Jan Lokin is emeritus hoogleraar Romeins recht en rechtsgeschiedenis aan de Rijks Universiteit Groningen.
Meer over de auteursHoofdstukken uit de Europese codificatiegeschiedenis
Paperback Nederlands 2020 5e druk 9789462906327Samenvatting
Dit boek behandelt de geschiedenis van de codificatie, een juridisch verschijnsel dat al sinds de Romeinse oudheid bekend is, maar in de Verlichting zijn naam en zijn herkenbare gestalte heeft gekregen. De behandelde stof behoort tot het gebied van het publieke recht, ook al is gekozen voor de codificatie van het privaatrecht. Aan de orde komen publiekrechtelijke vragen: Is een codificatie een noodzakelijk verschijnsel? Geeft zij de verlangde rechtszekerheid? Hoe is de verhouding tussen de wetgever die de codificatie vaststelt en de rechter die haar uitlegt?
Gekozen is voor een opzet waarin de codificatiegeschiedenis van een aantal landen van West-Europa (Italië, Frankrijk, Duitsland, Nederland en Zwitserland) met elkaar wordt vergeleken. De gemeenschappelijke West-Europese geschiedenis komt aan de orde in de twee hoofdstukken over het Natuurrecht en het Romeinse recht. Een afzonderlijk hoofdstuk is gewijd aan Engeland dat geen codificatie kent. De hoofdstukken staan op zichzelf en kunnen afzonderlijk worden gelezen.
Het boek is bedoeld als leerboek en richt zich niet alleen tot de rechtenstudenten maar ook tot studenten in de historische en algemeen maatschappelijke vakgebieden en – meer in het algemeen – tot al degenen die in het recht en de geschiedenis zijn geïnteresseerd.
Specificaties
Lezersrecensies
Over Willem Zwalve
Over C.J.H. Jansen
Inhoudsopgave
I Codificatie 21
1 Begripsbepaling 21
2 De wetgever 25
3 De rechter 33
Aanbevolen literatuur 41
II Codificatie en natuurrecht 43
1 Declaration of Independence 43
2 Ius civile en ius naturale 48
3 Positivisme en natuurrecht 50
4 Ius gentium (het bij alle volkeren geldende recht) en ius naturale (het natuurrecht) 53
5 Het natuurrecht in de Middeleeuwen 54
6 Hugo de Groot en het natuurrecht 56
7 The Age of Reason (De Eeuw van de Rede) 59
8 Rousseau en het ‘contrat social’ 63
9 ‘Vernunftrecht’ (‘Verstandsrecht’) 68
10 Natuurrecht en codificatiestreven 71
11 Slotbeschouwing 77
Aanbevolen literatuur 81
III Codificatie en het Romeinse recht 83
1 Imperium et lex 83
2 Patriciërs en plebejers 86
3 Burgerlijk recht en praetorisch recht, ius civile en ius praetorium 92
4 Republiek en keizerschap 95
5 Keizerrecht en juristenrecht 97
6 Het oude en het nieuwe Rome 101
7 Keizer Justinianus (527-565) 104
8 Het Oost-Romeinse ofwel Byzantijnse Rijk 121
9 Turkokratie en koninkrijk Griekenland 123
Aanbevolen literatuur 127
IV Codificatie in Italië 129
1 Justinianus’ codificatie in Italië 129
2 Volksrechten en gewoonterechten 134
3 Feodaliteit, belening en leenrecht 138
4 Renovatio imperii (‘Vernieuwing’ van het Rijk) 142
5 Het Romeinse recht en zijn glossatoren 145
6 Statuten en commentatoren 157
7 Canoniek recht 163
8 Revolutie, restauratie en codificatie 186
Aanbevolen literatuur 197
V Codificatie in Frankrijk 199
1 Keizer en koning 199
2 De koning als keizer in zijn koninkrijk 205
3 De parlementen (gerechtshoven) 212
4 ‘Mos Gallicus’ tegenover ‘Mos Italicus’ 214
5 Rechtseenheid en rechtsverscheidenheid 218
6 Revolutie 222
7 De verbreiding van de Code Civil 257
8 Slotbeschouwing 259
Aanbevolen literatuur 261
VI Codificatie in de Duitse landen 263
1 De West-Romeinse en Oost-Romeinse keizer 263
2 Rooms keizer en Rooms recht 271
3 De habsburgers als Roomse keizers 273
4 Het allgemeine Landrecht für die preussischen Staaten (ALR) 276
5 Het allgemeine Bürgerliche Gesetzbuch (ABGB) 287
6 Het einde van het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie 291
7 De strijd om een duitse nationale codificatie 294
8 Eenwording ‘Door IJzer en Bloed’ 306
9 Rijkseenheid en rechtseenheid 311
10 Begriffsjurisprudenz tegenover interessenjurisprudenz 315
11 Codificatie en ideologie 320
Aanbevolen literatuur 331
VII Codificatie in Nederland 333
1 Bourgondië en de Nederlanden 333
2 De Republiek der Verenigde Nederlanden (1579-1795) 342
3 Revolutie, restauratie en codificatie (1795-1838) 356
4 Codificatie en hercodificatie 372
Aanbevolen literatuur 377
VIII Codificatie in Zwitserland 379
1 Habsburg en Zwitserland 379
2 Confederatio Helvetica 381
3 Revolutie, restauratie en codificatie 384
4 Van rechtsverscheidenheid naar rechtseenheid 390
Aanbevolen literatuur 401
IX In plaats van codificatie 403
1 ‘Common law’ en ‘civil law’ 404
2 ‘Common law’ en ‘equity’ 415
3 ‘Common law’ en ‘statutory law’ 431
4 ‘Stare decisis’ 440
5 Het Anglo-Amerikaanse recht 448
Aanbevolen literatuur 457
X Nationale codificaties en Europees recht 459
1 Het Europese gemenebest 459
2 De Raad van Europa, het EVRM en het EHRM 462
3 De Europese Unie, het EU-recht en het Europese Hof van Justitie 474
Aanbevolen literatuur 499
Trefwoordenregister 501
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan