Op werkdagen voor 23:00 besteld, morgen in huis Gratis verzending vanaf €20

Column

Jaap Boonstra: Drie focuspunten voor leiders in het digitale tijdperk

Digitale transformaties verlangen leiders met een moreel kompas die kunnen verbinden, open staan voor innovaties en richting kunnen geven aan transformaties.

Jaap Boonstra | 25 juli 2017 | 6-8 minuten leestijd

Moreel kompas, respect en vertrouwen

Veel jonge bedrijven zijn technologisch gedreven met nieuwe bedrijfsmodellen die vaak zijn gebaseerd op netwerken en digitale technieken. Ze zijn vernieuwend en bedreigend voor traditionele bedrijven. Tesla, Amazon, AirB&B en Uber zijn voorbeelden van bedrijven die vanuit een klein initiatief zijn gegroeid naar bedrijven met een hoge aandeelhouderswaarde en veel maatschappelijke impact.

Uber is een voorbeeld van een bedrijf dat is begonnen met een idee en is uitgegroeid tot een onderneming met hoge groeiambities en beurswaarde. Durfinvesteerders hebben veel geld geïnvesteerd in de hoop dat met snelle groei rendabel te maken. Het bedrijfsconcept van Uber is gebaseerd op internettechnologie en gemak voor klanten. Met de start en groeiambities van het bedrijf is een cultuur geïntroduceerd waarbij management lak aan alles heeft. Het management kent een machocultuur en is vrouwonvriendelijk. Afwijkende meningen worden niet geduld. Om de groeiambities te realiseren installeren ze spionagesoftware in hun Applicatie waarmee toezichthouders misleid worden en klanten overal kunnen worden gevolgd. Zelfs als ze de app hebben verwijderd van hun telefoon. Bedrijfsgeheimen van andere bedrijven worden gestolen om een zelfrijdende auto te ontwikkelen. Chauffeurs worden uitgebuit en hen wordt een toekomst voorgespiegeld waarbij ze overbodig zijn in zelfrijdende auto’s. Het ontbreekt Uber aan respect voor klanten en toezichthouders die bespioneerd worden, aan chauffeurs die afgenepen en geminacht worden, aan bedrijven die partner zouden kunnen zijn omdat ze bestolen worden. Het ontbreekt het management van Uber aan respect en moreel besef. Klanten wenden zich inmiddels tot concurrenten die meer respect voor klanten en maatschappij tonen.

Respect, moreel besef, ethisch denken en maatschappelijke relevantie zijn belangrijke waarden voor leiders in bestaande en nieuwe bedrijven. De ervaring en het vertrouwen van de klant is leidend bij waardecreatie. Klanten kunnen gaan en staan waar ze willen en uiteindelijk kiezen voor bedrijven die ze kunnen vertrouwen en hen serieus neemt.

Digitale, strategische en culturele transformatie

Het digitale tijdperk waarin we ons bevinden biedt kansen voor transformatie van bedrijven. Een reden om digitalisering serieus te nemen is omdat het alle aspecten van bedrijvigheid gaat raken Een belangrijke ambitie in veel bedrijven is het creëren van een innovatieve netwerkorganisatie die effectief reageert op de wensen van klanten. Data-analyse krijgt een prominente rol in besluitvorming en werknemers zijn georganiseerd in kleine wendbare teams. De interne praktijk van veel bedrijven is niet klaar voor deze transformatie. Er is onvoldoende aandacht om de bedrijfscultuur te vernieuwen. Om de digitale transformatie waar te maken is het nodig dat leiders investeren in digitale expertise en samenwerking. Digitalisering is een strategische en bedrijfsbrede uitdaging. Dit betekent managementaandacht voor transformatie en het creëren van een samenwerkingscultuur waarin vernieuwing mogelijk is. Digitale transformatie vergt grensoverschrijdende samenwerking met partners, leveranciers, afnemers en klanten.

Agentschap Telecom is een bedrijf dat succesvol werkt aan de overgang van een analoog naar een digitaal tijdperk. Het agentschap draagt bij aan veilige en betrouwbare telecommunicatie in en voor Nederland. Dat doet ze door in opdracht van de overheid licenties voor frequentiegebruik af te geven voor telecommunicatie. Ze houdt toezicht op ongestoorde datatransmissie voor vliegverkeer, scheepvaart en satellieten. Ook toetst ze of apparatuur die digitaal met elkaar is verbonden betrouwbaar en storingvrij is. Bovendien houdt ze toezicht op de veiligheid en betrouwbaarheid van elektronische transacties tussen burgers, bedrijven en overheden. Hierbij gaat het om authenticatie van websites, elektronische handtekeningen en elektronische transacties. Agentschap Telecom draagt bij aan cyberveiligheid in onze wereld die steeds meer digitaal is verbonden en ziet toe op eerlijke handel. De leiding van het bedrijf ziet digitale transformatie als strategisch speerpunt. De overgang van een analoog bedrijf dat toeziet op frequentiegolven naar een digitale onderneming die inspeelt op technologische en maatschappelijke ontwikkeling is immens. De digitale innovaties worden nauwgezet gevolgd en de digitale transformatie is een voortdurend veranderproces met aandacht voor strategische keuzen, bedrijfscultuur en de ontwikkeling van leiderschap en professionele kennis.  

Door maatschappelijke en technologische ontwikkelingen scherp voor ogen te houden is het mogelijk om strategische keuzen te maken waarop een bedrijf wil uitblinken. Door de behoeften van klanten voor ogen te houden en expertise te bundelen kan worden geëxperimenteerd met nieuwe klantprocessen waarbij een duurzame relatie met de klant wordt opgebouwd die is gebaseerd op gemak en vertrouwen. Digitale innovatie en strategische en culturele transformatie van een onderneming vergt oog voor de samenhang tussen maatschappelijke, technologische, strategische, organisatorische en culturele ontwikkelingen en vraagstukken.

Talent, leiderschapskwaliteit en diversiteit

Bedrijven in digitale transformatie moeten zich nieuwe competenties aanmeten, zoals werken met big data, kunstmatige intelligentie, bewustzijn voor cyberveiligheid en omgaan met ethische dilemma’s. Samenwerking met andere partijen, waaronder jonge en innovatieve ondernemingen, verlangen adoptie- en alliantievaardigheden. Veel traditionele bedrijven missen het vermogen om digitaal talent aan te trekken en te ontwikkelen. Digitale transformatie van de onderneming vergt de ontwikkeling van digitaal talent. Een open en innovatieve cultuur die nieuwe mensen aantrekt, die nieuwsgierig en onbevangen om zich heen kijken in de wereld, draagt bij aan een sfeer waarin mensen durven pionieren.

Vaak zijn managers meer gericht op stabiliteit en voorspelbaarheid dan vernieuwing en onvoorspelbaarheid. Bedrijven die zich onderscheiden in digitale transformatie investeren in de kwaliteit van managers en leidinggevenden. Effectieve leiders in digitale transformatie geven betekenis aan wat er gaande is en richten en realiseren transformaties samen met ervaren professionals en nieuw talent. Ze weten uiteenlopende perspectieven te waarderen en krachten te bundelen en investeren in vakmanschap van ervaren en nieuwe mensen. Vakmanschap maakt mensen trots en betrokken en minder risicoavers en helpt ook de organisatie scherp te houden.

De politie is een organisatie die oog heeft voor cyberveiligheid en bewust bezig is om talent aan te trekken en eigen professionals te ontwikkelen om proactief te werken aan een veilige digitale wereld. De organisatie is doordrongen van de waarde van externe samenwerking met bedrijven, burgerinitiatieven en ethische hackerscollectieven. Politiechefs over de hele wereld komen bij elkaar in leiderschapsontwikkelingstrajecten en nodigen jong talent uit om daar een uitdagende bijdrage aan te leveren. Samen met universiteiten en hogescholen worden opleidingen ontwikkeld over digitale veiligheid. Daarmee wordt gepoogd om digitaal vaardig en toekomstbestendig personeel aan te trekken en eigen personeel bewust te maken en te interesseren in digitale trends die maatschappelijke impact hebben.

Bedrijven die succesvol zijn in de digitale transformatie weten het juiste digitale talent op het juiste moment te mobiliseren en investeren voortdurend in de kennis en vaardigheden van hun professionals om met digitale innovaties en digitale transformaties om te gaan.

Focuspunten voor leiders in digitale transformaties

Digitale innovaties en maatschappelijke ontwikkelingen waarin steeds meer scheidslijnen zichtbaar worden en spanningen ontstaan, verlangen leiders die kunnen verbinden, open staan voor innovaties en richting kunnen geven aan transformaties. Daarbij zijn respect, moreel besef en ethisch denken relevante waarden die het handelen richting geven. Voortdurende aandacht voor strategische keuzen, bedrijfscultuur en de ontwikkeling van leiderschap en professionele kennis zijn belangrijke kwaliteiten. Het vermogen tot zelfreflectie, het leren van fouten en het willen delen van ervaringen zijn daarbij essentiële eigenschappen.

Over Jaap Boonstra

Jaap Boonstra is hoogleraar ‘Organisatiedynamiek’ aan Esade Business School in Barcelona, hoogleraar ‘Organisatieverandering’ aan de Rotterdam School of Management, en kerndocent bij de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur. Als onafhankelijk adviseur ondersteunt hij organisaties in hun ontwikkeling. Hij schreef meerdere boeken over organisatieverandering, organisatiecultuur en leiderschap.

Deel dit artikel

Wat vond u van dit artikel?

0
0

Boek bij dit artikel

Populaire producten

    Personen

      Trefwoorden