Diverse leiderschap auteurs worden met elkaar vergeleken: van Mintzberg en Quinn tot en met Adizes. Daarnaast wordt uitgebreid verslag gedaan van leiderschap onderzoek in Nederland dat de auteurs zelf hebben gehouden.
Dat levert in een aantal gevallen interessante uitkomsten op omdat die totaal niet sporen met veel gehuldigde opvattingen. Verder een veelheid aan instrumenten goed geordend per hoofdstuk. Het boek is een echte aanrader ook al heeft u niets met INK!
'Grip op leiderschap' is opgebouwd uit drie delen: deel 1 gaat over toegankelijke modellen in theorie en praktijk. Deel 2 over praktische inzichten en adviezen voor het organiseren van leiderschap en deel 3 biedt een tweetal hoofdstukken die het INK model verder toelichten.
Een van de doelen van het boek is de lezer wegwijs te maken in de jungle van leiderschapstheorieën. Door verschillende auteurs afzonderlijk te bespreken en vervolgens af te ronden met de overeenkomsten en verschillen van de bijbehorende theorieën krijgt de lezer een goed overzicht geboden vanuit welke invalshoeken leiderschap bekeken is.
Bij het tweede doel van het boek, 'behoeden voor gevaren van aaibare theorieën', schuwen Stoker en Kolk niet om heilige huisjes en gevestigde namen van stevig commentaar te voorzien. Los van het feit of je het als lezer daar al dan niet mee eens bent, is het aardig om commentaar te lezen over verschillende auteurs. Zo plaatsen Stoker en Kolk enige kanttekeningen bij Daniel Golemans begrip 'Emotionele Intelligentie': '(...) emotionele intelligentie heeft werkelijk niets te maken met intelligentie. Daniel Goleman en kornuiten hebben de term EQ echter bewust zo gekozen, om in te spelen op de angst die er bestaat voor het onderwerp intelligentie.'
Ook het populaire Situationeel Leidinggeven van Hersey en Blanchard moet het ontgelden: 'De gedachte dat medewerkers met een lage bekwaamheid mensgericht leiderschap moet worden onthouden, wordt door geen enkel onderzoek ondersteund'.
Leiderschap gaat niet alleen over een serie activiteiten die moet worden ondernomen maar gaat ook over persoonskenmerken. Het moet een geruststellende gedachte zijn voor veel managers te vernemen dat 'teamplayer zijn' niet altijd effectief is. De beste CEO's zouden helemaal geen teamplayer zijn. De management advertenties kunnen dus aangepast worden.
Op de vraag of de competenties van een leider ontwikkeld kunnen worden, geven Stoker en Kolk aan dat dit afhangt van de competentie-bouwstenen: kennis, vaardigheden en eigenschappen. Zij zijn de mening toegedaan dat competenties meer mogelijkheden bieden om effectief leiderschap te beschrijven dan aan de hand van de afzonderlijke bouwstenen.
Het onderzoek van de auteurs naar leiderschap in Nederland leert onder andere dat er nog veel onduidelijkheid is over de meest voorkomende stijl coaching. Het blijkt dat er een verschil van opvatting is tussen wat medewerkers en leidinggevenden verstaan onder coaching.
Verder blijkt uit het onderzoek dat managers weinig coachend leidinggeven en wordt de vraag gesteld of medewerkers wel altijd zitten te wachten om gecoacht te worden. Wat 'Grip op leiderschap' verder zo aantrekkelijk maakt is de verscheidenheid aan onderwerpen gerelateerd aan leiderschap.
De auteurs blijven namelijk niet steken op het niveau van leiderschapsstijlen en bieden een goed overzicht van de belangrijkste thema's die rond en om leiderschap gecentreerd zijn. Als voorbeeld van zo'n thema noem ik hier de relatie tussen leiderschap en strategie.
Stoker en Kolk zijn hierover erg duidelijk als ze opmerken dat in veel organisaties allerlei profielen van managers, taakbeschrijvingen en verantwoordelijkheden geen enkele relatie vertonen met de strategie. Dat zet toch aan het denken. Maar voordat u dat doet, moet u eerst dit uitstekende boek gewoon maar gaan lezen, daar krijgt u geen spijt van.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
