Volgens de auteur van Zo haal je meer uit je brein, Theo Compernoll, heeft het verkeerd gebruik van onze ICT verstrekkende negatieve gevolgen voor onze intellectuele productiviteit, creativiteit en zelfs gezondheid. In dit boek legt Compernolle eerst het minimum uit dat wij, multitaskende leken, van de theorie moeten weten over het functioneren van ons brein. Vervolgens legt hij uit hoe wij ons brein misbruiken, samengevat als vijf ‘breinboeien'. Gelukkig gloort er hoop aan de horizon, want volgens Compernolle zijn er vijf ‘breinboeibrekers' of anders gezegd, vijf adviezen waarmee we het beste uit ons brein en de beschikbare technologie halen.
Compernolle vat zijn eerdere boek samen en vat die samenvatting ook weer samen
Alweer acht jaar geleden schreef Compernolle zijn ‘everseller' ‘Ontketen je brein'. Voor mensen die te druk zijn om dit boek te lezen, schreef hij een beknopte versie van dit boek: 50 Pagina's tekst en 50 pagina's met illustraties. Compernolle vat dus zijn eigen boek samen en elk hoofdstuk wordt op zijn beurt weer geopend met een samenvattende kop. En voor het geval de lezer niet ziet wat de kern is van die kop, gebruikt hij kapitalen in de kop, zoals bijvoorbeeld: ‘Hoe we ICT gebruiken in ons dagelijks leven ONDERMIJNT HET POTENTIEEL VAN ONS BREIN en van onze ICT'. Een ander voorbeeld: ‘Vermijd dat ONGEPLANDE GESPREKKEN EN ROTKLUSJES je belangrijkste breinwerk aantasten en doe ook thuis aan batchtasking'.
En Compernolle kent zijn lezers, want achterin het boek staan de wetenschappelijke feiten die hij al eerder heeft besproken, nog een keer kort samengevat. En ook de oplossingen die hij ziet voor ons multitaskende energie verkwistende gestoethaspel vat hij op de laatste pagina van het boek nog een keer samen. Ik waag me in deze recensie dan ook maar niet aan een samenvatting van de samengevatte samenvatting.
Multitasken is contraproductief en stop er mee
Compernolle onderscheidt drie breinnetwerken die een rol spelen in ons denken, in onze beslissingsprocessen en onze acties. Dat zijn het denkende brein, het reflexbrein en als derde het archiverende brein. Kern van zijn betoog is dat ons ‘denkende brein' niet kan multitasken, het kan maar één taak tegelijk aan. Elke wisseling vermindert onze concentratie en aandacht, ons geheugen, onze efficiency en onze productiviteit.
Ons ‘archiverend brein' wedijvert met ons denkende brein om dezelfde ‘processortijd' en heeft daarom voldoende pauzes en slaap nodig. De wereld van het ‘reflexbrein' is het hier en nu. Het heeft noch een verleden, noch een toekomst. Het reflexbrein is onvermoeibaar, het zal dan ook de touwtjes in handen nemen als je moe bent met als gevolg dat beslissingen er niet beter op worden! Ons denkende brein gebruikt namelijk veel energie, waardoor het snel vermoeid kan raken.
Slecht nieuws voor de breinwerker en zijn thuis-kantoor
Compernolle onderscheidt vier soorten breinwerk: denken, communiceren, samenwerken en herstellen. Volgens hem is het essentieel dat dat deze vier functies niet in dezelfde ruimte plaats vinden. Hij stelt dat de ergste fout die we kunnen maken is om in dezelfde ruimte op communicatie gebaseerde taken te combineren met taken die gefocuste reflectie vergen.
Volgens mij lukt dat in veel kantoren al bijna niet, maar de hedendaagse, door Covid-19 gedwongen thuiswerkende breinwerker die aan de keukentafel werkt met kinderen om zich heen, zal het nog veel moeilijker hebben om deze scheiding van functies waar te maken. Met een variant op Compernolle's conclusie - die over open kantoren spreekt - kan dan ook gesteld worden dat de meeste thuiswerkplekken schadelijk zijn voor breinwerk en dat deze een negatief effect hebben op de intellectuele productiviteit en gezondheid.
Maak een eind aan de informatiediarree - ga geregeld offline
Van Compernolle mag je alle adviezen uit zijn boek vergeten, behalve één advies dat je intellectuele productiviteit aanzienlijk zal verbeteren: neem minimaal twee keer per dag een blok van telkens drie kwartier om offline te gaan. Om deze momenten optimaal te benutten is wel nodig dat je weet op welke tijden van de dag je denkende brein het beste werkt. Maar als je dat eenmaal weet, verknoei die tijd dan niet met het lezen van e-mails of andere berichten.
Fear Of Missing Out en andere excuses
Voor diegenen die nog twijfelen aan deze stelling van Compernolle, bij Breinboei 1 benoemt Compernolle dertien problemen die worden veroorzaakt door het altijd online zijn. Een probleem is dat online zijn het saaiere maar vaak veel belangrijker denkwerk in de weg staat. Gelukkig toont hij ook nog wat begrip voor de mens die Altijd Online is. Volgens hem zijn er wel tien redenen waarom het zo moeilijk is om offline te gaan. Het is bijvoorbeeld leuk om online te zijn, we zijn ingesteld op nieuwsgierigheid en we hebben van nature behoefte aan saamhorigheid die ook nog kan evolueren tot een overdreven angst om iets te missen, het FOMO-syndroom (Fear Of Missing Out). In Breinboeibreker nummer 1 staan elf redenen om juist wel regelmatig offline te gaan, zoals ‘Altijd online zijn betekent voortdurend onderbroken worden. Het helpt je concentratie om zeep, maakt je traag, doet je meer fouten maken'.
Een goed leesbaar boek
De losse schrijfstijl, de korte teksten per onderwerp maken dat het boek goed leesbaar is. Jammer genoeg ontbreekt een index, waardoor het snel opzoeken van een onderwerp lastig is en de inhoudsopgave maakt zoeken ook niet eenvoudiger. Ik heb zelden zo'n beknopte inhoudsopgave gezien als bij dit boek. Compernolle verwijst niet naar bronnen waar zijn verhalen op zijn gebaseerd. Het boek heeft geen literatuurverwijzing, behalve de verwijzing naar het boek waar dit boek op is gebaseerd en een verwijzing naar een referentielijst die de lezer gratis kan downloaden.
Een leerzaam boek voor de (thuiswerkende)breinwerker
Op de achterflap wordt het boek als volgt aangeprezen: ‘Alles wat je moet weten om je brein beter te doen samenwerken kort en krachtig samengevat. Vijf breinboeien en vijf breinboeibrekers: meer heb je niet nodig om efficiënter, creatiever en stressvrij te werken!' De (thuiswerkende) breinwerker zou na 45 minuten aaneengesloten te hebben gewerkt, 15 minuten moeten gaan lezen in Zo haal je meer uit je brein en er wat tips voor de dag uithalen, in plaats van in te loggen bij WhatsApp of bij Facebook. Ik heb alvast één advies opgevolgd, namelijk twee keer drie kwartier offline werken aan het schrijven van deze recensie met een tussen de twee blokken in 15 minuten pauze en dat beviel goed. Zo eenvoudig kan het soms zijn....
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veel-lezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid. Voor de lezer die benieuwd is wat anderen van een boek vinden, schrijft hij recensies voor Managementboek.nl
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
