De autonomie van de leraar

Dit boek geeft een actueel overzicht van de juridische positie van de leraar in het onderwijs. Uit het onderzoek wordt duidelijk hoe de leraar zich verhoudt tot de wetgever, het schoolbestuur en de leerling en ouders. Deze titel is van belang voor leraren, schoolbestuurders, beleidsmakers, juristen in het onderwijs, leerlingen, studenten en ouders in het primair, voortgezet, middelbaar beroeps- en hoger onderwijs.

In Autonomie van de leraar wordt uitgelegd binnen welke kaders de leraar aanspraak kan maken op autonomie. Daartoe wordt onder meer de professionele standaard van de leraar beschreven. Ook wordt beschreven in welke mate het schoolbestuur de leraar kan instrueren en hoe de rechten van de leerling de positie van de leraar beïnvloeden.

De autonomie van de leraar wordt geïllustreerd aan de hand van zijn rol bij het afnemen van examens. Het boek bevat dan ook een uitgebreide beschrijving van de ontwikkelingen in de wetgeving en jurisprudentie ten aanzien van examens, tentamens en de rechtsbescherming van de leerling op dit punt.

Nederland kampt met een groot tekort aan leraren en de leraren die aan het werk zijn, ervaren een hoge werkdruk. Dit draagt bij aan een vicieuze cirkel waarin de werkdruk van de overgebleven leraren blijft toenemen en het beroep van leraar steeds minder aantrekkelijk wordt. Ondertussen zijn de verwachtingen van het onderwijs en de leraren hoog, van leraren wordt verwacht dat zij tal van nieuwe thema’s in hun onderwijs vervlechten, zoals digitalisering en burgerschap.

Leraren hebben dan ook een zekere mate van autonomie nodig om het onderwijs vorm te kunnen geven. Hiermee geven zij structuur aan de lessen, brengen zij de stof over aan de leerling, bewaren zij de orde in de klas, begeleiden zij de leerling en toetsen zij of de leerling de onderwijsdoelen heeft behaald. In dit boek wordt de autonomie van de leraar vanuit juridisch perspectief onderzocht. Daarbij wordt in het bijzonder ingegaan op de rol van de leraar bij het afnemen van examens.

Voor leraren en schoolbestuurders geeft het boek inzicht in de verhoudingen binnen de school en is de uiteenzetting van de rechtspositie van de leraar waardevol. In het boek wordt uitgebreid stilgestaan bij de rechtsbescherming van de leerling en de student, dit geeft bijvoorbeeld inzicht in de wijze waarop zij in rechte kunnen opkomen tegen examenbeslissingen. Voor beleidsmakers is het boek relevant omdat vanuit historisch perspectief geschetst wordt hoe het beleid en de regelgeving omtrent de leraar en de examens zich hebben ontwikkeld en op welke punten dit beleid nog te kort schiet.

*In dit boek wordt onderzocht binnen welke kaders de leraar in het primair, voortgezet, middelbaar beroeps- en hoger onderwijs aanspraak kan maken op autonomie bij het geven van onderwijs en het afnemen en beoordelen van examens. Op de examens wordt in het bijzonder ingegaan; de diploma’s die hieruit voortvloeien, maken dergelijke beslissingen van bijzonder belang voor de maatschappij, het bevoegd gezag en de leerling.