Wensen en grenzen: in gesprek met autisme

Veel volwassenen met autisme voelen zich onbegrepen. Ze vinden het lastig om een gesprek te voeren of hun emoties weer te geven. Naasten van mensen met autisme vinden het op hun beurt vaak moeilijk om daarmee om te gaan. De gesprekskaarten Wensen & grenzen: in gesprek met autisme is bedoeld als hulpmiddel om samen in gesprek te gaan. Het leidt tot betere communicatie en vergroot onderling begrip.

Wensen & grenzen is de uitkomst van het project ‘Sociaal perspectief van en voor ouderen met autisme’. Dit project is voortgekomen uit persoonlijke ervaringen van Frans Jacobs. Na zijn diagnose op 64-jarige leeftijd, probeerde hij familie en vrienden aan de hand van theorieën te informeren over autisme. Al snel bleek dat dit onvoldoende duidelijk maakt wat het betekent om te leven met autisme. Dit was de motivatie om te zoeken naar manieren voor ouderen met autisme om hun persoonlijke verhaal te kunnen vertellen en persoonlijke gesprekken te voeren.

Dankzij interviews met verschillende ouderen ontstond inzicht in de sociale worsteling van een leven met autisme waarbij de diagnose pas op latere leeftijd kwam en de behoefte aan begrip en communicatie hierover. Deze kennis mondde uit in Wensen & grenzen: in gesprek met autisme, een set kaarten om na de diagnose met naasten hierover de dialoog te kunnen blijven voeren op een prettige en constructieve manier.

‘Stel met de vraagkaarten vragen waar je zelf niet op kwam. Of niet durfde te stellen. Luister naar de eerlijke antwoorden van de ander. Laat de interactiekaarten je stimuleren om doorte vragen, gevoelens onder woorden te brengen en betrokkenheid te tonen.’

Wensen en grenzen: in gesprek met autisme bevat 100 vraagkaarten, drie interactiekaarten, een claxonkaart, een wenskaart en een gebruiksaanwijzing. De vraagkaarten zijn verdeeld in vijf thema’s: Kracht, Persoonlijk, Terugkijken, Contact en Toekomst. De interactiekaarten helpen bij doorvragen over Betekenis, Gevoel en Reactie.
Met de gesprekskaarten kan een volwassene met (een vermoeden van) autisme in gesprek gaan met lotgenoten, gezins- en familieleden of anderen. Een hulpverlener of coach kan dat gesprek begeleiden. Wensen en grenzen is ontworpen voor ouderen met een diagnose autisme en hun naasten, maar kan ook op jongere leeftijd worden gebruikt.

De gesprekskaarten zijn ontwikkeld door:
- Frans Jacobs: Ervaringsdeskundige en gepensioneerd hoofddocent.
- Jan-Pieter Teunisse: Lector Volwaardig Leven met Autisme, HAN University of Applied Sciences; behandelaar en onderzoeker Leo Kannerhuis, Oosterbeek
- Arjan Videler: Coördinator topklinische zorg en wetenschap, behandelaar en onderzoeker PersonaCura, GGz Breburg, Tilburg.
- (Ink).: social design studio, Amsterdam