trefwoord
Dynamiek in organisaties: beweging en verandering begrijpen
Dynamiek, de voortdurende beweging en interactie tussen verschillende factoren in organisaties, is een fundamenteel aspect van moderne bedrijfsvoering. In een wereld die constant in beweging is, moeten organisaties begrijpen hoe krachten, patronen en bewegingen processen beïnvloeden en veranderen. Deze landingspagina biedt inzicht in hoe je dynamiek kunt herkennen, begrijpen en benutten om effectiever samen te werken en te veranderen.
Wat is dynamiek in organisaties?
Dynamiek verwijst naar de patronen van beweging en verandering in systemen of situaties, inclusief de krachten die hieraan ten grondslag liggen. Het gaat over hoe mensen, teams en afdelingen op elkaar reageren, hoe besluitvorming verloopt en hoe verandering zich voltrekt. In een dynamische organisatie bestaat een continu samenspel tussen stabiliteit en beweging.
Jaap Boonstra
Veranderen als samenspel
In 'Veranderen als samenspel' benadrukt Jaap Boonstra dat dynamiek een inherent aspect is van veranderprocessen. Hij introduceert de spelmetafoor die laat zien hoe verschillende spelers elkaar beïnvloeden. Een klassieker die inzicht geeft in de interactie en beweging tussen factoren in veranderprocessen.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Dynamiek is complex - het heeft zowel constructieve als destructieve kanten. Organisaties moeten deze krachten begrijpen om effectief te kunnen navigeren tussen stabiliteit en innovatie. Met de juiste inzichten kan dynamiek gebruikt worden om positieve verandering te stimuleren.
SPOTLIGHT: Jaap Boonstra
Prof. dr. Jaap Boonstra is een internationaal erkend expert op het gebied van organisatieverandering en leiderschap. Als hoogleraar Organisatiedynamiek en Leiderschap aan Esade Business School in Barcelona en aan de Rotterdam School of Management combineert hij wetenschappelijke inzichten met praktische toepasbaarheid. Zijn werk over veranderdynamiek wordt wereldwijd gewaardeerd.
Meer over Jaap Boonstra
Jaap Boonstra
Organizational Change as Collaborative Play
In 'Organizational Change as Collaborative Play' werkt Boonstra zijn visie op verandering als samenspel verder uit in een internationale context. Hij toont hoe de spelmetafoor helpt om de voortdurende beweging en interactie tussen verschillende factoren in veranderprocessen te begrijpen en te benutten.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
De balans tussen stabiliteit en verandering
Een organisatie moet zowel robuust genoeg zijn om haar identiteit te behouden als flexibel genoeg om te kunnen veranderen. Deze spanning tussen stabiliteit en verandering vormt een fundamentele organisatiedynamiek.
Hans de Bruijn
Ernst ten Heuvelhof
Management in netwerken
In 'Management in netwerken' beschrijven Ernst ten Heuvelhof en Hans de Bruijn dynamiek als een kenmerk van een interconnected wereld. Ze analyseren hoe voortdurende verandering en beweging binnen processen besluitvorming beïnvloeden in complexe omgevingen waar meerdere belanghebbenden een rol spelen.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Onveranderbaarheid van organisaties - ‘Must-read voor veranderaars’
Henny Portman
In het artikel 'Onveranderbaarheid van organisaties - Must-read voor veranderaars' wordt uitgelegd hoe organisaties een natuurlijke robuustheid ontwikkelen die hen helpt te overleven maar ook weerstand biedt tegen verandering. De auteurs pleiten voor een realistische kijk op verandering waarin zowel gewenste transformatie als stabiliserende krachten worden erkend.
Destructieve en constructieve dynamieken
Dynamiek in organisaties kan zowel positief als negatief uitpakken. Constructieve dynamiek helpt organisaties vooruit, terwijl destructieve patronen leiden tot stagnatie, conflict of inefficiëntie.
Hans van Dijk
Stefan Cloudt
Destructieve dynamieken
Het boek 'Destructieve dynamieken' van Hans van Dijk en Stefan Cloudt biedt inzicht in hoe bepaalde interactiepatronen in organisaties schadelijke gevolgen kunnen hebben. Ze beschrijven negen specifieke destructieve dynamieken en geven handvatten om deze te herkennen en te doorbreken.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Hans van Dijk: ‘Destructieve dynamieken zijn overal om ons heen’
Bert Peene
In het artikel 'Destructieve dynamieken zijn overal om ons heen' leggen de auteurs Van Dijk en Cloudt uit hoe patronen van acties en reacties die samen de situatie verslechteren vaak onopgemerkt blijven. Ze benadrukken dat bij veel problematiek het probleem in het samenspel ligt, niet bij één persoon, en dat beeldvorming als een rode draad door alle destructieve dynamieken loopt.
Proceskunde: werken met aandacht voor dynamiek
Om effectief met dynamiek in organisaties te werken, is een procesgerichte benadering nodig. Dit vraagt om aandacht voor wat er tussen mensen gebeurt en hoe processen verlopen.
Aart Goedhart is een expert op het gebied van samenwerkings- en veranderprocessen. Als proceskundige, adviseur en auteur heeft hij belangrijke bijdragen geleverd aan het denken over de procesmatige kant van organiseren en veranderen. Samen met Barbara van der Steen ontwikkelde hij de visie van 'Proceskunde' als aanpak voor complexe veranderprocessen.
Aart Goedhart
Barbara van der Steen
Proceskunde: Een pleidooi voor werken met Aandacht
In 'Proceskunde: Een pleidooi voor werken met Aandacht' benadrukken Aart Goedhart en Barbara van der Steen dat de dynamiek tussen mensen en in processen als essentieel element aandacht verdient. Het boek biedt een ander perspectief op veranderen door te focussen op de sociale processen en interacties.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Preview - Proceskunde: Een pleidooi voor werken met Aandacht
Barbara van der Steen en Aart Goedhart
Het artikel 'Preview - Proceskunde: Een pleidooi voor werken met Aandacht' introduceert de proceskundige benadering van organiseren en veranderen. De auteurs betogen dat processen om aandacht vragen voor de unieke context, de specifieke samenstelling van mensen en de dynamiek die tussen hen speelt.
"Proceskunde richt de aandacht op de sociale kant van processen als belangrijk aangrijpingspunt voor beweging en ontwikkeling. Deze moeilijk 'pakbare' kant van samenwerken, organiseren en ontwikkelen vraagt om aandacht voor de unieke context, de specifieke samenstelling van mensen en alertheid op de processen die tussen de mensen in deze context spelen."
Uit: Proceskunde: Een pleidooi voor werken met Aandacht
De onderstroom: onzichtbare dynamiek begrijpen
Naast zichtbare interacties bestaat er in organisaties een 'onderstroom' van onuitgesproken emoties, machtsverhoudingen en patronen die het gedrag sterk beïnvloeden.
Als veranderen lastig wordt kijk je naar de onderstroom
Karin de Zwaan
In het artikel 'Als veranderen lastig wordt kijk je naar de onderstroom' wordt besproken hoe de verborgen dynamiek in organisaties veranderingen kan bemoeilijken. De auteurs benadrukken het belang van uitzoomen om het gedrag in organisatiesystemen te kunnen verklaren en de onderliggende dynamiek te begrijpen.
Jaap van 't Hek
Leike van Oss
Ondertussen in de organisatie
In 'Ondertussen in de organisatie' beschrijven Jaap van 't Hek en Leike van Oss zowel de sociale als politieke dynamiek in organisaties die bijdraagt aan het ontstaan van 'ondertussen' en bepaalt hoe processen verlopen. Het boek geeft inzicht in patronen die onder de oppervlakte grote invloed hebben.
Boek bekijken
In herdruk, verwacht op 01‑06‑2025
SPOTLIGHT: Leike van Oss
Leike van Oss is organisatieadviseur, interim-manager en teamcoach. Samen met Jaap van 't Hek vormt ze Organisatievragen. Ze is gespecialiseerd in verandervraagstukken en schreef meerdere boeken over de onzichtbare dynamiek in organisaties, waaronder 'Onveranderbaar', 'Ondertussen', 'Onderweg' en 'Onomkeerbaar'.
Meer over Leike van Oss
Leike van Oss & Jaap van 't Hek: ‘Verandering lukt alleen als wenselijk ook mogelijk is’
Bert Peene
In het artikel 'Leike van Oss & Jaap van 't Hek: Verandering lukt alleen als wenselijk ook mogelijk is' benadrukken de auteurs het belang van het begrijpen van organisatiedynamica bij veranderprocessen. Ze stellen dat het veranderproces pas onomkeerbaar wordt als het aansluit bij het vermogen van de organisatie om lokaal routines aan te passen.
Machtsdynamiek in organisaties
Macht en invloed zijn onlosmakelijk verbonden met organisatiedynamiek. Het begrijpen van belangenspel en machtsprocessen is essentieel voor effectieve verandering.
Jaap Boonstra - Belangenspel
Jaap Boonstra
In het artikel 'Jaap Boonstra - Belangenspel' gaat de auteur in op de spanning tussen het systeemmodel en partijenmodel in organisaties. Hij beschrijft hoe de machtsdynamiek tussen verschillende spelers zoals bestuurders, managers en professionals het veranderproces beïnvloedt en hoe deze hanteerbaar gemaakt kan worden.
Erik de Haan
Anthony Kasozi
De schaduwkant van leiderschap
In 'De schaduwkant van leiderschap' beschrijven Anthony Kasozi en Erik de Haan wat er gebeurt als managers vanuit de schaduwkant van leiderschap handelen. Het boek toont hoe macht en ego kunnen leiden tot destructieve dynamiek en wat daarvan de gevolgen zijn voor organisaties.
Boek bekijken
Laatste exemplaar! Voor 21:00 uur besteld, morgen in huis
Management in netwerken
Bij het managen van complexe processen in netwerken is het essentieel om de dynamiek tussen stakeholders te erkennen en hiermee strategisch om te gaan. Stel daarom eerst een zorgvuldige analyse op van het speelveld, spelpatronen en spelersgroepen met hun belangen en machtsmiddelen voordat je ingrijpt in het proces.
Dynamisch organiseren voor de toekomst
In een steeds sneller veranderende wereld moeten organisaties hun vermogen versterken om met dynamiek om te gaan en daarop in te spelen.
Paul de Ruijter
Klaar om te wenden
In 'Klaar om te wenden' beschrijft Paul de Ruijter hoe organisaties in een dynamische en onzekere wereld een toekomstvaste strategie kunnen voeren. Hij benadrukt het belang van continu in gesprek blijven over acht essentiële vragen om snel te kunnen reageren op veranderingen in de omgeving.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 13 werkdagen
Glenn Frijde: ‘Constant aanpassen maakt je automatisch efficiënt’
Erik de Vries
In het interview 'Glenn Frijde: Constant aanpassen maakt je automatisch efficiënt' wordt uitgelegd hoe dynamisch organiseren bedrijven helpt om voortdurend te evolueren in plaats van periodieke reorganisaties door te voeren. De auteur vergelijkt organisaties met organismen die zich continu aanpassen aan hun omgeving.
De Vanzelforganisatie - Een onbevangen kijk op organisatieontwikkeling
Simon van der Veer
Het artikel 'De Vanzelforganisatie - Een onbevangen kijk op organisatieontwikkeling' introduceert het concept van de 'vanzelfdynamiek': het vermogen van organisaties om als vanzelf samen het werk te organiseren. De auteur pleit ervoor om eerst de bestaande dynamiek te onderkennen voordat veranderingen worden doorgevoerd.
Cultuur als drager van dynamiek
Organisatiecultuur speelt een sleutelrol in het bepalen van de dynamiek. Cultuur zit als het ware 'in de vloerbedekking en het behang' en beïnvloedt hoe mensen samenwerken en reageren op verandering.
Cultuurdingetje, hè… - ‘Absolute aanrader’
Nico Jong
In de recensie 'Cultuurdingetje, hè... - Absolute aanrader' wordt beschreven hoe organisatiecultuur door een systemische bril kan worden bekeken. De auteur vergelijkt cultuur met vloerbedekking en behang: hardnekkig maar vervangbaar, en legt uit hoe cultuur functioneert als een zelfversterkend systeem dat mensen 'besmet'.
Vanzelfzwijgend - ‘Nieuw interventierepertoire’
Niels Cool
Het artikel 'Vanzelfzwijgend - Nieuw interventierepertoire' bespreekt hoe onbewuste emoties en groepsdynamiek invloed uitoefenen op gedrag in organisaties, en hoe deze patronen ontrafeld en in beweging gebracht kunnen worden via het systeempsychodynamisch perspectief.
Vooruit met dynamiek: praktische toepassingen
Hoe kunnen organisaties de inzichten over dynamiek praktisch toepassen om effectiever te worden?
Renco Bakker
Teun Hardjono
Horizontaal organiseren
In 'Horizontaal organiseren' betogen Renco Bakker en Teun Hardjono dat oude bedrijfskundige opvattingen de verbetering van organisatieprestaties in de weg staan. Ze pleiten voor een horizontale organisatiestructuur die beter aansluit bij de dynamiek van moderne organisaties en markten.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Peter de Prins: ‘Ontwikkel een strategie die mensen raakt’
Erik de Vries
In het interview 'Peter de Prins: Ontwikkel een strategie die mensen raakt' wordt uitgelegd hoe organisatie-energie een cruciale rol speelt in veranderingsprocessen. De auteur presenteert een model met zes krachtenvelden of 'batterijen' die samen de dynamiek van organisatieverandering bepalen.
Aan de slag met dynamic control - 'Erg inzichtelijk'
Elly Stroo Cloeck
Het artikel 'Aan de slag met dynamic control - Erg inzichtelijk' bespreekt hoe organisaties een dynamisch besturingssysteem kunnen ontwikkelen dat hen helpt sneller te reageren op veranderingen. De auteur beschrijft een raamwerk voor dynamische besturing dat flexibiliteit combineert met controle.
De paradox van onmacht en dynamiek
Hoewel organisaties voortdurend in beweging zijn, kunnen mensen zich machteloos voelen. Dit paradoxale gevoel van stilstand tijdens verandering is een interessant aspect van organisatiedynamiek.
Jaap van 't Hek en Leike van Oss: ‘Verminderen onmacht vraagt om systemische benadering’
Bert Peene
In het interview 'Jaap van 't Hek en Leike van Oss: Verminderen onmacht vraagt om systemische benadering' wordt uitgelegd hoe onmacht in organisaties vaak voortkomt uit systeempatronen, niet uit individuele tekortkomingen. De auteurs pleiten voor een systemische benadering om deze onmacht te verminderen.
Ondertussen in de organisatie
In complexe organisatiesituaties is het belangrijk om de 'ondertussen-dynamiek' te herkennen: de onuitgesproken patronen en onderstroom die bepalen hoe processen werkelijk verlopen. Door deze te erkennen en expliciet te maken, kun je effectiever interventies plegen die aansluiten bij de werkelijke dynamiek.
Conclusie: Dynamiek als sleutel tot organisatiesucces
Het begrijpen en benutten van dynamiek in organisaties is een essentiële vaardigheid voor moderne leiders en medewerkers. Door inzicht te krijgen in de patronen van beweging en verandering in systemen, de krachten die daaraan ten grondslag liggen, en hoe mensen daarop reageren, kunnen organisaties effectiever navigeren in een voortdurend veranderende wereld.
Organisaties die dynamiek erkennen als inherent onderdeel van hun bestaan, in plaats van als probleem dat moet worden opgelost, zijn beter in staat om zowel stabiliteit als verandering te omarmen. Ze kunnen anticiperen op ontwikkelingen, constructieve patronen versterken en destructieve dynamieken doorbreken.
Uiteindelijk gaat het om de balans: genoeg stabiliteit om effectief te blijven functioneren, gecombineerd met voldoende flexibiliteit om te kunnen innoveren en aanpassen. Organisaties die deze balans weten te vinden, zijn klaar voor de toekomst.
