Stilstand is achteruitgang. Verandering van spijs doet eten. Als het getij verloopt, verzet men de bakens. Hij is omgekeerd als een blad aan een boom. De bakens zijn verhangen en de hekken zijn verzet.
Deze kleine keuze uit de vele tientallen spreekwoorden over verandering die onze taal rijk is, weerspiegelt onze diepste gedachten over verandering: verandering moet, verandering verrijkt, verandering is onomkeerbaar. Dat een bedrijf of organisatie dus gebaat is bij feilloze communicatie in veranderingsprocessen, is evident.
Communicatieadviseur Monica Wigman gebruikt haar grote praktijkkennis om professionals handvatten, tips en voorbeelden aan te reiken, zodat de vraag 'Regel jij het draagvlak?' met een gerust hart bevestigend beantwoord kan worden.
Wigman gaat uit van een aantal basisgedachten. Een communicatiemedewerker is zelf zijn belangrijkste instrument: zijn of haar manier van communiceren bepaalt het succes en maakt het verschil. Het communicatieproces immers drijft op en gedijt bij interactie tussen mensen, omdat het schrijven van een effectief communicatieplan geen technocratisch proces is, opgesteld achter een schrijftafel en van daar ook uitgevoerd.
De sociale media spelen in deze processen een steeds belangrijkere rol en dat 'nieuwe' communiceren past natuurlijk beter bij bedrijven die de stap naar het nieuwe werken al hebben gezet.
Hoe dat dan precies werkt, dat proces, welke stappen gezet moeten worden en hoe je het veranderingscommunicatieproces precies aanvliegt, om eens een gevleugelde uitspraak van mijn onderwijsmanager te gebruiken, komt in 'Regel jij het draagvlak?' vervolgens op buitengewoon overzichtelijke wijze aan de orde.
Eerst maakt Wigman een belangrijk onderscheid tussen diverse typen veranderingen: de ene verandering is immers de andere niet. Een reorganisatie vereist een andere insteek dan bijvoorbeeld een sanering of een fusie. Hoe krijg je mensen in een organisatie vervolgens zo ver, dat ze naar elkaar luisteren (luisteren in plaats van downloaden: alleen maar tot je nemen wat je nodig hebt), dat ze met elkaar praten (praten in plaats van zenden), dat ze de veranderingen dragen en steunen?
Ze legt het uit, ondersteunt haar verhaal met columns van professionals en reikt in de zogenaamde schatkamer een bron van kennis aan – ook over te slaan door wie slechts het verhaal wil.
Onvermijdelijk heeft dit soort boeken een groot aantal open deuren. Dat lijkt me inherent aan het genre. En toch is het aardig om het allemaal weer eens op een rijtje te zien. Neem nou het hoofdstukje 'valkuilen bij betrekken' van werknemers. Ik neem aan, dat iedere communicatieprofessional wel kan bedenken, dat het betrekken van medewerkers bij een veranderingsproces niet altijd per se een formule voor geluk en succes is en ook waarom dat zo is.
Als je dan het lijstje valkuilen van de auteur bekijkt, bekruipt je een comfortabel gevoel: O ja, zo was het! En: Hier staat het bij elkaar. (Had u ze overigens, die valkuilen? Niet eerlijk zijn over de mate van invloed, geen heldere kaders en marges bieden, niets doen met input, niet terugkoppelen, teveel ruimte geven aan gezeur.)
Ik vond het een lekker boek: prettig geschreven, met humor geformuleerd ('veranderen is iets anders dan hiërarchisch door de organisatie toeteren'), verhelderende columns, grappige soundbites in de marge, functionele, speelse en originele opmaak, goede tabellen en graphics en buitengewoon overzichtelijk – ook al door een leeslintje en de aan de zijkant zichtbare hoofdstuktabs. En zo maakt Monica Wigman (waar) wat op de kaft staat: 'een praktisch handboek over verandercommunicatie.' Aanrader!
Over Bert Thiel
Bert Thiel (1961) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde in Leiden. Hij gaf ruim dertig jaar les in het voortgezet onderwijs. Nu leest, dicht en schrijft hij.
