Is dat een succesvol antwoord op veranderende omgevingen en veranderende vragen of zijn er andere antwoorden te bedenken op de snelheid van veranderingen in de omgeving? Volgens Frijde zeker wel. Naar zijn mening heeft de traditionele functionele en hiërarchische aansturing haar langste tijd gehad.
Het begrip zegt het al: stijve hark. Hiermee wordt in het boek Dynamisch organiseren van Frijde aangegeven dat traditioneel ingerichte organisaties weinig flexibel zijn om aan veranderende klantvragen en behoeften invulling te geven. Vaak is de reflex en respons om deze hark – de inrichting van de organisatie – te veranderen en structuren en samenwerkingen te veranderen. Een dergelijke respons blijkt steeds vaker een minder effectief antwoord te zijn. Het is van belang van een statisch naar een dynamisch organiseren van samenwerking en werkwijzen te gaan. Steeds vaker is samenwerking georganiseerd vanuit competenties, vaardigheden en persoonlijkheden van mensen. En hoe komt dat? Omdat klantvragen veranderen en deze vragen vaak voortvloeien uit zaken die niet eerder door een organisatie zijn beetgepakt. Deze dynamische wijze van samenwerking heeft nog het meest kenmerken van een projectmatige wijze van samenwerking. De kenmerken van een dergelijke wijze van samenwerken laten zien dat de huidige starre wijze van organiseren in de vorm van sterk hiërarchisch en functioneel ingerichte organisaties niet het antwoord zijn op een onbekende, vaak veranderende klantvraag. Frijde laat in zijn boek zien dat een organisatie die hier het meest succesvol in kan en zal zijn moet voldoen aan een tiental kenmerken. Hij noemt dat het DNA van dynamisch organiseren. Deze theorie onderbouwt hij met een aantal casussen van bedrijven die ingericht zijn conform (een aantal) kenmerken van het dynamisch organiseren.
Deze kenmerken zijn volgens Frijde de bouwstenen voor het succesvol organiseren van samenwerking. De enige constante volgens Frijde is dat er de zekerheid is dat er permanent sprake zal zijn van onzekerheid over onder andere verandering van de klantvraag, technologische ontwikkelingen en vormen van samenwerking. Hierop moet flexibel ingespeeld worden door de samenwerking in het bedrijf en ook tussen ketenpartners te organiseren. Traditionele patronen werken hier niet meer. Leidend in de ontwikkeling en organisatie van activiteiten van organisaties zijn het leveren van toegevoegde waarde, persoonlijk leiderschap, leren, groeien en ontwikkelen.
In acht hoofdstukken geeft Frijde een duidelijk opgebouwd betoog van de wijze waarop hij de nieuwe respons op de veranderende maatschappij ziet. De tien eigenschappen van dynamisch organiseren geven een duidelijk kader weer. Frijde geeft ook duidelijk aan dat er geen sprake is van een compleet en duidelijk uitgewerkt recept, maar dat bij een juiste richting, wijze van samenwerking en onderling en persoonlijk vertrouwen van de participanten de juiste richting en uitwerking vanzelf ontstaat. Zeker als hierbij drie uitgangspunten als leidend worden beschouwd: businessregie (leveren van toegevoegde waard), peopleregie (participanten blijven zich nu en naar de toekomst ontwikkelen) en expertiseregie (op het vakgebied waarop geopereerd wordt moet de uitwerking state of the art zijn).
Met zijn boek geeft Frijde duidelijk aan dat organisaties zich moeten (her-)bezinnen op de vraag of een reorganisatie hét antwoord is op de veranderende omstandigheden binnen de maatschappij of dat een andere respons meer voor de hand ligt. Zonder het met zo veel woorden te zeggen lijkt er meer aan de hand bij organisaties die hun vlucht zoeken in het aanpassen van het organigram.
Beter lijkt het om te investeren in de wijze waarop zij samenwerken in en met hun omgeving, de vraag aan de orde stellen of ze voldoende toegevoegde waarde leveren aan hun klanten en of ze voldoende gebruik maken van de competenties van medewerkers en deze ook de vrijheid geven om het goede te doen. Met de 10 kenmerken van het DNA van de toekomst voor ogen kunnen mooie nieuwe ideeën en wijze van samenwerking ontstaan waarbij meer ruimte is voor persoonlijke groei en ontwikkeling.
Over Frank van Kuijck
Frank van Kuijck is een onafhankelijk en zelfstandig professional in toezicht en advisering binnen de publieke sector. Hij is oprichter en eigenaar van het adviesbureau Toetssteen BV. Daarnaast is hij associate partner bij TransitiePartners. Hij heeft een achtergrond als Partner in de audit en adviespraktijk bij Deloitte en is docent Auditing aan de UVT Tilburg.
