Zakendoen van hier tot Tokio - 'Verplichte literatuur'

Inmiddels staat het er niet meer op want sinds kort is het er. Esther Janssen heeft het boek geschreven dat ik had willen schrijven en ze heeft dat beter gedaan dan dat ik het zou hebben kunnen schrijven. Zakendoen van hier tot Tokio is de titel.

Er is internationaal de nodige literatuur over zakelijke culturen, maar veel daarvan is geschreven vanuit een onderzoeksperspectief. Zakendoen van hier tot Tokio is voor een belangrijk deel gebaseerd op eigen ervaringen van Esther Janssen, en ze stelt de Nederlandse ondernemer centraal. Niet de wereld is anders, wij Nederlanders zijn een bijzonder volkje. Heel terecht begint Janssen daar dan ook het boek mee. Wie zijn wij eigenlijk? In de meeste boeken over ‘de Nederlander' gaat de borst vooruit. Janssen kijkt daar heel objectief naar, hoe ziet de buitenlander ons? Waar onze geschiedenisboekjes volgeschreven zijn met heldenverhalen, schetsen historici uit andere landen vaak een ander beeld. In het boek van Janssen wordt bijvoorbeeld de VOC-tijd belicht zoals de buitenlander die kent. Dat is een heel stuk minder positief en heldhaftig dan wat wij hebben geleerd. Dit soort spiegels zijn noodzakelijk om pijnlijke flaters bij internationale contacten te voorkomen.

Als gezegd bevat het boek heel wat eigen ervaringen. Die, in combinatie met de cases waar ieder hoofdstuk begint, maken het boek prettig leesbaar en trekken het uit de theoriehoek die literatuur over dit thema vaak heeft. De voorbeelden van bijvoorbeeld goed bedoelde Nederlandse humor met een totaal tegengesteld effect, zelfs schadelijk voor het bedrijf, spreken boekdelen.

Dat Janssen een vrouw is draagt niet alleen voor de vrouwelijke lezers bij aan de geloofwaardigheid van het boek. Op Erin Meyer na zijn het meestal mannelijke auteurs die schrijven over (zakelijk) culturele verschillen.

Van een recensent wordt ook een kritische noot verwacht. Die is niet gemakkelijk te vinden. Wellicht had het boek, vanwege de oververtegenwoordiging van China in de voorbeelden,  Zakendoen van hier tot Peking moeten heten. Gelet op de achtergrond van Esther is dat heel begrijpelijk, maar daarmee raakt een aantal voor de Nederlandse ondernemer ook belangrijke landen een beetje ondergesneeuwd.
Een andere observatie is dat er vaak in algemeenheden en ervaringen van Janssen wordt gesproken, maar soms ook man en paard wordt genoemd. Zoals bijvoorbeeld een opmerking dat Heineken in Afrika animeermeisjes inzet. Dat zou zo kunnen zijn, maar een dergelijke opmerking is nogal wat. In de overtuiging dat de auteur dat niet uit eigen waarneming weet zou dat beter onderbouwd moeten worden.

Hoe dan ook, Zakendoen van hier tot Tokio is verplichte literatuur voor eenieder die zakelijk over de aardbol zwerft. Ook voor de ervaren zakenreiziger, waartoe ik mijzelf na 30 jaar internationaal werken reken. Ik heb het boek met veel plezier gelezen en heel veel van opgestoken. Daarnaast hoort het thuis op de boekenlijst van iedere student international business.

Rob van Nes MBA, Founding Partner van onder meer Ondernemen.in BV / International Business Development Academy en van Iber Business Group Nederland BV, is gespecialiseerd in Marktentreestrategie Route-to-Market strategie en waardepropositie )re)designg. Rob is auteur van Marktentreestrategie, Ondernemen in India, Kunst & Vliegwerk, The wheel of value en Ondernemen in Spanje. Hij spreekt in binnen- en buitenland op Masterclasses over International Business Development.