Meervoudige aansprakelijkstelling

Gebruikte afkortingen 17

I Inleiding, onderzoeksvragen en onderzoeksmethoden 19
1 Inleiding 19
2 Meervoudige aansprakelijkstelling nader beschouwd 20
2.1 Een omschrijving van meervoudige aansprakelijkstelling 20
2.2 Het belang van onderzoek naar meervoudige aansprakelijkstelling 22
3 Doel van het onderzoek 24
4 Onderzoeksvragen en onderzoeksmethoden 25
5 De rol van proportionaliteit in het onderzoek naar meervoudige aansprakelijkstelling 27
6 Afbakening van het onderzoeksterrein 30

II Gelijktijdige berechting en bestraffing wegens meerdere strafbare feiten 33
1 Inleiding 33
2 Samenloop van strafbare feiten 34
2.1 Inleiding 34
2.2 Samenloop van strafbare feiten of slechts één feit? 38
2.3 Eendaadse samenloop 40
2.4 Voortgezette handeling 67
2.5 De vormgeving van de tenlastelegging en de kwalificatievraag 82
2.6 Meerdaadse samenloop 87
2.7 De Wet OM-afdoening en samenloop 119
2.8 Afsluiting: herziening van de gehele samenloopregeling gewenst? 120
3 Gewoontedelicten 122
3.1 Het maken van een gewoonte van het begaan van bepaalde strafbare feiten 122
3.2 Tenlastelegging en bewezenverklaring van gewoontedelicten 126
4 Samengestelde delicten 128
4.1 Inleiding 128
4.2 Artikel 138 lid 3 Sr, artikel 138a lid 2 Sr, artikel 139 lid 3 Sr 129
4.3 Artikel 202 Sr 130
4.4 Artikel 288 Sr 131
4.5 Artikel 311 sub 3 en sub 5 Sr en artikel 312 Sr 133
4.6 Conclusie 138
5 Het meewegen van niet (eerder) ten laste gelegde strafbare feiten bij de straftoemeting 138
5.1 Inleiding 138
5.2 Voeging ad informandum 140
5.3 Strafbare feiten als nadere uitwerking van de omstandigheden waaronder het bewezen verklaarde is begaan 145
5.4 De tenlastelegging van het grootschalig bezit van kinderporno 148
5.5 Conclusie 150
6 Consistentie tussen de besproken rechtsfiguren 151
6.1 Samenloop, gewoontedelicten en samengestelde delicten 151
6.2 Afsluiting en vooruitblik 154

III Bestraffing met inachtneming van veroordelingen wegens eerder begane feiten 155
1 Inleiding 155
2 Modaliteiten voor strafverhoging wegens recidive 157
3 Rechtvaardiging voor strafverhoging bij recidive 159
3.1 Inleiding 159
3.2 Rechtvaardigingen voor strafverhoging wegens recidive in de literatuur 160
3.3 Rechtvaardigingen voor strafverhoging wegens recidive in de Nederlandse wetsgeschiedenis 163
3.4 Conclusie 166
4 Recidive als wettelijke strafverhogingsgrond 167
4.1 De recidiveregeling in de artikelen 421-423 (oud) Sr 167
4.2 Recidive als strafverhogingsgrond in het algemeen deel van het Wetboek van Strafrecht 169
4.3 Delictspecifieke recidive 179
4.4 Recidive ten laste leggen? 182
4.5 Conclusie 184
5 Recidive als relevante factor in de strafvordering en straftoemeting 185
5.1 Inleiding 185
5.2 Recidive bij de straftoemeting 186
5.3 Recidive in de strafvordering 188
5.4 Afsluiting: losse eindjes? 190
6 De onherroepelijkheid van de eerdere veroordeling als voorwaarde voor strafverhoging wegens recidive 191
6.1 Niet-onherroepelijke veroordelingen tot reeds ten uitvoer gelegde straffen 191
6.2 Op welk moment moet de eerdere veroordeling onherroepelijk zijn? 193
6.3 Het in aanmerking nemen van eerdere veroordelingen, recidive en samenloop 198
6 Verkorte inhoudsopgave
7 Veelplegers en meervoudige aansprakelijkstelling: de ISD-maatregel 201
7.1 Inleiding 201
7.2 De ISD-maatregel: achtergrond en doelstellingen 202
7.3 Het wettelijk kader 204
7.4 Het maatregelkarakter van de ISD en proportionaliteit 206
7.5 Toepassing van de ISD-maatregel in de praktijk 208
7.6 Conclusie 212
8 Recidive op consistente wijze in aanmerking nemen bij het bepalen van de straf 212
8.1 Inleiding 212
8.2 De rol van artikel 43a Sr in een consistent systeem van bestraffing na recidive 213
8.3 Afsluiting en vooruitblik 220

IV Bescherming tegen meervoudige aansprakelijkstelling 223
1 Inleiding 223
2 Ne bis in idem 224
2.1 Inleiding 224
2.2 Bescherming na aansprakelijkstelling door de strafrechter: artikel 68 Sr 227
2.3 Niet ten laste gelegde strafbare feiten en ne bis in idem 233
2.4 Bescherming na aansprakelijkstelling door het openbaar ministerie: artikel 255a Sv 236
2.5 Bescherming na de oplegging van een bestuurlijke boete: artikel 243 lid 2 Sv 238
2.6 Strafrechtelijke vervolging na eerder sanctioneren, niet zijnde een bestuurlijke boete 244
2.7 Wegens hetzelfde feit (idem) 249
2.8 Bescherming tegen een tweede vervolging (bis) 271
2.9 Non bis in eundem hominem? 278
2.10 Afsluiting 281
3 Kwalificatie-uitsluitingsgronden 282
3.1 De verschillende functies van kwalificatieuitsluitingsgronden 282
3.2 Het verwerven of voorhanden hebben van een uit eigen misdrijf afkomstig voorwerp 285
3.3 Afsluiting 291
4 Specialiteit 292
4.1 Inleiding 292
4.2 Logische specialiteit 293
4.3 Systematische specialiteit en de bijzondere regeling 295
4.4 De verankering van de regeling over specialiteit in de wet 297
4.5 Afsluiting 298
5 Consistentie in bescherming tegen meervoudige aansprakelijkstelling 298


V Synthese 303
1 Inleiding 303
2 Eendaadse samenloop, voortgezette handeling en het ne bis in idem-beginsel 304
2.1 Inleiding 304
2.2 Vereenvoudiging van de samenloopregeling gewenst? 305
2.3 Enkelvoudige kwalificatie bij eendaadse samenloop 307
2.4 Het feitsbegrip bij eendaadse samenloop en ne bis in idem 315
2.5 De voortgezette handeling: aanscherpen of afschaffen? 326
2.6 Voortdurende delicten, ne bis in idem en samenloop 333
2.7 Conclusie en aanbevelingen 335
3 Recidive, ne bis in idem en meerdaadse samenloop 338
3.1 Inleiding 338
3.2 Strafverhoging bij recidive en het ne bis in idem-beginsel 339
3.3 De afbakening tussen recidive en meerdaadse samenloop 346
3.4 De ISD-maatregel in het systeem van rechtsfiguren rondom meervoudige aansprakelijkstelling 359
3.5 Conclusie 361
4 Slotbeschouwing 362
4.1 Inleiding 362
4.2 Gelijktijdige berechting en bestraffing wegens meerdere strafbare feiten 362
4.3 Bestraffing met inachtneming van veroordelingen wegens eerder begane feiten 365
4.4 Bescherming tegen meervoudige aansprakelijkstelling 366
4.5 Slot: één systeem van rechtsfiguren rondom meervoudige aansprakelijkstelling 367

Samenvatting 371
Summary 379
Trefwoordenregister 385
Literatuur 389