Van Delden heeft zich voor zijn onderzoek niet alleen gericht op de Jeugdzorg. Ook het onderwijs en sociale veiligheid waren onderzoeksgebieden. Maar grosso modo concludeerde hij voor al die gebieden hetzelfde. Er is weliswaar behoefte aan betere samenwerking, maar vooral in de uitvoering van die samenwerking loopt het spaak. Vaak is er veel overleg maar wordt er toch langs elkaar heen gewerkt en valt het maatschappelijk resultaat uiteindelijk tegen. Letterlijk schrijft Van Delden: ‘Het overheidsbeleid op deze terreinen van samenwerking werkt zelfs contraproductief.’ Ook heeft hij het over ‘schijnsamenwerking’.
Een somber beeld? Zeker, maar gelukkig biedt de auteur ook oplossingen. Volgens van Van Delden moeten op de eerste plaats pioniers opstaan. Mensen die durven. Daarnaast moeten de vergezichten niet ‘panorama-breed’ worden gemaakt. Wie iets wil bereiken, moet vooral concrete doelen formuleren. Een andere constatering is dat instanties veel meer met elkaar verweven moeten raken. ‘Bestuurders moeten daarbij ook in eigen vlees durven snijden’, laat de auteur desgevraagd weten. Dus niet alleen de eigen dienst ter wille zijn, maar een andere dienst een taak laten overnemen als dat beter is. En vooral niet alleen voor eigen parochie blijven preken. Van Delden: ‘Beleid, subsidie en sturing van bestuurders zijn noodzakelijke voorwaarden, maar werken averechts als ze de praktische samenwerking gaan domineren. De uitdaging bij het ontwikkelen van ketensamenwerking is juist het opzoeken en organiseren van sociale energie.’
Het boek is eigenlijk een must voor iedereen die op managementniveau actoef is in de publieke sector en/of op een of andere manier met andere diensten te maken krijgt. Het boek maakt volstrekt helder - hoewel we dat natuurlijk al wel wisten - dat er nog heel veel te verbeteren is. Dat de zuilen doorbroken moeten worden om tot resultaat te komen. Maar die boodschap laat zich niet één-twee-drie uit het boek destilleren. Omdat het een promotiestuk is, is het wetenschappelijk van opzet en insteek. En dat maakt het soms lastig te doorgronden. Dankbaar werk voor de hardcore wetenschapper, maar relatieve leken kunnen misschien beter terecht bij het wat publieksvriendelijkere boeken over netwerken. Maar dat laat onverlet dat de boodschap van Van Delden een belangrijke is. Overheidsbeleid werkt vaak contraproductief voor het bereiken van maatschappelijke doelen. Daarvoor heb je pioniers nodig. En vooral beperkte doelen.
Over Ronald Buitenhuis
Ronald Buitenhuis is freelance journalist.