Handleiding fiscaal procesrecht

Voorwoord V
Afkortingen XIX

1 De Awb en het belastingrecht 1
1.1 Inleiding 1
1.2 Invoering van de Awb en aanpassing van bijzondere wetten 2
1.3 Opzet en indeling van de Awb: aanbouwwetgeving 2
1.4 De status van de Awb 3
1.5 De verhouding tussen de Awb en het belastingrecht 3
1.6 Inleidende bepalingen 4
1.6.1 Algemeen 4
1.6.2 De begrippen in hoofdstuk 1 Awb 4

2 Volgorde procedure 11
2.1 Beschikking 11
2.2 Bezwaar 11
2.3 Beroep en hoger beroep 12
2.4 Behandeling van de zaak 13
2.4.1 Onderzoek ter zitting 13
2.4.2 Pleitnota 13
2.4.3 Mondelinge behandeling 14
2.4.4 Uitspraak 14
2.4.5 Hoger beroep 14
2.4.6 Sprongcassatie 14
2.4.7 Cassatie 15
2.4.8 Herziening 15

3 Bezwaarfase 17
3.1 Algemeen 17
3.2 Bezwaar 18
3.3 Vermelding van de mogelijkheid van bezwaar en beroep 19
3.4 Gesloten systeem van rechtsmiddelen 19
3.5 Termijn van indiening en ontvangstbevestiging 20
3.6 De aanvang van de bezwaartermijn 20
3.7 Verzend- en ontvangsttheorie 21
3.8 Doorzending bezwaarschrift 23
3.9 Wie kan een bezwaarschrift indienen? 24
3.10 Eén bezwaarschrift tegen verschillende beschikkingen 25
3.11 Eisen die aan een bezwaarschrift worden gesteld 26
3.12 Tips voor het schrijven van een bezwaarschrift 27
3.13 Pro-forma bezwaarschrift 28
3.14 Tips voor een pro-forma bezwaarschrift 30
3.15 Niet-ontvankelijkheid bezwaar 31
3.16 Intrekking bezwaarschrift 33
3.17 Het horen 33
3.18 Soms is horen niet verplicht 37
3.19 Het nader indienen van stukken en inzage in stukken 38
3.20 Horen door een andere ambtenaar 38
3.21 Wijze van horen 39
3.22 Verslag van het horen 39
3.23 Nieuwe feiten of omstandigheden na het horen 39
3.24 Termijnen voor de uitspraak op bezwaar 40
3.25 De beslisser op het bezwaar 41
3.26 Inhoud van de beschikking 42
3.27 Fictieve weigering 42
3. 28 Dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen 43
3.29 Schending van vormvoorschriften 47
3.30 Een uitspraak op bezwaar 47
3.31 Procederen begint al in de bezwaarfase 48
3.32 Ambtshalve verminderingen of teruggaven 48
3.33 Overslaan van de bezwaarfase 49
3.34 Massaal bezwaar 51
3.35 Mediation 52
3.36 Jurisprudentie 53

4 Hoofdstuk 8 Algemene wet bestuursrecht 55
4.1 Inleiding 55
4.2 Relatieve competentie 55
4.3 Woonplaats van de indiener 56
4.4 Verwijzing, voeging en splitsing van zaken 57
4.5 Kenbaarheid van feiten 58
4.6 Verzending van stukken 59

5 Het beroepschrift 61
5.1 Algemeen 61
5.2 Beroep tegen een uitspraak 62
5.2.1 Beroep tegen een uitspraak 62
5.2.2 Beroep instellen langs elektronische weg 63
5.3 In welke gevallen zal de belanghebbende/de inspecteur procederen? 65
5.4 Wie kan een beroepschrift indienen? 65
5.5 Beroep tegen niet tijdig doen van een uitspraak 66
5.6 Waar moet het beroep worden ingesteld? 66
5.7 Tips voor het schrijven van een beroepschrift of (incidenteel) beroepschrift in hoger beroep 68
5.8 Tip voor een pro-forma beroepschrift 69
5.9 Termijn voor indiening beroepschrift 70
5.10 Ontvankelijkheid en niet-ontvankelijkheid 71
5.11 Indiening beroepschrift na afloop beroepstermijn 73
5.12 Compromis en afzien van procedure 74
5.13 Knelpunten 76
5.14 Ingediend beroepschrift 76
5.15 Aan een beroepschrift te stellen eisen 77
5.16 Herstel van een verzuim 78
5.17 Bevoegdheden van de inspecteur en de ontvanger 79
5.18 Jurisprudentie met betrekking tot de ontvankelijkheid van bezwaar en beroep 79
5.18.1 Verzendtheorie 79
5.18.2 Termijnoverschrijding verschoonbaar 81
5.18.3 Afschrift van uitspraak moet naar indienende gemachtigde 83
5.18.4 Gescheiden toezending motivering en beschikking van ‘Apeldoorn’ 84
5.18.5 Pro-forma bezwaren/ontbreken motivering 85
5.18.6 Aanvulling op aangifte 87
5.18.7 Wijzen op pro-forma beroep? 87
5.18.8 Aanvang bezwaartermijn bij inhouding 88
5.18.9 Doorzending van beroepschrift 88
5.18.10 Termijnverlenging bij doorzending 88
5.18.11 Beroepschrift te laat wegens tweemaal uitspraak op bezwaar 89
5.18.12 Inspecteur weigert terecht alsnog uitspraak te doen op ingetrokken bezwaarschrift 89
5.18.13 Hoor en wederhoor bij niet-ontvankelijkheid wegens te late indiening beroepschrift 89
5.18.14 Bewijslast inzake het niet hebben ontvangen van besluiten 91
5.18.15 Voortijdig bezwaarschrift en beroepschrift 91
5.18.16 Termijnoverschrijding bij boete 92
5.18.17 Summiere motivering 93

6 Griffierecht 95
6.1 Griffierecht verschuldigd 95
6.2 Hoogte griffierecht 96
6.3 Betaling griffierecht 97
6.4 Vergoeding griffierecht 99
6.5 Besluit Beroep in Belastingzaken 100
6.6 Samenhangende beroepschriften 100
6.7 Griffierecht bij hoger beroep en beroep in cassatie 100

7 Het verweerschrift 103
7.1 Algemeen 103
7.2 Termijn voor indiening verweerschrift 103
7.3 Over te leggen stukken 105
7.4 Verlenging schriftelijke fase 114
7.5 Wijziging schuldkwalificatie in verweerschrift 114
7.6 Tips voor het schrijven van een verweerschrift 115
7.7 Incidenteel beroep in hogerberoepsfase 116
7.8 Tips voor het schrijven van een incidenteel beroep 116

8 Bewijs, stelplicht en bewijslast en vermoedens 119
8.1 Algemeen 119
8.2 Vrije bewijsleer 119
8.3 Getuigenaanbod 121
8.4 Stelplicht en bewijslast 124
8.5 Vermoeden als bewijsmiddel 128
8.6 Tijdens de zitting alsnog aanbieden van stukken 129
8.7 Boekhouding: foutengradaties en gevolgen 131
8.8 Omkering van de bewijslast 133
8.9 Fiscaal/strafrechtelijk (on)rechtmatig verkregen bewijs 136

9 Vertegenwoordiging 141
9.1 Inleiding 141
9.2 De regeling in het Burgerlijk Wetboek 141
9.3 Vertegenwoordiging 142
9.4 Bijstand en vertegenwoordiging krachtens volmacht 143
9.5 Voorlopige vertegenwoordiging 144
9.6 Weigering van een bijstandverlener of vertegenwoordiger 145
9.7 Het vergezellen van de gemachtigde 147
9.8 Uitbreiding vertegenwoordigingsbevoegdheid 148
9.9 De gemachtigde is aanspreekpunt 148
9.10 Hoofdvormen van vertegenwoordiging in de AWR 149
9.11 Geen volmacht, dan niet-ontvankelijk 149

10 Vereenvoudigde behandeling 151

11 Het onderzoek door de rechter 155
11.1 Inleiding 155
11.2 Bijstand 156
11.3 Het vooronderzoek 156
11.4 Verweerschrift en conclusies van re- en dupliek 158
11.5 De comparitie/horen van partijen 161
11.6 Inlichtingen inwinnen 161
11.7 Informatieverstrekking 161
11.8 Het horen van getuigen 162
11.9 Deskundigen 163
11.10 Onderzoek ter plaatse/descente 164
11.11 Het onderzoek ter zitting 164
11.11.1 Uitspraak zonder mondelinge behandeling 164
11.11.2 Uitnodiging voor de zitting 165
11.11.3 Indienen van nadere stukken 166
11.11.4 De oproeping 167
11.12 De zitting 169
11.12.1 Uitstel van de mondelinge behandeling 169
11.12.2 Tips 174
11.12.3 Schema van de mondelinge behandeling 174
11.12.4 Onder leiding van de voorzitter 175
11.12.5 Openbaarheid en gesloten deuren 177
11.12.6 Wraking en verschoning van rechters 178
11.12.7 Stelplicht en bewijslast 185
11.12.8 Nieuwe grieven en verweren ter zitting 186
11.12.9 Tolk, getuigen en deskundigen 189
11.12.10 Inwinnen van inlichtingen 190
11.12.11 Het proces-verbaal van de zitting 191
11.12.12 Verklaring van een partij 191
11.12.13 Pleitnota 192
11.12.14 Wanneer is een proces-verbaal verplicht? 192
11.12.15 Het horen van getuigen en deskundigen 193
11.12.16 Schorsing van het onderzoek ter zitting 194
11.12.17 Sluiting van het onderzoek ter zitting 195
11.13 Digitaal procederen 196

12 Getuigen en deskundigen 199
12.1 Inleiding 199
12.2 Aanbod van getuigenbewijs 199
12.3 De getuige 205
12.4 Verschoningsrecht 208
12.5 Deskundige 208

13 Artikel 6 EVRM 211
13.1 Inleiding 211
13.2 Toetsing aan wetgeving 211
13.3 Artikel 6 EVRM 212
13.4 De belangrijkste waarborgen van artikel 6 EVRM 213
13.5 De waarborgen en de rechtsprocedure 213
13.5.1 Eerlijke en openbare behandeling 213
13.5.2 Onafhankelijke en onpartijdige rechter 214
13.5.3 Redelijke termijn 215
13.5.4 Vonnis wijzen in het openbaar 218
13.5.5 De onschuldpresumptie 219
13.5.6 Onverwijld motiveren 221
13.5.7 Verdedigingsbeginsel 221

14 De uitspraak 225
14.1 Inleiding 225
14.2 De taak van de rechter 225
14.3 Het ambtshalve aanvullen van rechtsgronden en feiten door de rechter 228
14.4 De schriftelijke uitspraak 229
14.5 De inhoud van de schriftelijke uitspraak 229
14.6 De mondelinge uitspraak 230
14.7 Vervanging van de mondelinge uitspraak 230
14.8 De dicta van een uitspraak 232
14.8.1 Inleiding 232
14.8.2 Onbevoegdverklaring 233
14.8.3 Niet-ontvankelijkheid 233
14.8.4 Ongegrondverklaring 235
14.8.5 Gegrondverklaring 235
14.8.6 Vernietiging 236
14.8.7 Terugverwijzing van de zaak; bestuurlijke lus 236
14.8.8 Wanneer kan terugverwijzing zinvol zijn? 238
14.8.9 Rechter bepaalt zelf de boete 240
14.8.10 Schadevergoeding 241
14.8.11 Schadevergoeding bij intrekking van het beroep 242
14.8.12 Vergoeding van griffierecht 243
14.8.13 Vergoeding van proceskosten 243

15 De voorlopige voorziening 245
15.1 Vereisten voor de voorlopige voorziening 245
15.2 Verzoek om een voorlopige voorziening te treffen 249
15.3 Griffierecht 250
15.4 Een uitspraak in de hoofdzaak 251

16 Herziening 253
16.1 Herziening op verzoek van een partij 253
16.2 Voorwaarden 253

17 Het hoger beroep 257
17.1 Invoering hoger beroep 257
17.2 Voorgeschiedenis 257
17.3 Gesloten systeem van rechtsmiddelen 258
17.4 Concentratie van rechtspraak in eerste instantie 259
17.5 Functies van het hoger beroep 259
17.6 Het instellen van hoger beroep 260
17.7 Incidenteel hoger beroep 263
17.8 Schorsende werking 264
17.9 Jurisprudentie 264

18 Het beroep in cassatie 267
18.1 Inleiding 267
18.2 Cassatiegronden 267
18.3 Taak van de Hoge Raad 268
18.4 Vormverzuimen 270
18.5 Schending van het recht 271
18.6 Wie kan cassatie instellen? 273
18.7 Waartegen kan cassatie worden ingesteld? 273
18.8 Waar cassatie instellen en binnen welke termijn? 274
18.9 Sprongcassatie 276
18.10 Incidenteel beroep in cassatie 276
18.11 De inhoud van een cassatieberoepschrift 277
18.12 Verloop van de procedure 278
18.12.1 Toezending aan de Hoge Raad 278
18.12.2 Griffierecht 279
18.12.3 Verweerschrift 280
18.12.4 Repliek en dupliek 280
18.12.5 Mondelinge toelichting 280
18.12.6 De conclusie van de procureur-generaal 281
18.12.7 Cassatie in het belang der wet 282
18.12.8 De uitspraak 283
18.12.9 De niet-ontvankelijkverklaring 284
18.12.10 Verwerping van het beroep 285
18.12.11 Vernietiging van de uitspraak 286
18.12.12 Vernietiging met verwijzing 286
18.12.13 Vergoeding griffierecht 288
18.12.14 Proceskosten 288
18.12.15 Geen beroep in cassatie mogelijk 288
18.13 Schorsing 289
18.14 Publicatie 289
18.15 Prejudiciële vragen aan de Hoge Raad 289

19 Proceskosten en schadevergoeding 293
19.1 Grondslag 293
19.2 Vergoeding van kosten 295
19.2.1 Welke kosten kunnen worden vergoed? 295
19.2.2 Vergoeding integrale proceskosten 296
19.3 Samenhangende zaken 298
19.4 Vergoeding van kosten van rechtsbijstand 298
19.5 Vergoeding buiten rechte 301
19.6 Jurisprudentie 301
19.7 Schadevergoeding 309
19.8 Vergoeding van andere schade dan proceskosten 315
19.9 Vergoeding van proceskosten 315
19.10 Verzoek om schadevergoeding via Bupo en EVRM 319
19.11 Kosten indiening klacht bij Nationale ombudsman 320
19.12 Vergoeding van coulancerente 321
19.13 De Staat eist schadevergoeding 321
19.14 Immateriële schadevergoeding 322

20 Bijlage 1: Hoofdstuk V Algemene wet inzake rijksbelastingen 327

21 Bijlage 2: Hoofdstukken 6, 7 en 8 Algemene wet bestuursrecht 339

22 Bijlage 3: Besluit proceskosten bestuursrecht 389

23 Bijlage 4: Besluit beroep in belastingzaken 391

Trefwoordenregister 419