trefwoord
Deep Democracy: Als alle stemmen tellen
Deep Democracy is een filosofie, theorie en methode die handvatten biedt om de onderstroom in groepen zichtbaar en hanteerbaar te maken. Het is een krachtige aanpak voor inclusieve besluitvorming, conflicthantering en betekenisvol overleg waarbij alle perspectieven - ook die van de minderheid - worden gehoord en benut.
Wat is Deep Democracy?
De Lewis-methode van Deep Democracy is eind jaren '80 ontwikkeld door Arnold Mindell en verder uitgewerkt door Myrna Lewis en haar man Greg Lewis in Zuid-Afrika na de apartheid. De methode werd aanvankelijk ingezet om elektriciteitsbedrijf Eskom te helpen bij de overgang van een racistische naar een inclusieve organisatie. Inmiddels wordt deze aanpak wereldwijd toegepast in diverse contexten - van bestuurskamers tot klaslokalen.
Boek bekijken
De ijsberg als metafoor
Een centraal concept in Deep Democracy is het beeld van de ijsberg. Het zichtbare deel representeert het 'groepsbewuste': het waarneembare gedrag dat groepsleden bewust aan elkaar laten zien. Onder de waterlijn ligt het 'groepsonbewuste': de diepere gevoelens, emoties, onuitgesproken meningen en potentiële wijsheid van de groep.
Het doel van Deep Democracy is om de waterspiegel te laten dalen, zodat meer van het onbewuste naar boven komt en de groep haar volledige potentieel kan benutten.
SPOTLIGHT: Jitske Kramer
Boek bekijken
Auteurs die schrijven over 'deep democracy'
De vijf stappen van inclusieve besluitvorming
De Lewis-methode van Deep Democracy volgt een duidelijk stappenplan voor inclusieve besluitvorming:
- Verzamel alle invalshoeken, ideeën en meningen
- Zoek actief naar andere, afwijkende meningen en de 'tegenstem'
- Verspreid de afwijkende meningen in de groep
- Voeg het minderheidsstandpunt toe aan het meerderheidsbesluit
- Werk aan onopgeloste issues middels diepere gesprekken
"Deep Democracy gaat over het horen van alle stemmen, vooral die stemmen die afwijken, de minderheidsstemmen. Want juist in die stemmen zit vaak een wijsheid die we hard nodig hebben om tot werkelijk duurzame en gedragen besluiten te komen." Uit: Deep Democracy, een levenswerk
Het betere conflict
Deep Democracy is niet bang voor conflict. Integendeel, de methode omarmt het als een bron van wijsheid en groei. In wat Frank Weijers 'het betere conflict' noemt, spreken groepsleden zich uit over tegenstellingen in een veilige bedding waarin 'alles gezegd kan worden wat gezegd moet worden'.
Door deze open communicatie kunnen spanningen aan de oppervlakte komen, worden verwerkt en leiden tot dieper onderling begrip en betere besluitvorming.
Boek bekijken
Als alle stemmen spreken Deep Democracy is meer dan een methode - het is een levensstijl. Zoals Sandra Bouckaert schrijft: 'Het leert je alert te zijn op alle gedachten, kanten en emoties in jezelf én in anderen.' Deze alertheid stelt je in staat om conflicten te transformeren tot bronnen van groei en verdieping.
Metaskills voor facilitators
Voor het begeleiden van Deep Democracy processen zijn specifieke 'metaskills' nodig:
- Neutraliteit: Een onpartijdige positie kunnen innemen zonder te oordelen
- Compassie: Het vermogen om je te verbinden met elke zienswijze
- Superluisteren: Luisteren op drie niveaus - naar wat gezegd wordt, wat niet gezegd wordt, en naar het grotere geheel
Boek bekijken
Rolfluïde leiderschap
Deep Democracy bevordert wat Sandra Bouckaert 'rolfluïde leiderschap' noemt: het vermogen om te bewegen tussen verschillende rollen in jezelf én je te verbinden met de rollen van anderen. Dit type leiderschap maakt gebruik van de collectieve wijsheid en creëert ruimte voor alle stemmen.
Boek bekijken
Praktische toepassingen
Deep Democracy wordt toegepast in uiteenlopende contexten:
- Besluitvormingsprocessen in teams en organisaties
- Conflicthantering en transformatie van polarisatie
- Inclusie- en diversiteitsvraagstukken
- Verandertrajecten in organisaties
- Persoonlijke ontwikkeling en coaching
Boek bekijken
Deep democracy Een belangrijk inzicht uit Deep Democracy is dat sabotagegedrag vaak een gefrustreerde poging is om te zeggen wat gezegd moet worden. Door naar de onderstroom te kijken, ontdekken we dat 'weerstand' eigenlijk waardevolle informatie bevat die we kunnen benutten.
Deep Democracy in een gepolariseerde wereld
In een tijd waarin het mondiale politieke klimaat verhardt en polarisatie toeneemt, biedt Deep Democracy een weg naar verbinding. De methode leert ons dat we niet alleen moeten kijken naar wat ons verbindt, maar juist de verschillen moeten verkennen om tot diepere wijsheid te komen.
Boek bekijken
Conclusie: De kracht van alle stemmen
Deep Democracy biedt een krachtig alternatief voor traditionele besluitvormingsprocessen die vaak eindigen in compromissen waar niemand echt tevreden mee is. Door expliciet ruimte te maken voor minderheidsstemmen en de onderstroom aan te boren, worden besluiten rijker, conflicten constructiever en relaties sterker.
In een wereld waarin polarisatie toeneemt, biedt deze methode een weg naar echte verbinding - niet door verschillen te negeren, maar door ze juist te omarmen als bron van collectieve wijsheid. Want wanneer alle stemmen werkelijk gehoord worden, ontstaat er ruimte voor diepere samenwerking en duurzame verandering.
