Het boek 'Mickey Huibregtsen in gesprek met richtinggevend Nederland', is zo'n type boek. In deze bundeling van interviews voor Business News Radio daagt de oud-topman van McKinsey en NOC*NSF in prettige en persoonlijke gesprekken zijn gesprekspartners uit. Invloedrijke figuren uit bedrijfsleven, politiek, openbaar bestuur, cultuur, wetenschap en sport, 'bevraagt' hij over hún kijk op hún vakgebied, de samenleving, en de uitdagingen waar Nederland voor staat. De gebundelde interviews stammen vooral uit de periode eind 2003 tot begin 2005. De grote variatie aan mensen en onderwerpen is de kracht van het boek. Het geeft een breed overzicht hoe bestuurlijk en bespiegelend Nederland de zaken wil regelen, en welke discussies en uitdagingen belangrijk zijn. Het traag op gang komen van de kenniseconomie, de noodzaak voor een ander arbeidsethos, regelmatig langs elkaar heen werkende (veelal) publieke organisaties, het grote maatschappelijke probleem van schooluitval van jongeren, en jeugdwerkeloosheid: allemaal thema's die nog altijd onverminderd actueel zijn. Corporate en publieke topbestuurders zoals Gerard Kleisterlee (Philips), Rein Willems (Shell), Alexander Rinnooy Kan (ING, nu SER) Saskia Stuiveling (hoofd Algemene Rekenkamer) en Roel in 't Veld (Raad voor Ruimtelijk, Milieu- en Natuuronderzoek) en 'bespiegelaars' zoals Freek de Jonge, filosoof Paul Cliteur en wijlen Theo van Gogh, roepen belangrijke vragen op, leggen dwarsverbanden, en laten oplossingen zien. Sommige critici, aldus de auteur zelf in zijn voorwoord, vinden de persoonlijke 'zachte' aanpak van Huibregtsen afbreuk doen aan het journalistiek gehalte. Dat vind ik een weinig terechte kritiek. Het gaat om diepte-interviews waarbij juist de persoonlijke achtergrond, motivatie en loopbaan een veelzeggend licht kunnen werpen op de mens achter de richtinggevende visie op de wereld en de beroepsidealen. Misschien is een kritiekpunt dat de richtinggevende vragen soms zo op de geïnterviewden zijn toegesneden - een karaktertrek van de topadviseur achter de interviewer - dat de lezer de rode draad tussen thema's en de geïnterviewden zelf actief moet construeren. Voor het effect van het boek is het des te beter, want door dit actieve lezen wordt u geprikkeld meer zelf met de informatie te doen. Een rode draad die blijft hangen, is dat Nederland en de Nederlanders zich een echt andere mentaliteit eigen moeten maken, en zich anders moeten organiseren, met de blik veel meer naar buiten, dus vanuit een open kenniseconomie. En dat zonder zelfingenomen poldergezapigheid, maar wel weer vanuit een sterk vertrouwen in eigen kracht. Dit is ondertussen een vertrouwd geluid, de belangrijke nieuwe inzichten zitten in de accenten, analyses en uitwerkingen die de bestuurders geven. Zoals bijvoorbeeld Loek Hermans' aanstekelijk enthousiaste vertrouwen in de kracht van de MKB-motor om steeds meer specialistische kennis in klinkende munt om te zetten, al dan niet in nichemarkten. Of de nuchtere constatering door Saskia Stuiveling (Hoofd Algemene Rekenkamer) dat '... geen enkel beleid dat door de Tweede Kamer is aangenomen volledig wordt uitgevoerd...'. Ondanks alles wat in Nederland beter kan, is het eigenlijk nog niet zo gek geregeld. Maar om het goed te blijven houden in het groter wordende Europa, moeten we op gezond kritische manier onze eigen toekomst richting geven, als individuele werknemer, professional of (top)bestuurder.
Over Sebastiaan Aghina
Sebastiaan Aghina (filosoof) is programmamanager bij het BlomBerg Instituut. Deze organisatie initieert en organiseert innovatieve conferenties en debatcycli voor én tussen de publieke en private sector.
