Vaak heeft De Wachter een punt in De kunst van het ongelukkig zijn. Soms draaft hij een beetje door. Maar al met al is dit gewoon een heel interessant boek om in een paar uur uit te lezen en nog eens in alle rust te overdenken. Het boek is maar kort, maar de thema's zijn groot en belangwekkend.
De Wachter leidt het essay in met de beschrijving hoe zijn vader zielsverloren achterbleef na het overlijden van zijn vrouw en de weg toch een beetje kwijt was. Hoewel zijn vader zijn best deed om door te leven, bleef hij toch een beetje verloren in zijn bestaan en vroeg verschillende keren om euthanasie. Het ervaren van de machteloosheid van zijn vader, greep De Wachter aan en hij begon zich af te vragen hoe het zit met 'al dat geluk'?
In de rest van het boek denkt hij na over het antwoord op die vraag en verwante vragen. Het boek is verdeeld in drie delen:
Deel 1: Geluk?
Deel 2: Ongeluk? en
Deel 3: Zin...
Eigenlijk kan je De Wachter kort door de bocht heel eenvoudig samenvatten aan de hand van deze delen. Iedereen streeft naar geluk en heeft weinig tolerantie voor het ongeluk en het lijden dat het leven ook met zich meebrengt. We moeten weer een beetje leren enige mate van lijden te aanvaarden in het leven en we moeten niet zozeer naar geluk streven, maar naar zingeving. Hierbij is het zich verbonden weten en voelen essentieel.
De Wachter zegt hierover:
De zin van het bestaan zit in de zorg voor andermans geluk. En die zin is tegelijk het fundament waar we zelf op staan. We zijn op deze aardbol gesmeten, door een reeks van toevalligheden. Het enige wat we kunnen doen is er iets zinvols van maken.'
Ik denk dat De Wachter hier een punt heeft. Misschien niet een punt dat je niet zelf had kunnen bedenken of dat überhaupt spiksplinternieuw is, maar wel goed om weer even bij stil te staan. Want in onze maatschappij zijn we misschien wel te bedreven geraakt in het doorlopend doorhollen.
De essentie van het boek heb ik al weergegeven. Maar ik kan ook vertellen dat De Wachter filosofen aanhaalt, zijn Vlaamse collega Paul Verhaeghe, maar ook een aantal mooie gedichten in het boek heeft opgenomen die passen bij wat hij schrijft. Duidelijk is dat De Wachter behoorlijk intellectueel is, maar dat betekent niet dat het essay niet behapbaar is voor minder belezen medemensen.
Geen enkel punt van kritiek? Jawel. Soms draaft De Wachter een beetje door, of is zijn visie te eenzijdig. Hij is erg kritisch op de verbinding die mensen zoeken via sociale media. En ik ben het met hem eens, dat een goed imago met selfies met filtertjes en blije momenten soms iets te alomtegenwoordig zijn. Maar in zijn verkettering van die social media, ontgaat het De Wachter dat er ook social media zijn, waarin mensen gelijkgestemden vinden. Mensen die het zelfde hebben meegemaakt, die steun bij elkaar zoeken. Nee. Dat is misschien niet de ideale wereld. Face to face zulk contact hebben en vinden heeft de voorkeur. Maar de wereld is verre van ideaal. Volgens mij is dat laatste zeker iets waar De Wachter mee kan instemmen. Daarom zou iets meer nuancering op dit punt zeer welkom zijn geweest.
Dat laatste laat trouwens onverlet dat ik dit boek zoals gezegd in een paar uur met heel veel plezier heb uitgelezen. Ik doe weleens boeken weg, maar De kunst van het ongelukkig zijn van Dirk De Wachter mag op mijn boekenplank blijven wonen, want het bevat parels van troost, relativering en wijsheid. Om die reden zal het heel prettig zijn om het er zo nu en dan weer even bij te pakken of om aan anderen te laten lezen.
Over Sippy van Akker
Sippy van Akker MSc is bestuurskundige en legt zich toe op coaching en consultancy op het gebied van mens, werk en zingeving. Sippy schrijft over deze onderwerpen op zinvollerleven.nl, platform voor bewust en zinvol leven en werken.