De ex-werknemer
Gebonden Nederlands 2023 1e druk 9789013171037Samenvatting
In deze titel staat de inhoud en de betekenis van de postcontractuele rechtsverhouding tussen de ex-werkgever en de ex-werknemer centraal. Op een aantal uitzonderingen na, zoals in de Pensioenwet, zijn de werkgever en de werknemer de normadressanten van arbeids- en pensioenrechtelijke wet- en regelgeving. Vaak is onduidelijk in hoeverre rechten en verplichtingen uit het arbeidsrecht en pensioenrecht nog van toepassing zijn als de arbeidsovereenkomst niet meer bestaat. Denk bijvoorbeeld aan het recente Euronext-arrest van de Hoge Raad, waarin de norm van goed werkgeverschap nog van toepassing werd geacht op de pensioenovereenkomst na het einde van de arbeidsovereenkomst. Ook de inwerkingtreding van het wetsvoorstel Wet toekomst pensioenen zorgt voor veel wijzigingsvraagstukken ten aanzien van ex-werknemers.
De ex-werknemer biedt hierin uitkomst door een compleet en actueel overzicht te geven van alle aspecten van de postcontractuele rechtsverhouding tussen de werkgever en werknemer. De titel richt zich op de toepasselijkheid van het arbeids- en pensioenrecht na het einde van de arbeidsovereenkomst en gaat na of in voldoende mate recht wordt gedaan aan de belangen van de ex-werkgever en de ex-werknemer.
In hoofdstuk 2 wordt beschreven wat de postcontractuele rechtsverhouding is en waarom deze bestaat. In hoofdstuk 3 en 4 draait het om de twee onderdelen waarin de postcontractuele rechtsverhouding valt op te delen, namelijk zorgvuldigheidsverbintenissen en zorg- en beloningsverbintenissen. Hierbij gaat het bijvoorbeeld over postcontractuele bedingen, goed (ex-)werkgeverschap, eigenrisicodragerschap en de pensioenovereenkomst. In de aansluitende hoofdstukken worden de wijzigingsproblematiek en de medezeggenschap ten aanzien van ex-werknemers beschreven. De combinatie van het arbeids- en pensioenrecht biedt daarbij relevante inzichten voor de praktijk.
Deze uitgave behoort tot de serie Monografieën Sociaal Recht en is uniek in zijn soort. Er bestaat op dit moment nog geen publicatie die een totaaloverzicht geeft van de postcontractuele rechtsverhouding tussen de werkgever en werknemer, zowel wat betreft het arbeidsrecht als het pensioenrecht. De publicatie bevat daarnaast ook theoretische en wetenschappelijke beschouwingen en geeft heldere antwoorden op praktische vraagstukken.
De ex-werknemer is hierdoor van grote waarde voor advocaten, juristen, wetenschappers en de rechtspraak.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
Lijst van afkortingen / XIII
HOOFDSTUK 1
De arbeidsovereenkomst en de rechtsverhouding na beëindiging / 1
1.1 Inleiding / 1
1.2 De postcontractuele fase / 3
1.3 Onderzoeksvragen / 6
1.4 Plan van aanpak / 6
1.5 Omvang van het onderzoek / 8
HOOFDSTUK 2
De postcontractuele rechtsverhouding; begrip, duiding en doel / 9
2.1 Inleiding / 9
2.2 De postcontractuele fase: begrip / 9
2.2.1 Het einde van de arbeidsovereenkomst als natuurlijk einde van de rechtsverhouding tussen werknemer en werkgever? / 9
2.2.2 De postcontractuele verbintenis / 10
2.2.3 De accessoire postcontractuele verbintenis als bijzonder uitlegprobleem / 14
2.2.4 Tussenconclusie / 17
2.3 De duiding en de aard van de rechtsverhouding tussen ex-werknemer en ex-werkgever / 18
2.3.1 Het begrip / 18
2.3.2 De rechtsverhouding / 20
2.3.3 Vergelijking met de AVG / 22
2.3.4 Vergelijking met andere postcontractuele rechtsverhoudingen / 25
2.3.5 Tussenconclusie / 27
2.4 De postcontractuele rechtsverhouding: doel / 27
2.4.1 Inleiding / 27
2.4.2 De ratio van zorgvuldigheidsverbintenissen / 28
2.4.3 De toepasselijke zorgvuldigheidsnorm / 31
2.4.4 De omstreden postcontractuele werking van artikel 7:611 BW / 37
2.4.5 De precontractuele werking van artikel 7:611 BW / 45
2.4.6 Pensioen als postcontractuele zorgplicht / 47
2.4.7 De reikwijdte van de postcontractuele zorgplicht / 55
2.4.8 Postcontractuele arbeidsvoorwaarden als verzorging of uitgesteld loon / 58
2.4.9 Tussenconclusie / 60
2.5 Conclusies / 61
HOOFDSTUK 3
Postcontractuele zorgvuldigheidsverbintenissen: bedingen en uitlatingen jegens derden / 63
3.1 Inleiding / 63
3.2 Onrechtmatige daad als vangnet / 64
3.2.1 Algemeen / 64
3.2.2 De rechtspraak / 64
3.2.3 Tussenconclusie / 69
3.3 Beperkende bedingen: soorten en normering / 70
3.3.1 Algemeen / 70
3.3.2 Het relatiebeding / 72
3.3.3 Het geheimhoudingsbeding / 73
3.3.4 Het intellectueel eigendomsbeding / 77
3.3.5 Het vervalbeding / 81
3.3.6 Het belangenbeding / 82
3.3.7 Tussenconclusie / 83
3.4 Beperkende bedingen: overdraagbaarheid en verval na uitdiensttreding / 84
3.4.1 Algemeen / 84
3.4.2 Overgang van onderneming / 84
3.4.3 Fusie en splitsing / 91
3.4.4 Tussenconclusie / 93
3.5 Beperkende bedingen: sancties na uitdiensttreding / 93
3.5.1 Algemeen / 93
3.5.2 Het boetebeding / 95
3.5.3 Tussenconclusie / 98
3.6 Uitlatingen van de ex-werkgever jegens derden / 98
3.6.1 Algemeen / 98
3.6.2 De beperkte reikwijdte van het getuigschrift / 99
3.6.3 Inlichtingen buiten het getuigschrift om / 100
3.6.4 De AVG en het antecedentenregister / 105
3.6.5 De AVG en directe mededelingen / 107
3.6.6 Tussenconclusie / 112
3.7 Conclusies / 112
HOOFDSTUK 4
Postcontractuele zorg- en beloningsverbintenissen / 115
4.1 Inleiding / 115
4.2 Postcontractuele arbeidsvoorwaarden en verval / 116
4.2.1 Algemeen: verval, tenzij / 116
4.2.2 Pensioen: geen verval mogelijk / 118
4.2.3 Tussenconclusie / 121
4.3 De doorlopende pensioenovereenkomst / 122
4.3.1 Algemeen / 122
4.3.2 Kwalificatie van de pensioenovereenkomst / 124
4.3.3 Het einde van de pensioenovereenkomst / 128
4.3.4 Betekenis van de pensioenovereenkomst na einde arbeidsovereenkomst / 130
4.3.5 De externe onderbrengingsplicht / 131
4.3.6 Waardeoverdracht / 133
4.3.7 Overgang van onderneming bij de ex-werkgever / 138
4.3.8 Toeslagen / 140
4.3.9 Kortingen / 145
4.3.10 Voortgezette deelneming / 147
4.3.11 Tussenconclusie / 151
4.4 Uitkeringssuppleties / 151
4.4.1 Algemeen / 151
4.4.2 De suppletie als alternatief voor de transitievergoeding / 153
4.4.3 Tussenconclusie / 155
4.5 Eigenrisicodragerschap / 155
4.5.1 Algemeen / 155
4.5.2 Verhouding tot Titel 7.10 BW / 157
4.5.3 Doorlopende reïntegratieverplichtingen / 159
4.5.4 Duur en aanvraag / 163
4.5.5 Overgang van onderneming / 163
4.5.6 De ERD-driehoek / 166
4.5.7 Sancties en rechtsbescherming / 167
4.5.8 Tussenconclusie / 171
4.6 Variabele beloning / 171
4.6.1 Algemeen / 171
4.6.2 Terugvorderen, uitstel en vasthouden / 172
4.6.3 Tussenconclusie / 176
4.7 Conclusies / 177
HOOFDSTUK 5
Wijziging van arbeidsvoorwaarden van de ex-werknemer / 179
5.1 Inleiding / 179
5.2 De juridische grondslag voor wijziging na het einde van de arbeidsovereenkomst / 179
5.2.1 De al dan niet bevroren rechtsverhouding / 179
5.2.2 Worstelingen van de wetgever / 182
5.2.3 De bijzondere bescherming van artikel 20 Pw / 184
5.2.4 Instemming van de ex-werknemer / 187
5.2.5 Tussenconclusie / 189
5.3 De cao-route / 189
5.3.1 De binding van ex-werknemers aan cao’s / 189
5.3.2 Terugwerkende kracht van cao’s / 197
5.3.3 De vereniging van gepensioneerden als cao-partij? / 201
5.3.4 Het ledencontract als alternatieve grondslag / 204
5.3.5 Tussenconclusie / 207
5.4 Redelijkheid en billijkheid, eenzijdig wijzigen / 207
5.4.1 Goed ex-werknemerschap, redelijkheid en billijkheid / 207
5.4.2 Eenzijdig wijzigingsbeding / 211
5.4.3 Tussenconclusie / 216
5.5 De pensioenfondsroute / 216
5.5.1 Algemeen / 216
5.5.2 Toepasselijke normenkader / 218
5.5.3 Verhouding tot de Pw en de Wet Bpf 2000 / 221
5.5.4 De pensioenfondsroute breder toepasbaar? / 225
5.5.5 Tussenconclusie / 226
5.6 Wijziging en opzegging van de uitvoeringsovereenkomst / 227
5.6.1 Wijziging / 227
5.6.2 Opzegging / 233
5.6.3 Tussenconclusie / 238
5.7 Invaren na de Wtp / 238
5.7.1 Algemeen / 238
5.7.2 Afschaffing van het bezwaarrecht / 239
5.7.3 Rol van ex-werknemers / 241
5.7.4 Tussenconclusie / 244
5.8 Conclusies / 244
HOOFDSTUK 6
De ex-werknemer en zijn (mede)zeggenschap / 247
6.1 Inleiding / 247
6.2 Grondslag voor (mede)zeggenschap van ex-werknemers / 247
6.2.1 Algemeen / 247
6.2.2 Grondslag voor medezeggenschap van werknemers / 248
6.2.3 Grondslag voor (mede)zeggenschap van ex-werknemers / 250
6.2.4 Voordelen en nadelen van (mede)zeggenschap van ex-werknemers / 258
6.2.5 Tussenconclusie / 261
6.3 De OR als orgaan voor werknemers / 262
6.3.1 Algemeen / 262
6.3.2 Problematiek als gevolg van uitsluiting van de ex-werknemer / 265
6.3.3 Regelingen ‘betrekking hebbende’ op in de onderneming werkzame personen / 269
6.3.4 Tussenconclusie / 270
6.4 De ex-werknemer als derde in de WOR / 271
6.4.1 Algemeen / 271
6.4.2 Wijziging op grond van instemming OR / 271
6.4.3 Wijziging op grond van ondernemingsovereenkomst / 273
6.4.4 Tussenconclusie / 276
6.5 Reikwijdte en grenzen rechten OR bij pensioenregelingen / 276
6.5.1 Inleiding / 276
6.5.2 Het instemmingsrecht van artikel 27 WOR / 276
6.5.3 Verbod op instemmingsrecht OR bij besluiten pensioenfonds / 281
6.5.4 Het pensioenfonds als instelling van de onderneming / 284
6.5.5 De vereniging van gepensioneerden als instelling van de onderneming / 286
6.5.6 Tussenconclusie / 288
6.6 De (mede)zeggenschap van de ex-werknemer bij pensioenfondsen / 289
6.6.1 De opkomst van de gepensioneerde / 289
6.6.2 Het beperkte succes van de deelnemersraad / 293
6.6.3 Opmaat naar de nieuwe Pw / 296
6.6.4 Het sluitstuk van de (mede)zeggenschapsrechten van gepensioneerden / 301
6.6.5 Tussenconclusie / 312
6.7 De medezeggenschap van de ex-werknemer bij verzekerde pensioenregelingen / 313
6.7.1 Algemeen / 313
6.7.2 Zelfregulering en de pogingen van de wetgever / 313
6.7.3 Het hoorrecht van gepensioneerden / 316
6.7.4 De mislukking van het hoorrecht / 318
6.7.5 Huidige status / 322
6.7.6 Tussenconclusie / 322
6.8 (Mede)zeggenschap van de ex-werknemer, nietigheid en vernietigbaarheid / 323
6.8.1 Algemeen / 323
6.8.2 Oordeelsrecht / 323
6.8.3 Evenwichtige belangenbehartiging / 324
6.8.4 Adviesrecht / 327
6.8.5 Tussenconclusie / 328
6.9 Belangrijkste tekortkomingen / 328
6.9.1 De slapers / 328
6.9.2 De ex-werknemer en de OR / 330
6.9.3 Tussenconclusie / 333
6.10 Conclusies / 333
HOOFDSTUK 7
Conclusies / 335
7.1 Inleiding / 335
7.2 Beantwoording onderzoeksvragen / 335
7.2.1 De eerste vraag / 335
7.2.2 De tweede vraag / 338
7.2.3 De derde vraag / 340
7.3 Slotoverwegingen / 343
HOOFDSTUK 8
Samenvatting / 345
8.1 De postcontractuele rechtsverhouding / 345
8.2 Postcontractuele zorgvuldigheidsverbintenissen / 347
8.3 Postcontractuele zorg- en beloningsverbintenissen / 350
8.4 Wijziging van arbeidsvoorwaarden / 353
8.5 (Mede)zeggenschap / 355
Summary / 359
Lijst van aangehaalde literatuur / 371
Jurisprudentieregister / 405
Trefwoordenregister / 433
Curriculum vitae / 441
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan
