zich onomwonden over het aardige van mensen uitspreekt. Zoals de titel van het boek al verklapt, heeft Vonk vooral aandacht voor onze gebreken.
Ook in haar verhaal over authenticiteit wijst Vonk op een menselijke zwakte. Doordat iedereen tegenwoordig min of meer weet dat ‘authentiek’ synoniem is met ‘sympathiek’ en ‘overtuigend’, proberen veel naar succes strevende mensen uit alle macht ‘authentiek’ te zijn. Dit soort pogingen zijn een contradictio in terminis. Dat gegeven inspireert Vonk tot een sneer naar het dezer dagen uiterst populaire en in menige training uitgevente ideaal van ‘authentiek leiderschap’: ‘Als je een authentiek leider wilt zijn omdat je daarmee aan overtuigingskracht of imponeer-effect denkt te winnen, hou dan maar op.’
Een boek over menselijke gebreken kan makkelijk zuur of sikkeneurig worden. Bij Vonk is dat niet zo. Haar toon is luchtig en relativerend. Dat komt vooral omdat ze laat zien dat ook haarzelf niets menselijks vreemd is. Bovendien wordt keer op keer duidelijk dat wij mensen allemaal in hetzelfde schuitje van zelfbedrog en egotripperij zitten.
Het boek is een verzameling van columns die eerder verschenen in Intermediair en Psychologie Magazine. Sommige zijn alleen vermakelijk. Andere vergroten je kennis over de menselijke geest. Vaak ook hebben ze praktisch nut. Want als hoogleraar sociale psychologie kan Vonk uit vele vaatjes tappen.
De in totaal 66 columns bestrijken een breed scala aan menselijke eigenaardigheden en gebreken. De informatiedichtheid per column is hoog. Dat pleit ervoor het boek niet in één ruk uit te lezen. Je hebt er meer aan wanneer je er af en toe een column leest en hem vervolgens rustig op je laat inwerken. Dat is vooral een kwestie van zelfbeheersing, waarvan Vonk een warm pleitbezorgster is. Eigenlijk had er op de omslag moeten staan: geniet, maar lees met mate.
Over Annegreet van Bergen
Annegreet van Bergen is econoom, auteur van de bestseller Gouden jaren en journalist.
