Coveys inzichten, gebaseerd op principes en ervaring, zijn geschreven voor iedereen: in het privéleven, het verenigingsleven, en voor op het werk. Covey sprak met zijn nadruk op zelfvernieuwing en zijn inzichten om alle eigen fysieke, mentale en spirituele middelen in te zetten voor effectief leiderschap een miljoenenpubliek aan.
In deze materialistische westerse wereld, waar carrière maken en veel geld verdienen vaak de maatstaf van succes zijn en waar steeds meer mensen een zekere leegte ervaren om aan hun leven zinvolle betekenis te geven, is het lezen van dit boek van Covey een echte verademing.
Covey gaat namelijk uit van universele hoogstaande principes; waarden die je bij alle godsdiensten, levensbeschouwingen en culturen weer terug vindt. Zijn basisprincipes zijn voor iedereen toepasbaar en toetsbaar; hij weet hierdoor een vaste zekerheid voor mensen te bereiken; een plechtanker voor je persoonlijk leven, je gezin, de buurt en het bedrijfsleven.
De leiderschapsfilosofie krijgt hierdoor een enorme reikwijdte, in de breedte en in de diepte.
Heel mooi en overtuigend is dat de auteur zijn principes en de toepassing daarvan illustreert aan de hand van zijn eigen ervaring in zowel zijn persoonlijk leven (huwelijk, gezin e.d.) als in zijn werk als consultant/bedrijfsadviseur. Dat geeft een heel menselijke en authentieke dimensie aan dit werk van Covey.
Laten wij kort de zeven eigenschappen langslopen om een idee te krijgen van wat de boodschap is van Covey voor effectief leiderschap:
De auteur begint met zijn kernpunt dat je eerst bij jezelf moet beginnen, wil je de relaties met anderen kunnen verbeteren en daardoor effectief met hen kunt omgaan.
De eerste drie eigenschappen gaan over overwinningen op jezelf.
De eerste eigenschap is: wees proactief.
Covey gaat uit van een niet deterministisch mensbeeld. Het zijn niet de grootouders, ouders, je baas of je partner die de schuld hebben aan dingen die fout gaan, maar je kunt zelf bepalen wat er gebeurt; je hebt een fundamentele keuzevrijheid en die maakt je ook verantwoordelijk.
De belangrijkste effectieve eigenschap is daarom proactiviteit en dat is meer dan initiatieven nemen: het is de erkenning dat ons gedrag afhankelijk is van onze beslissingen en niet van de omstandigheden. Geluk is mogelijk als je accepteert dat je niet overal grip op hebt en je tegelijk richt op datgene waarop je wel invloed hebt.
De tweede eigenschap is: begin met het einde voor ogen.
Dit heeft te maken met de principes van persoonlijk leiderschap. Door jezelf het einde voor ogen te houden ontdek je de zaken die echt belangrijk voor je zijn. Mensen die altijd druk zijn met hun dagelijks leven merken dan wellicht dat zij blind zijn voor de dingen die er echt toe doen. ‘Als je weet wat je wilt dat mensen op je begrafenis over je zeggen, ken je de definitie van succes’ , aldus de schrijver; roem, prestatie, geld e.d. komen er waarschijnlijk niet in voor. Eigenschap 2 is gebaseerd op principes van persoonlijk leiderschap: ‘Management is de dingen goed doen; leiderschap is de goede dingen doen’ . Voor totale verandering is leiderschap nodig. Een effectieve manier is een persoonlijke missie schrijven; wat je wilt zijn en wat je wilt doen en de waarden die daar bij horen. Mensen veranderen vaak; principes, waarden niet.
De derde eigenschap: belangrijke zaken eerst.
Dit betreft de principes van persoonlijk management en is een uitwerking van de eigenschappen 1 en 2.
Twee factoren bepalen een activiteit: hoe dringend die is en hoe belangrijk.
Het gaat vooral om de dingen die niet urgent zijn, maar wel belangrijk. Belangrijk heeft te maken met resultaten: bijdragen aan je levenstaak, je waarden en doelstellingen. Vaak is men met van alles bezig, maar niet met de belangrijke dingen: relaties onderhouden, persoonlijke missie schrijven, langetermijnplannen, preventieve aandacht.
De volgende drie eigenschappen (4 t/m/ 6) betreffen overwinningen op de omgeving.
Het gaat nu over wederzijdse afhankelijkheid, nadat je een zekere onafhankelijkheid hebt verworven door de eerste drie eigenschappen. Zonder volwassenheid en persoonlijkheid kun je geen effectieve relaties aangaan; eerst vechten voor een leven in harmonie met je zelf, aldus de schrijver. Je hebt karakter nodig om dit te realiseren.
De vierde eigenschap is: denk win-win.
Wij hebben hier te maken met principes van interpersoonlijk leiderschap.
‘Als mensen niet gezamenlijk winnen, dan wint er niemand’, aldus Covey. Hij maakt duidelijk dat dat het heersende principe is van wederzijdse afhankelijkheid. Als je dat begrijpt kom je er altijd uit, is zijn stelling. Overwinningen op je omgeving is niet hetzelfde als overwinningen op mensen; het betekent succes voor iedereen als gevolg van effectieve interactie.
Eigenschap vijf is: eerst begrijpen – dan begrepen worden.
Hier komen de principes van empathische communicatie aan de orde. Communicatie is de belangrijkste vaardigheid in je leven. We hebben goed leren spreken, lezen en schrijven; maar waar hebben wij goed leren luisteren? Dit laatste is essentieel om effectief met iemand om te kunnen gaan : je partner, kind, buurman , collega of baas. Wij dringen vaak graag onze eigen ‘bril’ op en zitten al klaar om ons antwoord te geven en onze autobiografie af te draaien. Empathisch luisteren, met gevoel en niet oordelend of onderzoekend, levert je nauwkeurige informatie op; je luistert niet alleen met je ogen, maar ook met je hart. Je geeft zo ook de ander psychisch de ruimte.
Eigenschap zes: synergie – principes van creatieve samenwerking.
Synergie in zijn beste vorm is volgens Covey de belangrijkste activiteit in ons leven.
De som van onze activiteiten is hierdoor veel groter dan de delen.
Wanneer je alleen op eigen ervaring bent aangewezen, kom je informatie te kort. Effectieve mensen zijn bescheiden genoeg om dit in te zien. Zij weten de onderlinge verschillen op waarde te schatten en vormen daardoor een hecht creatief team. Synergie is de kroon op de vijf andere eigenschappen. Het is effectiviteit in een relatie van wederzijdse afhankelijkheid; de creativiteit kan hierdoor tot grote hoogte worden opgestuwd en wat eerst niet mogelijk leek wordt alsnog gerealiseerd. Juist in samenhang komen alle creatieve krachten tot volle bloei.
Eigenschap zeven: houd de zaag scherp.
Het onderhoud en de verbetering van het beste instrument dat je hebt – jezelf – mag niet verwaarloosd worden. Je moet jezelf juist scherp houden op alle vier de dimensies: lichamelijk (houd je body fit), sociaal-emotioneel (onderhoud je relaties), spiritueel (je levensbeschouwing, religie) en geestelijk(lezen, cultuur). Als ze alle vier in goede conditie zijn en goed in evenwicht worden gehouden, ‘dan kun je uitzien naar een lang gelukkig leven; en doen wat wij allemaal graag willen: iets presteren dat zinvol is en fascinerend en ten goede komt aan anderen’, aldus Covey.
De bovenstaande 7 eigenschappen zijn per hoofdstuk uitvoerig beschreven en uitgewerkt; voorzien ook van een aantal oefeningen om je die eigenschappen ook te kunnen eigen maken.
Een ontzagwekkend aantal waardevolle, zeer wijze lessen met universele strekking voor effectief leiderschap.
Alleen al het doorlezen van dit boek van Covey geeft je een bijzonder goed gevoel ; hier is een werkelijk groot leraar aan het woord , van wie veel te leren valt; niet alleen door het lezen van dit weergaloze boek; maar vooral ook door zijn wijze lessen in de praktijk te brengen en de oefeningen te gaan doen die hij aanbeveelt na ieder hoofdstuk. Als je zijn adviezen opvolgt dan word je een beter mens: een betere partner, vader, betere buurman, collega en vooral ook een effectieve leider.
Niemand mag dit boek missen. De zeven eigenschappen van effectief leiderschap hoort thuis in iedere boekenkast ; voor zowel privé gebruik, maar ook voor het werk.
Over Richard Lannoye
Richard Lannoye is consultant en interimprofessional met meer dan 30 jaar ervaring in marketing en sales. Hij is eigenaar van Lannoye Management.
