Wanneer kwam je bewust met het fenomeen ‘rijk zakendoen’ in aanraking?
Ik deed als innovatieadviseur heel veel adviestrajecten bij ondernemers. En elke keer merkte ik: we kunnen wel gaan innoveren, maar als we niet hebben uitgezocht wat jouw drijfveren zijn, of waar jij voor in de wieg bent gelegd en waarom je eigenlijk dat bedrijf hebt opgezet, dan kunnen we wel gaan innoveren, maar uiteindelijk is er groot gevaar dat al die innovatieplannen op niets uitlopen, omdat ze gewoon niet passen bij jouw bedrijf.
Heb je een concreet voorbeeld?
Bijvoorbeeld bij een communicatiebureau, in de tijd dat internet opkwam. Iedereen ging websites bouwen want het internet was de toekomst. En dus gingen zij dat ook doen. Maar het leverde eigenlijk niet veel op; ook financieel niet. Ik ben toen met hen teruggegaan naar de basis, naar de onderstroom. En toen bleek overduidelijk dat hun liefde in het papier zat. Vraag werd toen hoe een communicatiebureau kon gaan innoveren met papieren producten, zodanig dat ze er ook financieel beter op zouden worden.
En dat lukte…
Ja, ze zijn magazines gaan maken bij congressen, die congresgangers de volgende dag al kunnen lezen. En dat bleek voor hen een zeer interessant nieuw gat in de markt.
Kun je zo kort mogelijk uitleggen wat je bedoelt met de onder- en de bovenwereld?
De bovenwereld kent denk ik iedereen; die is zichtbaar. Je hebt je producten, je diensten, je klanten, je markten en uiteindelijk is dat ook waar het geld verdiend gaat worden. De onderstroom is datgene waar je voor in de wieg bent gelegd. Je talenten, je waarden, maar ook de dieperliggende drijfveren waarvoor je ’s morgens je bed uit springt, of het antwoord op de vraag waarheen je op weg bent in dit leven. Dat klinkt misschien een beetje vaag en mysterieus en dat is het ook. Je zult nooit helemaal concreet kunnen zeggen: ‘dit is mijn onderstroom.’ Maar het is wel belangrijk om te erkennen dat er zoiets is en om daarmee in verbinding te staan.
Jij hebt dat – zo schrijf je – voor elkaar in je consultingbedrijf. Maar je schrijft ook dat er paradoxale krachten zijn waar iedere ondernemer mee te maken heeft, en dat die ook bij jou nog voor spanningen kunnen zorgen. Kun je een voorbeeld geven?
Zelfs als je op je pad zit kun je nog spanning ervaren. Dat heeft te maken met die paradoxale krachten, waardoor je je uit evenwicht kunt laten halen. Een mooi voorbeeld is de spanning tussen ratio en intuïtie. Ik heb van huis uit en in mijn werk meegekregen dat ratio belangrijk is. Bij klanten moest je altijd met imponerende rationele modellen komen, want dat stelden ze op prijs. Maar ik voelde ook dat ik mijn intuïtie wilde gebruiken. Dus ben ik daar door middel van een cursus ‘Beelddenken’ extra aandacht aan gaan besteden en dat vervolgens gaan integreren in mijn advieswerk. Ratio en intuïtie kwamen daarmee in evenwicht. Mijn manager zag het niet zitten, dus ik moest het in m’n eigen tijd doen. Maar ik behaalde er gigantische resultaten mee en algauw volgden een boel van mijn collega’s dezelfde cursus. Door het evenwicht tussen ratio en intuïtie te herstellen, kwam ik veel sterker in contact met mijn onderstroom, wat zich onmiddellijk vertaalde in resultaten. Dat noem ik rijk zakendoen.