Gabriel Anthonio schrijft in zijn nieuwe boek De Vorstenspiegel dat het de kunst is om je invloed binnen je eigen ‘koninkrijk' te vergroten, om waarde toe te voegen aan je eigen leven en dat van anderen en om een positieve impact te realiseren die blijvend is.
Naast zijn eigen ervaring, onder meer als directeur van een forensisch psychiatrisch centrum, put Anthonio in het boek uit bronnen zoals de filosofie, theologie en literatuur. Sinds eind 2020 is hij werkzaam als adviseur bij een adviesbureau en is hij parttime hoogleraar aan de Rijks Universiteit Groningen.
Zeven hoofdstukken, honderdvijftig bladzijden en zeven kernwaarden
In zijn eigen leiderschapsontwikkeling heeft Anthonio steun gevonden bij zeven klassieke kernwaarden, 'waarvan mensen, als ze het goede leven willen nastreven, niet zonder kunnen (...) Ze vormen de zeven fundamenten van de beschaving of - persoonlijker geformuleerd - die van een beschaafd, deugdzaam mens.' De zeven zijn wijsheid, rechtvaardigheid, matigheid, moed, geloof, hoop en liefde. En daarmee is ook de inhoudsopgave weergegeven, want Anthonio behandelt elke kernwaarde in een hoofdstuk van zo'n 15 tot 20 bladzijden.
Theorie, persoonlijke verhalen en verwerkingsvragen
Elk hoofdstuk begint met een inleiding op een kernwaarde. Daarna werkt Anthonio deze kernwaarden uit en illustreert ze met persoonlijke verhalen. Elk hoofdstuk sluit af met een aantal verwerkingsvragen. Om je een idee te geven van de taal, de beeldspraak en toon van het boek, volgen hier enkele van de verwerkingsvragen uit het hoofdstuk Wijsheid:
'Neem de tijd om jezelf op het punt van wijsheid aan te kijken in de spiegel. Beschrijf in welke levensfase jij je herkent: die van schildknaap, ridder, edele, koning of raadgever? Of die van de vijf fasen van een vrouw: dienstmaagd, jonkvrouw, gravin, koningin of raadgeefster?
Welke van de zes kernwaarden rechtvaardigheid, matigheid, moed, geloof, hoop en liefde zijn in jouw ontwikkelingsfase actueel? Of kun jij je al volledig toeleggen op de zevende: de onthechting en wijsheid? Focus een bepaalde periode op een van deze kernwaarden, probeer hier een visie op te ontwikkelen en bijbehorend gedrag. Maak je de kernwaarde eigen, wordt hierin virtuoos zoals een volleerd muzikant zonder bladmuziek kan!
Beschrijf nu de volgende ontwikkelingsfase in je leven. Niet alleen wat betreft positie en activiteit, maar vooral op het niveau van de deugd. Wat moet er veranderen aan je houding, je visie en je gedrag om klaar te zijn voor de nieuwe fase. (....)'.
Anthonio's boek staat in de rijke traditie van leiderschapsboeken
Er zijn veel boeken over persoonlijk leiderschap, elk met een eigen invalshoek. Zo heeft de een moed als centraal thema, de ander macht of het nemen van verantwoordelijkheid zoals in het boek Extreem eigenaarschap. We mogen hierbij natuurlijk niet het boek van Stephen Covey vergeten. Zijn boek (dat in 1989 uitkwam en de tand des tijds heeft weerstaan) is misschien wel de moeder van alle boeken over persoonlijk 'leiderschap'. The Seven Habits of Highly Effective People is in meer dan 38 talen vertaald. Blijkbaar behandelt Covey een aantal generieke ‘eigenschappen' die tot aan de dag van vandaag mensen aanspreken.
Covey stelt dat een goed leven alleen gebaseerd kan worden op fundamentele principes, zoals rechtvaardigheid, geduld, ijver, eenvoud en bescheidenheid. De zeven eigenschappen van Covey zijn geformuleerd in handelingstermen, zoals Wees proactief en, Begin met het einde voor ogen.
Anthonio zet aan tot reflectie en Covey tot actie
En nu terug naar het boek van Anthonio. De zeven kernwaarden die hij behandelt hebben volgens hem, net als bij Covey, een universeel karakter. De kernwaarden van Anthonio overlappen gedeeltelijk met die van Covey.
Zet Covey de lezer aan tot actie, Anthonio zet de lezer aan tot het reflecteren op zijn eigen kernwaarden. Hier en daar doet hij dat recht op de man (m/v) af, maar hier en daar ook in een beeldspraak die voor mij net te ver van mijn bed ligt. Zoals bijvoorbeeld de indeling van levensfasen voor mannen (?) van schildknaap via koning tot raadgever of voor vrouwen (?) van dienstmaagd via jonkvrouw tot raadgeefster. Misschien doe ik Anthonio onrecht aan, maar al lezend voelde ik (agnostische Groninger) op veel pagina's een spirituele en religieuze ondertoon waardoor het voor mij regelmatig te zweverig werd.
Aan het denken gezet over eigen waarden
Afsluitend, het op een A5-formaat gedrukt boek is mooi opgemaakt met heldere tussenkoppen in de tekst, en dat vergroot de leesbaarheid. Anthonio verantwoordt zijn bronnen achterin het boek. Hier en daar werd ik aan het denken gezet over mijn eigen waarden, niet in de volgorde zoals Anthonio het bedoelt, niet met behulp van een schriftje zoals Anthonio voorstelt, niet vanuit mijn levensfase als schildknaap of raadgever maar als mens, niet door lang na te denken over één zin zoals Anthonio adviseert. Maar gewoon door zinnen of citaten die zijn blijven hangen. En dat is toch wat Anthonio uiteindelijk wil, het groeiproces van de lezer te bevorderen.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
