Intuïtie gaat over beslissingen die we in een oogopslag nemen. Hoe kwam het dat deskundigen zagen dat een beeld nep was, zonder dat ze konden uitleggen waarom, terwijl het met laboratoriumtesten uiterst moeilijk te bewijzen was. We denken vaak dat we beslissingen op rationele, afgewogen manier nemen. Malcolm Gladwell toont aan dat we juist in ons onderbewustzijn, in een flits beslissen. De boeken van Gladwell worden wel eens met avonturenboeken vergeleken. Het is een journalistieke zoektocht rondom een thema, naar bewijzen in de vorm van anecdotes, onderzoeken, interviews, vaak met een persoonlijk tintje.
Een auteur die een vergelijkbaar genre schrijft is James Surowiecki (ook Freakonomics past overigens in dit genre). Zijn boek The wisdom of crowds is niet in het Nederlands vertaald. Ook Surowiecki neemt een vraagstuk, in dit geval waarom een groep onafhankelijk mensen iets weet, wat individuele deskundigen niet kunnen zeggen, en licht dit toe aan de hand van veel voorbeelden. Zo ‘wisten’ na het ongeluk met de Challenger in 1986 de aandeelhouders kennelijk eerder dan onderzoek uitwees, dat een van de drie betrokken bedrijven het falende onderdeel leverde. Meteen na de ramp zakten de aandelen van alle drie bedrijven, maar van twee bedrijven krabbelden ze weer overeind. De aandelen van bedrijf 3 bleven laag. Ook al was nog lang niet aangetoond dat zij de schuldigen waren, aandelenhandelaren hadden dit bedrijf al wel veroordeeld, al werd er niet openlijk over gesproken. Hoe kwam het dat zij dit voorzagen? En, moeten we voortaan maar naar de groep luisteren, in plaats van naar de expert?
Surowiecki is net als Gladwell een vakkundig schrijver - hij was columnist bij de New Yorker, waar Gladwell ook voor schreef. Het boek van Surowiecki heb ik echter nooit uitgelezen, hoezeer het thema mij ook intrigeert en hoe prettig het boek ook las. Ik kreeg tijdens het lezen echter het gevoel dat hij me steeds weer wilde overtuigen, met opnieuw een voorbeeld en een ander argument. Maar echt overtuigd raakte ik daardoor niet, zo sterk vond ik de argumenten vaak niet. En daarna kwam er weer een voorbeeld. ‘Ik weet het nu wel’, dacht ik na een tijdje, ‘Wanneer ga je nu verder?’, want de ‘why’ die in de titel staat had ik nog niet gelezen. Zo ver ben ik dus niet gekomen.
Gladwell’s The Tipping Point heeft in Nederland een tweede kans gekregen. Misschien moet ik Surowiecki’s boek ook nog eens een tweede kans geven, want ergens ben ik ook wel benieuwd hoe het afloopt.
Over Pierre Pieterse
Pierre Pieterse was tot februari 2022 hoofdredacteur van Managementboek Magazine.
