Het brein en het internet

Langdurig internetgebruik, zo betoogde Carr, maakt ons in ieder geval oppervlakkiger. Het tast niet alleen de concentratie en het leervermogen aan, maar verandert ook de fysieke bedrading in de hersenen. De geconcentreerde en lineaire manier van denken die we sinds de uitvinding van de boekdrukkunst hebben ontwikkeld wordt hierbij verdrongen door een nieuw soort bewustzijn dat alleen maar informatie kan opnemen via een spervuur van fragmenten.

In We worden steeds slimmer, dat in juni in Nederlandse vertaling verschijnt, poneert de Canadese journalist Clive Thompson een meer positieve stelling: technologieën als smartphones, zoekmachines en sociale media blijken de capaciteit van ons brein juist te kunnen vergroten. Thompson beschrijft hoe een 76-jarige miljonair letterlijk alle beschikbare data in zijn leven digitaal opslaat, zodat hij zich volledig kan concentreren op het hier en nu. Zo ontsluit het internet een scala aan nieuwe denkwerelden waar we op dit moment nog niet eens het bestaan vermoeden.

Op de lange termijn dragen de individuele tweets, emails en Facebook-berichten volgens Thompson bij aan een serieel bewustzijn: een vorm van intuïtie waarbij we via elkaars digitale informatie een conversatie kunnen voeren zonder in elkaars fysieke nabijheid te zijn. Dankzij deze gestaag groeiende ambient awareness worden onze gedachten steeds rijker en complexer en kunnen we denkstappen maken die met alleen onze hersenen onmogelijk zouden zijn.

Neem IBM’s schaakcomputer Deep Blue, die uiteindelijk wereldkampioen Gary Kasparov wist te verslaan. Dat was niet zozeer een technologische overwinning, alswel het resultaat van een succesvolle samenwerking tussen mens en machine, een combinatie die zelfs te sterk bleek voor de ervaring en het geheugen van een grootmeester. Wat dat betreft is de toekomst nog maar net begonnen.