Bewijsrecht in fiscale bestuurlijke boetezaken

De fiscale bestuurlijke boete is een strafmaatregel in een bestuursrechtelijk jasje en bevindt zich daardoor op het snijvlak van bestuursrecht en strafrecht. Dat levert interessante vraagstukken op, vooral omdat door het strafrechtelijke karakter van de fiscale bestuurlijke boete en de waarborgen van art. 6 EVRM die daarvoor gelden, er belangrijke verschillen bestaan ten opzichte van de belastingheffing. Het Nederlandse fiscale bestuurlijke boeterecht kent diverse eigen bewijsregels. Voor een deel wijken die bewijsregels af van het algemene fiscale bewijsrecht en voor een deel vullen zij die algemeen geldende bewijsregels aan. Deze titel brengt die afwijkingen en aanvullingen op gestructureerde wijze in kaart.

Bewijsrecht in fiscale bestuurlijke boetezaken bevat een integraal overzicht van het bewijsrecht, zoals dat er eind 2023 naar Nederlands recht uitziet voor fiscale bestuurlijke boetes. Alle facetten van het fiscale boeterechtelijke bewijsrecht komen aan de hand van een systematische indeling in deelgebieden aan de orde. Elk deelgebied wordt in een apart hoofdstuk besproken. Daarnaast wordt stilgestaan bij de omkering van de bewijslast.

De titel geeft antwoord op de vraag of – en in hoeverre – dit nationale bewijsrecht voldoet aan de vereisten van art. 6 EVRM en in welke opzichten dat niet het geval is. Daarnaast wordt aangegeven in welke richting verbeteringen noodzakelijk zijn om het huidige nationale bewijsrecht ten aanzien van de fiscale bestuurlijke boete in overeenstemming te brengen met de eisen van art. 6 EVRM. De lezer verkrijgt grondig inzicht in het fiscale boeterechtelijke bewijsrecht, waarbij het contrast met het reguliere fiscale bewijsrecht duidelijk uit de verf komt.

Het fiscale bestuurlijke boeterecht is voortdurend in beweging en de afgelopen jaren hebben er belangrijke wijzigingen plaatsgevonden op dit terrein. Ook zijn er meerdere nieuwe boetebepalingen ingevoerd, waarvan artikel 10a van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) de voornaamste is. Daarnaast volgen de ontwikkelingen in de jurisprudentie elkaar in rap tempo op. De afgelopen jaren heeft de Hoge Raad een reeks belangwekkende arresten gewezen, onder meer over de benodigde bewijsgradatie in boetezaken, het precieze bewijsobject van de bestanddelen ‘opzet’ en ‘grove schuld’, het gebruik van vermoedens als bewijsmiddel voor de boete, de ambtshalve toetsing van de ontvankelijkheid in boetezaken en de doorwerking van de omkering naar de boete(grondslag).

Bewijsrecht in fiscale bestuurlijke boetezaken is bedoeld voor iedereen die in de fiscale praktijk met fiscale bestuurlijke boetes in aanraking komt. Ook fiscalisten die zich vanuit de wetenschap bezighouden met de fiscale bestuurlijke boete hebben baat bij deze uitgave.